واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: كاهش هزينه اعمال جراحي ليزري
برش رگهاي خوني به وسيله ليزر مقدار خونريزي حين جراحي را به ميزان قابل توجهي كاهش داده و آسيبرساني به بافتهاي مجاور را به حداقل ميرساند.
بسياري از محققان و دانشمندان بر اين باورند كه پس از كشف پنيسيلين كه نقش بسيار مهمي در نجات جان انسانها از چنگال بيماريهاي خطرناك و مهلك داشته است، كشف ليزر و پي بردن به قابليتهاي متعدد آن در علوم پزشكي را ميتوان انقلابي بزرگ در زمينه پزشكي به شمار آورد.
امروزه همه از كاربرد ليزر در زمينههاي مختلف زندگي كم و بيش اطلاع دارند.
اگرچه ممكن است اطلاعات متناقض آنها ناشي از عدم آگاهي نسبت به دانش ليزر در زمينههاي مختلف باشد؛ اما با وجود آن در همه كشورهاي دنيا و همچنين كشور ما استفاده از ليزر و مشتقات آن به ميزان قابل توجهي افزايش يافته است.
در دهه 1990 ميلادي استفاده از ليزر در عرصههاي مختلف علمي و بويژه علوم پزشكي بتدريج گسترش يافت و با آغاز قرن بيست و يكم دريچههاي نويني در مسير پيشرفت ليزرها در درمان بيماريها گشوده شد.
چنانچه امروزه ليزر در عرصههاي مختلف پزشكي، نجوم و فيزيك كاربردهاي متفاوتي را تجربه كرده و هر روز شاهد دستيابي محققان به فناوريهاي جديدي در ساخت و توسعه دستگاههاي ليزري هستيم كه مسيرهاي جديدي را در روند توسعه و پيشرفت علمي پيش روي محققان قرار ميدهند. واژه ليزر اساسا به معني تقويت نور به روش گسيل القايي تابش است.
دستگاههاي ليزر نور را به صورت پرتوهاي موازي بسيار باريكي كه داراي طول موج مشخصي هستند، منتشر ميكنند. ماده فعالكننده يا جمعكننده پرتوهاي نور، نقش تقويت امواج نوري ايجاد شده در منبع انرژي را به عهده دارد.
نخستين مباني نظري ليزر توسط آلبرت اينشتين مطرح شد، اما از آنجا كه ساخت نخستين ليزر مستلزم به وجود آوردن زيرساختهاي لازم در بخشهاي صنعت و فناوري بود، از زمان مطرح شدن تئوريهاي اوليه تا عملي شدن آن، سالها به طول انجاميد تا اينكه سرانجام نخستين ليزري كه از قابليت عملكرد مناسبي برخوردار بود، سال 1960 توسط تئودور ميمن ساخته شد.
ليزر از نظر ماهيت هيچ تفاوتي با نور معمولي ندارد و تنها خواص فيزيكي ليزر است كه آن را از نورهاي ايجاد شده از ساير منابع متمايز ميسازد. خواص منحصر به فرد ليزر زمينه مناسبي را براي كاربرد وسيع آن در علوم گوناگون بويژه صنعت و پزشكي به وجود آورده است و به همين سبب ميتوان گفت پيشرفت علم و دانش در بسياري از زمينهها مديون اين كشف علمي بزرگ بوده است.
كاربرد ليزر در زندگي ما انسانها بسيار متنوع و گسترده است. از يك سيدي خوان عرضه شده در فروشگاههاي بزرگ گرفته تا بررسي و مطالعه خواص فيزيكي و شيميايي اجزاي سلولي و مواد مختلف ميتوان از ويژگيهاي منحصر به فرد ليزر براي سهولت انجام كارها استفاده كرد. به همين دليل امروزه ليزر به عنوان يك فناوري جديد در زندگي انسانها پذيرفته شده است كه نقش بسيار مهمي در افزايش توليدات صنعتي، گسترش ارتباطات و پيشرفت صنعت چاپ داشته است.
تابش ليزر عليرغم اينكه نوار طيف نوري باريكي است به سبب برخورداري از توان تمركزيابي بالا، چندين برابر درخشانتر از نور خورشيد است. شدت زياد و مستقيم بودن نور تابيده شده از ويژگيهاي بسيار مهم پرتوهاي ليزري است.
اگرچه ممكن است چنين تصور شود كه پرتوهاي ليزر نيز همانند اشعه ايكس، گاما، فرابنفش يا امواج فروسرخ از جايگاه مشخص در طيف امواج الكترومغناطيسي برخوردار هستند، اما بايد يادآور شد كه اين پرتو ميتواند هر يك از فركانسهاي امواج نوري را در طيف الكترومغناطيسي شامل شود و در مقايسه تنها داراي شدت بيشتري است.
يكي از مشكلاتي كه در تابش امواج ليزري موانع و مشكلاتي را به وجود ميآورد اين است كه اين امواج فاقد پوشش گسترده طول موجي هستند. با توجه به اينكه ليزرها به خودي خود توانايي تنظيم طول موج را ندارند، براي اينكه بتوانند كل طيف نوراني را پوشش دهند به استفاده از ابزارهاي متعددي نياز دارند كه به صورت جداگانه به كار ميروند.
كاربرد ليزر در پزشكي
اگر چه زمينههاي كاربرد بسياري از اكتشافات و اختراعات علمي بسيار محدود بوده است اما همواره پيشرفت شگفتانگيز در زمينههاي علمي از اين قاعده مستثنا بوده و توانستهاند در بسياري از زمينهها مشكلات و موانعي را كه انسانها با آن مواجه بودهاند، از ميان بردارند.
