ای خالی هویت ملی در معمارینماهای شهری

واضح آرشیو وب فارسی:سایت دانلود رایگان: ای خالی هویت ملی در معمارینماهای شهری موضوع ایننوشتار، در مورد نماهای شهری است. بنابراین وضعیت تهران به صورت اجمالی موردبررسی قرار می گیرد. روند شکل گیری نماهای فعلی بافت مرکزی اکثر شهرهای ایران،همزمان با تحولات صورت گرفته در تهران، به ویژه دوره پهلوی اول است که در ایندوره ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور متحول می شود.
تهران در آغاز سلطنت پهلوی به همان صورت اواخر عهد قاجار باقی مانده بود، زیرا پساز مرگ ناصرالدین شاه، تا این زمان تغییرات محسوسی در وضعیت تهران به لحاظ توسعهشهری انجام نشد. با شروع دوره پهلوی تحولات گسترده ای در تهران به وجود آمد وساختارهای موجود حاکم بر جامعه تحت تاثیر این دگرگونی ها، قرار گرفت. پیدایش وگسترش نهادهای جدید شهری و تشکیلات اداری، نیازمند ایجاد ساختمان هایی در سطحکشور، به ویژه پایتخت بود. ورود اتومبیل، هر چند قبل از این دوره باعث تغییراتاندکی در شهر ناصری شد، اما در این دوره تاثیر اساسی در شکل توسعه شهر گذاشت. شهراز هر سو شروع به گسترش کرد ولی دامنه آن، محدود به حصار ناصری باقی ماند و در پیساخت و سازهای روزافزون، تخریب حصار ناصری از سال 1311 شمسی آغاز شد و تا سال1316 ادامه یافت. خندق های پیرامون شهر ناصری شکل گرفت.
در این میان برخی از محله های قدیمی نیز تخریب و ساختمان های مورد نیاز دولتیدرون محدوده قدیمی آنها احداث شد. این دگرگونی ها با نظارت یک تشکیلات اداری بهنام بلدیه که در سال 1298 شمس تاسیس شده بود، انجام می شد.
در این دوره اغلب ساخت و سازها به سمت شمال شهر تهران کشانیده شد و در امتدادخیابان های سعدی، لاله زار، فردوسی و... ادامه پیدا کرد. این اتفاق را باید ازمهم ترین فعالیت های شهرسازی دوره پهلوی دانست که با احداث خیابان های جدید تعریضو گسترش خیابان های فرعی و اصلی شهر دوره قاجار و احداث بناهای فرهنگی، دولتی ومیدان های جدید، همراه بود.
در این دوره ضمن ادامه شیوه معماری اواخر قاجار و شیوه نئوکلاسیک غربی سبک هایدیگری که تحت تاثیر جنبش هنر نو غرب بودند، توسط مهندسان خارجی مقیم کشور ودانشجویان ایرانی فارغ التحصیل از دانشگاه های اروپا، پدیدار شدند. ساختمان هایاین مقطع زمانی نیز هم اکنون در میان بافت مرکزی شهر تهران واقع شده اند و با اینکه هماهنگی با معماری ایرانی ندارند اما از ترکیبی بسیار استوار و زیبابرخوردارند و نمونه هایی با ارزش از ظهور معماری مدرن در ایران محسوب می شوند.
همچنین در این دوره فعالیت هایی به منظور ایجاد سبکی که معرف معماری ایرانی باشد،انجام شد و حاصل این اقدامات، ظهور شیوه ای بود که در آن با به کارگیری، طرح وخطوطی برگرفته از معماری هخامنشی و عناصر برجسته آن و در مواردی به کار بردن دورههای تیزه دار و تزیینات کاشی کاری و مقرنس کاری در مجموع ترکیبی با شکوه ایجادکردند. ساختمان بانک ملی، شهربانی، اداره پست و دبیرستان انوشیروان، فیروز بهرامهمه دستاورد این سبک هستند که به نام «سبک ملی» از آن یاد می شود. همزمان باکارهای عمرانی و خیابان کشی های دوره پهلوی اول، زیباسازی نماهای شهری نیز موردتوجه قرار گرفت و توسط بلدیه قوانین و مقرراتی در این مورد وضع شد. در سال 1307شمسی بلدیه تهران دستورالعملی را در مورد تعویض در مغازه ها و جایگزینی آن بادرهای شیشه دار صادر کرد و در سال 1308 شمسی نیز نخستین مقررات در مورد نماسازیبعضی از خیابان های تعریض شده به ساکنان حاشیه ای این خیابان اعلام شد که براساسآن مالکان موظف بودند تا دیوارها و بناهای یک طبقه را تا ارتفاع 3 متر و بنای دوطبقه را 5/8 متر بیشتر، بالا نیاورند.
