بررسي جلوه‌هايي از رويارويي شهود و خرد در فصل‌نامه تخصصي «معارف عقلي»

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي جلوه‌هايي از رويارويي شهود و خرد در فصل‌نامه تخصصي «معارف عقلي»
گروه انديشه: مقاله «جلوه‌هايي از رويارويي شهود و خرد»، نوشته«ابراهيم نوئي» در فصل‌نامه تخصصي «معارف عقلي» منتشر شده است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، به عقيده مؤلف، بي‌ترديد پرسش منسوب به «ابوسعيدبن‌ابي‌الخير» درباره دوري بودن شكل نخست قياس، نامفيدي، انتاج غيربديهي و بطلان آن و نيز پاسخ منسوب به «ابن‌سينا»، كاوش‌هاي علمي شاياني را مي‌طلبد.

نوئي مي‌نويسد: سرگذشت عقل و شهود گواه راستيني بر وجود درگيري آن دو با يكديگر است تا آن‌جا كه شايد بتوان وجود آن‌ها و رويارويي‌شان را دو همزاد پنداشت. اين ستيزه در زبان بزرگان، هر يك نماهاي گوناگوني به خود گرفته است؛ از جمله آن‌ كه برخي شهود گرايان در مقام نقد عقل، از ابزار خردورزان بهره گرفته‌اند و تازيانه نقد خويش را بر تكيه‌گاه بنيادين آنان فرو آورده‌اند.

بنا به روايت پاره‌اي از اسناد، «ابوسعيد ابي‌الخير» صوفي پرآوازه، با پايين آمدن از مركب راهوار شهود و هم نشين شدن با حكيم نامدار روزگارش ابوعلي‌سينا و نيز براساس مبناي عقل‌گرايي وي، در زمين‌گير كردن او و شكستن مبناي استدلال عقلي بوعلي كوشيده است.

به زعم نگارنده مقاله، ابوسعيد تلاش مي‌كند قياس و به ويژه شكل اقتراني آن را به عنوان بازگشت‌گاه ديگر شكل‌ها نامفيد، غيربديهي‌الانتاج و باطل معرفي سازد و بدين ترتيب، استدلال را در عمل از حضور در عرصه معرفت خارج سازد و شهود را تنها ميدان‌دار اين جولان‌گاه بخواند. فارغ از هر گونه داوري درباره داستان خرده‌گيري ابوسعيد از قياس منطقيان و دفاع ابن‌سينا، همواره سخنان گوناگوني بر زبان‌ها جاري بوده است.

نويسنده در اين مقاله نخست به كاوش در اسنادي كه واقعي بودن داستان را بازگويي مي‌كنند مي‌پردازد و ابهام‌هاي موجود را بر مي‌شمارد و در گام ديگر افسانه يا واقعي بودن داستان را بررسي مي‌كند.

آخرين شماره فصل‌نامه تخصصي «معارف عقلي» به صاحب امتيازي «غلامرضا فياضي»، مدير مسئولي «احمد ابوترابي» و سردبيري «محمدباقر ملكيان» روانه بازار نشر شد.
دوشنبه 1 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 153]