يكي از مهمترين اين اكتشافات كه پايهگذار تغييرات دور از انتظاري بوده اشعه ليزر است.بررسي و شناسايي خواص منحصر به فرد اين اشعه سبب شده است از آن به صورت گسترده در تشخيص و درمان بيماريها و همچنين بهينهسازي وضعيت بيولوژيكي بدن يا به عبارت ديگر در زمينه زيبايي و حتي تناسب اندامها استفاده شود.
كاربرد ليزر در طراحي و ساخت دستگاههاي سنجش و اندازهگيري و همچنين دستگاههاي الكترونيكي تشخيصي زمينه مناسبي را براي تشخيص دقيقتر وضعيت بيمار و در نتيجه كاهش هزينههاي درمان به وجود آورده است.
قابليت نفوذ قابل تنظيم اين اشعه در بافتهاي مختلف بدن در جراحي بافت نرم كه در دهه 1980، مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريكا قرار گرفت و همچنين كاربرد ليزر به عنوان ابزار برش براي بافتهاي سخت بدن مانند استخوان از دهه 1990 ميلادي با عرضه ليزرهاي جديدي از خانواده اربيوم به بازارهاي جهاني سبب شد پزشكان از آن به عنوان يك چاقوي جراحي بسيار دقيق براي برداشت يا تراش بافت در بسياري از اعمال جراحي استفاده كنند. نخستين استفادههاي كاربردي از ليزر در عرصه تشخيص و درمان بيماريها، به بيماريهاي پوستي محدود ميشد. بررسي تغييرات ايجاد شده در پوست پس از تابش اشعه ليزر نشان داد كه ميتوان از ليزر براي درمان ضايعات پوستي يا ترميم جاي زخم استفاده كرد و به همين دليل امروزه استفاده از ليزر در درمان بيماريها و اختلالات پوستي از رشتههاي تخصصي درمان بيماريهاي پوستي به شمار ميآيد.
دقت بسيار زياد اشعه ليزر در تبخير و برداشت بافت نيز يكي از ديگر ويژگيهاي اين اكتشاف علمي شگفتانگيز است كه مورد توجه چشم پزشكان قرار گرفته و از آن در درمان ضعف در شدت بينايي و اصلاح عيوب انكساري چشم استفاده ميكنند.
يكي از مشكلاتي كه چشم پزشكان از گذشتههاي دور در درمان عوارض ايجاد شده در بيماران و بخصوص بيماران مبتلا به بيماري ديابت با آن مواجه بودهاند اين بود كه با توجه به اين كه شبكيه چشم از اجزاي خلفي چشم است، معمولا جراحي شبكيه بسيار خطرناك بوده و با عوارض بسيار زيادي همراه بود.
اما امروزه با توجه به پيشرفتهايي كه محققان در زمينه فناوري مهندسي پزشكي به آن دست يافتهاند، اين گروه از اعمال جراحي توسط دستگاه هايي انجام ميشوند كه تنها اثر ليزر را به خود شبكيه منتقل ميكنند و براي ديگر اجزاي تشكيل دهنده ساختمان چشم عوارض جانبي را به همراه نخواهند داشت و به اين ترتيب ليزر توانسته بسياري از بيماران را از نابينايي نجات دهد.
استفاده بهينه و هدفمند از انرژي
نخستين ليزري كه در زمينه پزشكي مورد استفاده قرار گرفت، دستگاهي بزرگ، سنگين و ثابت بود كه در درمانهاي جراحي مورد استفاده قرار ميگرفت. بتدريج با رشد و تكامل سريع توليد انواع ليزرهاي طبي، انواع مختلف دستگاههاي ليزر در حوزههاي مختلف پزشكي عرضه شد كه در همه آنها اصل به كارگيري بهينه انرژي حاصل از ليزر در زمينههاي مختلف علوم پزشكي رعايت شده است.
تحريك سلولي، افزايش فعاليت بافتها، ترميم و تشديد فعاليت DNA و همچنين اثرات ضد التهابي را ميتوان از مهمترين اثرات كاربرد ليزرها روي بدن دانست كه سبب تشديد رشد و ترميم مجدد سلول در پوست، اتصالات و مفاصل بافتها و ايجاد تغييراتي در بافت كلاژن خواهد شد.
همچنين با توجه به كاهش بافت فيبروز پس از تابش ليزر، افزايش قدرت دفاعي بدن و تحريك فعاليت بافتهاي عصبي بدن و درمان زخمها توسط ليزر بسهولت انجام ميشود. تابش ليزر به سطح پوست منجر به شكلگيري عروق جديد خوني و خونگيري بهتر بافتها ميشود كه نقش مهمي در جوان شدن مجدد پوست خواهد داشت.
با توجه به ويژگيها و خواص ليزر در بدن، از اين روش در درمان بسياري از بيماريها مانند بيماريهاي پوستي، عضلاني، استخواني، بيماريهاي دهان و دندان و همچنين بيماريهاي عصبي ميتوان استفاده كرد. جراحي ليزري يكي از بيشترين كاربردهاي ليزر در پزشكي است.
به اين ترتيب در جراحي از باريكه كانوني شده ليزر به عنوان چاقوي جراحي استفاده ميشود. باريكه پرتو فروسرخ مولكولهاي آب و در نتيجه بافت را برش ميدهد.
اين روش جراحي در مقايسه با روشهاي ديگر از دقت بسيار بيشتري برخوردار بوده و انجام عمل جراحي در نواحي غيرقابل دسترس را كه تنها از طريق دستگاههاي نوري قابل مشاهده هستند امكانپذير ميسازد.
برش رگهاي خوني به وسيله ليزر مقدار خونريزي در حين انجام عمل جراحي را به ميزان قابل توجهي كاهش داده و آسيبرساني به بافتهاي مجاور را به حداقل ميرساند.
پنجشنبه 4 مهر 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هموطن سلام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]