بدین ترتیب با اهمیت دادن به نماهای شهر در این دوره، بدنه های طراحی شده وزیبایی شکل گرفتند که تا به امروز در مرکز تهران و سایر شهرهای بزرگ کشور بخشهایی از آنها باقی مانده است. اما اخیرا شهرداری منطقه 12 و برخی از خیابان هااقدام به پاکسازی این بدنه ها از رنگ و دود کرده است که جای خالی میراث فرهنگی بهمنظور تعمیر بخش های تخریب شده این بدنه ها احساس می شود.
ناهماهنگی های موجود بین ارگان های هم سو تاکنون باعث وارد آمدن خسارت هایفراوانی به بناها و بافت های تاریخی شده است که این آسیب ها همچنان ادامه دارد. وقت آن رسیده که مسئولان شهری، هر چه سریع تر برای حفظ آثار باقی مانده اقداماتموثری انجام دهند، زیرا اگر وضعیت فعلی ادامه یابد تا چند سال آینده هیچ اثری ازبافت های تاریخی، یعنی هویت شهرها، باقی نمی ماند.
قیمت بالای زمین در بافت مرکزی شهرها به دلیل حضور بازار و تمرکز فعالیت هایاقتصادی در این بخش، عامل اصلی این نابودی به شمار می رود.
این بافت هم اکنون در دست سودجویان و دلالان در حال نابودی است و مسئولان شهری،تاکنون اقدام موثری به منظور جلوگیری از تخریب ساخت و سازهای غیر قانونی در بافتهای تاریخی نکرده اند. شعار جذب توریسم و استفاده از این صنعت، زمانی عملی می شودکه بافت های تاریخی و بدنه های قدیمی منتهی به این بافت ها را حفظ کنیم.
بافت تاریخی به ظاهر در تملک افراد است ولی یک بافت مجموعه ای فرهنگی است و شاملهمه ارزش های موجود جامعه می شود که از آن میان معماری تجسم یافته است تا اینفرهنگ را به نمایش در آورد و بنابراین نابودی این بافت ها مصادف با اضمحلال فرهنگجامعه است.
بدنه های شکل گرفته در خیابان های مرکزی شهرهای بزرگ حاصل تجربه هایی است که سینهبه سینه از معماری گذشته این سرزمین به ما رسیده است و بر ماست که این ارزش ها راحمایت و حفظ کنیم. معماری ایرانی سابقه ای چند هزار ساله دارد و از دوره ماد تااوایل دوره پهلوی در حال تحول تکامل بوده و پویایی خود را حفظ کرده است.
در کلان شهر تهران که ده ها کیلومتر مربع وسعت دارد و هر روز در حال بلعیدن زمینو آسمان خود است، قطعه کوچکی به نام تهران قدیم وجود دارد که نباید به دلیل افزونطلبی خود این قطعه را محو و نابود کنیم.
اقدامات پراکنده برای حفاظت از بافت های تاریخی کشور نمی تواند چاره ساز باشد وتنها با هماهنگی بین ارگان های مسئول می توان شکل بافت ها و بناهای تاریخی شهرهایبزرگ را برطرف کرد. همچنین در مورد نماهای جدید شهری نیز باید چاره اندیشی شود وبه منظور جلوگیری از شکل گیری بناهای ناهنجار، طرحی به مرحله اجرا در آید کهسازندگان و مالکان بدنه های شهری مکلف به ساخت بدنه هایی موزون و زیبا با بهرهگیری از اصول معماری اصیل شوند. بدین ترتیب معماری شهری متناسبی، براساس ویژگیهای معماری ایرانی، شکل می گیرد و هویت ملی معماری ما دوباره در عرصه زندگی عمومیو بین المللی به نمایش گذاشته خواهد شد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت دانلود رایگان]

[مشاهده در: www.freedownload.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 537]