واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > آسیای میانه و قفقاز - دکتر جهانگیر کرمی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران بحران قفقاز و نظام بین الملل: شرایط تعلیق در روابط روسیه و غرب معمولا بحران ها به دو شکل بر نظام بین الملل تاثیر می گذارند. یکی زمانیست که بحران به قدری بزرگ باشد که به نحوی کل ساختارها و چارچوب های نظام گذشته را زیر سؤال برده و ساختارها و هنجارهای جدیدی ایجاد نماید. دیگر اینکه بحران خودش محصول یک سری تحولات باشد و در حقیقت یک نقطه عطف و یک مرحله گذار در نظر گرفته شود. بحران قفقاز را نمی توان جزء دسته اول در نظر گرفت؛ چرا که آنچنان اتفاق بزرگی نبوده که بتواند سیستم را متحول کند، سیستم کماکان ادامه دارد. اما به نوعی نشان دهنده نقطه عطف و یک سری تحولات است. با دو نگاه می توان به این بحران نظر انداخت. یکی اینکه بحران را نقطه قدرت روسیه بدانیم و دوم اینکه آن را نقطه ضعف آن در نظر بگیریم. به نظر می رسد در مورد بحران قفقاز این دو به نوعی به هم آمیخته است. درست است که در اوج درآمدهای نفتی و در اوج بهبود وضع داخلی روسیه این اتفاق افتاد ولی اتفاقاتی که در اطراف روسیه و در فاصله نزدیکی قبل از بحران در حال وقوع بوده، نشاندهنده فضایی خطرناک و نامساعد برای روسیه بوده است. به طور مثال در آسیای مرکزی و در کشورهایی مثل قزاقستان و تاجیکستان همه چیز در حالی «چینی» شدن است؛ از بازارها و کالاها گرفته تا خطوط انتقال انرژی و جاده ها. این ها نشان دهنده این است که شرایط حتی در سمت شرق نیز به نفع روسیه نیست. اتفاقاتی که چه در سمت غرب و چه در سمت شرق در حال رخ دادن است به نوعی خالی کردن ظرفیت های روسیه تلقی می شود. روسیه در چنین شرایطی واکنش نشان می دهد. از سوی دیگر، این مسئله به نوعی قدرت روسیه را نشان می دهد؛ چرا که بعد از 18 سال مماشات و سکوت، برای اولین بار یک اقدام نظامی و حاد را در ظرف سه روز انجام می دهد و این اقدام بی سابقه است. واکنش روسیه هم تنبیه گرجستان بود، هم هشدار به اوکراین و هم نشان دادن ضرب شستی به غرب. روسیه قصد داشت نشان دهد که دیگر آن روسیه گذشته نیست و متحول شده است. اما به هر حال شرایط پس از بحران وضعیت را قدری به زیان روسیه رقم زده است. عکس العمل شدید روسیه در برابر گرجستان ترس از این کشور را در منطقه خیلی جدی کرده است. کشورهای منطقه و جریان های ملی منطقه، روسیه را به عنوان یک نیروی وحشتناک تلقی می کنند. روسیه طی سال های گذشته سعی کرده بود بر اینچنین حسی غلبه کند و اجازه ندهد مطبوعات غربی چهره وحشتناکی از امپریالیسم روسی را ترسیم کنند. اما این اقدام روسیه عملا نشان داد که باید ترس از روسیه جدی گرفته شود. پس از بحران، روسیه خود را به لحاظ نظامی قدرتمندتر نشان داده است. این کشور نشان داده است که غرب دیگر با یک روسیه رام و مطیع سر و کار ندارد. از طرف دیگر روسیه قدری وارد مانور جهانی نیز شده است. روس ها بسیار تلاش کرده اند قدرت خود را تنها در منطقه نزدیک خود اعمال کرده و وارد بازی های جهانی نشوند اما در حال حاضر با توجه به ارتباطات روسیه با سوریه و ونزوئلا و مانور نظامی ناوگان مسکو و عبورناوگان جنگی روسیه از کانال پاناما روس ها نقشی را در سطح جهانی بر عهده گرفته اند. البته روی این مسئله نبایستی زیاد تاکید داشت چرا که به قول کاندولیزا رایس، با سلاح های کهنه نمی توان نقش جهانی ایفا کرد. اگر بخواهیم نظام بین الملل پس از بحران قفقاز را با توجه به روابط شرق و غرب نام گذاری کنیم باید بگوییم این نظام «شرایط تعلیق» است. این نام گذاری به این دلیل است که در حال حاضر سه مسئله به نوعی در تعلیق به سر می برند. یکی توافق بین گرجستان و روسیه که با میانجی گری سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه و رئیس دوره ای اتحادیه اروپا، به امضا رسید، که غیر از برقراری آتش بس، هنوز پنج بند از شش بند این توافق عملی نشده است. مسئله دیگر بحث پذیرش گرجستان و اوکراین در ناتو است. امریکایی ها اصرار دارند که این دو کشور در این اتحاد نظامی پذیرفته شوند اما اروپایی ها خصوصا فرانسه و آلمان با این مسئله مخالف هستند و استدلال می کنند که این اقدام باعث ایجاد بحرانی بزرگ با روسیه خواهد شد، لذا در حال حاضر پیوستن ابن دو کشور به ناتو خطرناک محسوب می شود. بنابراین بحث عضویت این دو کشور نیز در تعلیق است. سوم اینکه به هر حال هم رئیس جمهور ایالات متحده، جرج بوش، در حال تعلیق است و هم رئیس جمهور روسیه، مدودف. از طرفی امریکایی ها منتظر اوباما هستند تا قدرت را در دست بگیرد و سیاست خود را در مورد روسیه مشخص نماید. از طرف دیگر مدودف هم به دلیل مصوبه اخیر دوما و شش ساله شدن دوره ریاست جمهوری و احتمال استعفای او برای برگزاری انتخابات زودرس به نوعی در تعلیق به سر می برد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 344]