گفتگو با ماهايا پطروسيان درباره بازيگري بازيگران ايران وقتي به پختگي‌مي‌رسندكمتر از آنها استفاده مي‌شود!

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گفتگو با "ماهايا پطروسيان" درباره بازيگري بازيگران ايران وقتي به پختگي‌مي‌رسندكمتر از آنها استفاده مي‌شود!
ماهايا پطروسيان بازيگر سينما و تئاتر متولد 1348 تهران، فارغ التحصيل تئاتر از دانشكده هنرهاي زيباست. وي فعاليت هنري خود را در سال 1368 با نمايش "خواستگاري" شروع كرد. او با حضور جدي در ‌تئاترهاي شاخص حرفه اي تهران، سرانجام با فــيــلـــم "عــشـــق بـــزرگ" بـــه كـــارگـــردانـــي محمدرضا اعلامي، وارد ‌عرصه بازيگري سينما شد. با او درباره سال‌ها تلاش و تـجـربـه‌هـاي مـخـتـلف بازيگريش صحبت‌كرده‌ايم .

انديشه بازيگر چقدر با نوع بازي‌اش منطبق است؟‌

انديشه بازيگر با فيلمنامه‌ها مي‌تواند هماهنگ باشد تا نوع بازيگري؛ چون نوع بازيگري، بيشتر به اين ‌برمي‌گردد كـه فـيزيك و صدا و خلاقيت‌مان به چه سمتي مي‌رود و در حقيقت، اينهاست كه ما را هدايت ‌مي‌كنند چطور كار كنيم و اينها ربطي به انديشه يا نوع زندگي يا جهان بيني ما ندارد. ولي آن نوع جهان بيني ‌درنوع كارهاي جنبي و هـمـكـاري بـا آدم هـاي مـخـتـلف وانتخاب فيلمنامه‌ها ودر كل انتخاب‌هايي كه مي‌كنيم، ‌مي‌تواند تاثيرداشته باشد. البته بازهم انتخاب، آن چيزي است كه به ما ارائه مي‌شود و بين آن چيزهايي است ‌كه وجود دارد نه اينكه صددرصد آن انتخاب قبلي يا با آن انديشه يكي باشد. ‌

شما از نقش‌هايي كه بازي مي كنيد چقدر فاصله داريد؟

تقريبا بيشتر نقش‌هايم ازمن دور بوده‌اند چون هر كسي كه با من آشناست و از نزديك مرا مي‌بيند از اين ‌بابت تعجب مي‌كند كه چقدر تفاوتم با نقش‌ها زياد است. ‌

چقدر به بداهه اعتقاد داريد؟ يعني به درجه‌اي رسيده‌ايد كه براي ايفاي نقش همه چيز را به شما بسپارند؟

به نظرم بداهه كاركردن درجه خاصي نمي خواهد ، سبك كارها با هم متفاوت است. بعضي كارها اين ‌اجازه را مي‌دهد كه بازيگرها بداهه كار كنند وبعضي كارها متنشان آنقدر كامل و تعيين شده است و ‌كارگردان روي آن فكر كرده كه تقريبا شيوه اصلي مشخص شده است. بداهه به اين معنا كه يك چيزي را ‌سرصحنه، ناگهان بدون آن كه كسي متوجه شود، با تمرين فكرهاي جديدي اضافه كني و هر روز كارهاي ‌نوتري انجام دهي. البته يك مسئله ديگر هم هست و آن بداهه نيست ، بلكه خلاق بودن است و خلاق بودن ‌به نظرم لازمه هر كارهنري است ولي بداهه كاري بستگي به اين دارد كه بازيگر با بازيگر مقابل خود، بده ‌بستان داشته باشد و كارگردان نيز اين اجازه را بدهد.‌

