قهر طبيعت در پوشش نام‌هاي زيبا

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: قهر طبيعت در پوشش نام‌هاي زيبا
نام‌هاي زيبا براي پديده‌هاي ويرانگر
به نظر مي‌رسد گرمايش زمين و برخي علل و عوامل ديگر كه دانشمندان سال ‌هاست به دنبال كشف سر نخي از آنها هستند در برآشفتگي اوضاع جوي منطقه آتلانتيك و در نتيجه پيدايش طيف بي‌سابقه‌اي از توفان‌هاي دريايي به عنوان قهر ويرانگر طبيعت تأثيري جدي داشته باشند.

اين توفان‌ ها بويژه آنهايي كه در منطقه اقيانوس آتلانتيك شكل مي‌گيرند تنها در چند دقيقه آنچنان تأثير ويران‌ كننده‌اي بر مناطق ساحلي مي‌گذارند كه احياي آنها شايد ده‌ها سال به طول انجامد و اين دقيقا فرآيند دردناكي است كه در پي وزش توفان دريايي كاترينا، ريتا و اكنون آيك و گوستاو شاهد آن بوده‌ايم.

توفان دريايي پديده طبيعي است كه با حضور عوامل سازنده‌اي همچون اختلالات آب و هوايي منطقه در هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته ، جريان آب‌هاي گرم اقيانوس‌هاي حاره‌اي، بخار موجود در هوا و بادهاي نسبتا سبك سطوح فوقاني شكل مي‌گيرند و در صورتي‌كه تركيب اين شرايط به اندازه كافي پايدار باقي بمانند در آن صورت است كه تركيب آنها به ايجاد بادهاي شديد و سهمگين، امواج دريايي غيرقابل تصور، بارش‌هاي سيل آسا و جاري شدن سيل در مناطق ساحلي منجر خواهد شد.

همه ساله و به طور ميانگين 11 توفان دريايي و حاره‌اي بر فراز آب‌هاي اقيانوس اطلس، درياي كارائيب و خليج مكزيك شكل گرفته و عمده آنها تا مدت قابل توجهي بر فراز اقيانوس باقي مي‌مانند. با اين حال اكثر اين پديده‌هاي دريايي تأثيري بر نوار ساحلي آمريكا به عنوان اصلي‌ترين قرباني اين پديده دريايي ندارند.

طبق بررسي‌هاي به عمل آمده در مركز ملي توفان‌شناسي آمريكا سالانه 6 مورد از اين تندبادها به توفان‌هاي شديد و مخرب دريايي تبديل مي‌شوند و به طور ميانگين هر 3 سال يك بار، 5 مورد از اين توفان‌ها نوار ساحلي آمريكا را درنورديده و ده‌ها كشته و مجروح و ميلياردها دلار خسارات مالي بر جاي مي‌گذارند.

از اين تعداد توفان، 2 مورد از آنها بر اساس معيارهاي تعريف شده در مقياس توفان‌شناسي Saffir-Simpson در سطح 3 يا بالاتر قرار مي‌گيرند و در اين صورت است كه فجايعي مشابه كاترينا و گوستاو شكل مي‌گيرد.

اما يك توفان دريايي دقيقا چيست؟ اين پديده دريايي گونه‌اي ازcyclone يا بادهاي شديد موسمي است كه به عنوان عبارتي كلي براي سيستم‌هاي كم فشار شكل گرفته در مناطق حاره‌اي به كار برده مي‌شود.

بادهاي شديد موسمي پس از شكل‌گيري اوليه با توفان‌هاي توام با رعد و برق در نيمكره‌شمالي زمين و چرخه پادساعت گردي از بادهاي نزديك سطح زمين تركيب مي‌شوند و در كل به سه رده مختلف طبقه‌بندي مي‌شوند كه عبارتند از: افت حاره‌اي، توفان حاره‌اي و توفان دريايي.

افت حاره‌اي سيستم سازمان يافته‌اي از ابرها و توفان‌هاي توام با رعد و برق است كه عمدتا با وزش بادهايي باسرعت 38 مايل بر ساعت همراه مي‌شود. توفان حاره‌اي نيز سيستم مشابهي است كه سرعت وزش باد در آن شديدتر شده و به 39 تا 73 مايل بر ساعت مي‌رسد، اما آنچه موجب وحشت بشر و نمايش ناتواني آن در برابر امواج خروشانش شده، سيستم حاره‌اي شديدي است كه با حداكثر وزش بادهاي سهمگين با سرعت حداقل 74 مايل بر ساعت و بيشتر همراه است.

در حقيقت توفان‌هاي دريايي مخرب‌ترين نوع وزش بادها و جريانات دريايي هستند كه بين يك تا 5 سطح و بر اساس قدرتي كه در دل خود دارند، طبقه‌بندي شده‌اند. با اين حال هميشه اينگونه نيست و ممكن است با توجه به مكان شكل‌گيري و وزش توفان، شدت و قدرت تخريب آن نيز متغير شود و چه بسا در پاره‌اي موارد توفان‌هايي در سطح يك و 2 آثار ويران‌كننده بيشتري بر جاي بگذارند.

نام‌هاي زيبا براي پديده‌هاي ويرانگر

زماني كه توفان شديد موسمي به حداقل سرعت 39 مايل بر ساعت مي‌رسد، نامي بر آن گذاشته مي‌شود. در حقيقت تعدد توفان‌هاي دريايي بخصوص در يك دهه گذشته، دانشمندان را بر آن داشته است تا براي سهولت در شناسايي و بررسي موارد گوناگون آنها، كميته‌اي بين‌المللي براي نامگذاري توفان‌هاي دريايي تشكيل دهند.

از اين رو، سال 1979 از سوي مركز تاريخ نامگذاري توفان‌هاي دريايي، فهرست چرخشي 6 ساله‌اي از توفان‌هاي شديد موسمي ارائه شد كه بر اين اساس و به تناوب از نام‌هاي رايج مرد و زن براي نامگذاري آنها استفاده مي‌شود.

بررسي‌هاي مركز ملي توفان‌شناسي آمريكا نشان مي‌دهد در چند ماه مانده به پايان سال جاري ميلادي ( 2008 ) بجز توفان‌هاي دريايي نظير گوستاو و آيك سواحل آمريكا، كوبا و خليج مكزيك، بايد در انتظار وزش توفان‌هاي ديگري از جمله ماركو، عمر، سالي، تدي و چند توفان دريايي ديگر باشند.

اين رويه براي سال‌هاي بعد نيز ادامه داشته و از هم‌اكنون دانشمندان اين مركز با نامگذاري توفان‌هايي كه تا سال 2013 ميلادي خواهند وزيد، تحقيقات دامنه‌دار خود را براي بررسي چگونگي پيدايش و عوامل مؤثر در تسريع وزش و افزايش قدرت ويرانگري آنها توسعه مي‌بخشند.

دوقلوهايي به نام آيك و ژوزفين‌

توفان دريايي آيك كه از ميان تمامي توفان‌هاي دريايي شكل گرفته از ابتداي سال جاري ميلادي به عنوان تلخ‌ترين آنها شناخته شده است، طي روزهاي گذشته و با سرعت 230 كيلومتر بر ساعت، مناطق وسيعي از نوار ساحلي جنوب شرق آمريكا و منطقه كارائيب را درنورديده است.

با اين حال، اين توفان هم‌اكنون از سطح 4 به سطح 3 و 2 ارتقا يافته است و پيش‌بيني مي‌شود با افزايش سرعت آن آثار ويرانگر اقتصادي و جاني مشابه توفان‌هاي دريايي مخرب تاريخ آمريكا برجاي بگذارد اما از كنار توفان دريايي ژوزفين نيز نبايد براحتي گذشت.

اين توفان كه دهمين توفان دريايي سال 2008 بوده است ؛ طي هفته‌هاي گذشته با شكل‌گيري در منطقه آتلانتيك و توليد امواج سهمگين دريايي راهي جزاير كيپ وردا در غرب آفريقا شده و البته بدون برجاي گذاشتن خسارات خاصي آرام گرفته است.

گوستاو، چهارمين توفان دريايي ويرانگر

توفان دريايي سهمگين گوستاو كه هفتمين توفان شديد موسمي، سومين توفان دريايي و دومين توفان دريايي ويرانگر در سال 2008 بوده است، خسارات قابل توجهي در هائيتي، جمهوري دومنيكن، جامائيكا، جزاير Cayman، كوبا و آمريكا برجاي گذاشت.

خسارت بيش از 20 ميلياردي اين توفان دريايي موجب شد تا كارشناسان آن را به عنوان چهارمين توفان دريايي ويرانگر تاريخ آمريكا برشمارند. اين توفان كه در 25 آگوست شكل گرفت در برخي ساعات با سرعتي بالغ بر 420 كيلومتر بر ساعت مناطق ياد شده را درنورديد. شدت اين توفان دريايي به سطح 3 نيز رسيد تا مردم اين كشورها همواره خاطره‌اي تلخ از آن در ذهن داشته باشند.

آنچه دانشمندان درخصوص عوامل شكل گيري اين توفان‌هاي سهمگين عنوان مي‌كنند، عمدتا متوجه عوامل مؤثر بر افزايش تعدد و قدرت تخريب آنهاست. تداوم گرمايش زمين طي 2 دهه گذشته و گرم‌تر شدن آب اقيانوس‌ها و در نهايت افزايش ارتفاع آب در برخي از چرخه‌هاي مستعد اقيانوسي ازجمله عوامل تأثيرگذاري بوده كه تعدد توفان‌هاي دريايي و در نتيجه قدرت ويرانگري آنها را موجب شده‌اند.

بررسي اين پديده دريايي امروزه به عنوان دانشي نوين و كاملا نوپا درآمده است؛ با اين حال، به نظر مي‌رسد تنها مي‌توان به يافتن شيوهايي مؤثر براي كاهش عوامل تأثيرگذار در پيدايش آنها اميدوار بود و نه چيز ديگر.

منبع: روزنامه جام جم
پنجشنبه 28 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 166]