سن وسال مفيد بازيگري در سينماي ايران چقدر است؟

متغير است، يكي از ايرادهايي كه سينماي ايران دارد، اين است كه فيلمنامه‌ها نسبت به تـغـيـيـر سـن افراد ‌توجه نمي‌كنند. البته اين موضوع درمورد آقايان كمتر به چشم مي‌آيد امادرمورد خانم‌ها بسيار مشكل‌ساز ‌است. اين مشكل در فيلمنامه نويسي سينماي ايران نيز وجود دارد چون ما از سويي فيلمنامه نويس خوب كم ‌داريم و از سويي، همان تعداد فيلمنامه نويس هم كه داريم معمولا يا راجع به مسائل روز يا جوان‌ها ‌مي‌نويسند، درحالي كه افراد وقتي به ميانسالي يا پختگي و مسني مي‌رسند، درهمه جاي دنيا برايشان ‌فيلمنامه وجود دارد. البته فيلمنامه‌هايي كه مربوط به افراد جاافتاده‌تر است. همان‌طور كه ‌افراد به مرور زمان پيچيده‌تر مي‌شوند، فيلمنامه‌ها هم خيلي گسترده هستند. مثلا ما مي‌بينيم درسينماي آمريكا‌ فيلمنامه راجع به افراد 40 الي 45 ساله نــوشـتــه مــي‌شــود كــه حـيـرت انـگـيـز اسـت؛ فيلمنامه‌هايي كه به مسائل ‌رواني، ارتباطي و حــتـــي بـيـمــاريشــان مــي‌پــردازد امــا در ايــران متاسفانه، اين اتفاق بسيار كم رخ مي‌دهد. ‌بازيگرها كه از سن 30 الي 35 سال مي گذرند، فيلمنامه‌هاي عميق و خوب راجع به آنها نوشته نمي‌شود درحالي كه ‌اين افراد الان در بهترين شرايط كاري هستند؛ يعني در همه جاي دنيا اين افراد بهترين كار كارنامه‌شان را در ‌اين مقطع سني ارائه مي‌دهند و هيچ بازيگري در سن بيست سالگي، بهترين كار زندگي‌اش را ارائه نمي‌دهد و ‌تازه قدم‌هاي اولش را برمي‌دارد. اگر هم با استعداد باشد طول مي‌كشد و زمان مي‌برد تا به مرحله پختگي، ‌كاملي و استادي برسد . يعني اين قدم‌ها، بعدها برداشته مي‌شود. ولي متاسفانه وقتي بازيگرهاي ما به ‌اين تجربه و پـخـتـگـي مـي‌رسـنـد، بـرعـكـس، پيشنهاد كار برايشان كمتر مي‌شود!‌

مي گويند "ماهايا پطروسيان" پله‌هاي ترقي را زود طي كرده است. شما چه فكر مي‌كنيد؟

فكر مي كنم سالهاي اول كاري‌ام اتفاقات خوبي برايم افتاد. اين اتفاقات هم به اين دليل بوده كه فعاليت ‌من با دوران بسيار طلايي سينماي ايران مصادف بود. در آن دوران يعني سال هاي 72تا67، ‌همه سينماگران و حتي مردم مي‌گويند كه فيلم‌هاي خوبي در سـيـنـماي ايران توليد مي‌شد و به نمايش درمي‌آمد ‌كه مردم آن فيلم‌ها را دوست داشتند و البته فيلم‌هاي زيادي از اين نوع ساخته مي‌شد. به همين دليل هم بود ‌كه وقتي من وارد سينماي ايران شدم، با حضور در يكي، دو كار از اين گونه فيلم‌ها كه كارگردان هاي معتبري ‌هم آنها را كارگرداني مي كردند، براي من شانس‌هاي زيادي به وجود آمد. نقش‌ها متنوع بود و من توانستم ‌خود را نشان دهم. درآن شرايط، هم شانس دخيل بوده و هم تلاشي كه خودم كرده بودم، زيرا درآن زمان من درتئاتر هم فعاليت مي‌كردم ولي تغييراتي كه در وضعيت سينما به وجود آمد همه چيز را عوض كرد. يعني ‌الان ديگر آن شرايط در سينما نيست و هرچند وقت يكبار، يك فيلم خوب ساخته مي‌شود و به ندرت ‌مي‌بينيم كه در يك سال، ده تا فيلم درجه يك وجود داشته باشد. به عقيده من، در حال حاضر سال‌هاست كه فيلم ‌خوب ديده نمي‌شود اما در سال‌هاي دهه 60، دريك سال شايد 8 تا فيلم درجه يك مي‌توانستيم، نام ‌ببريم. ‌

اوضاع امروز سينماي ايران را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

‌ زياد وضع خوبي برايش متصور نيستم. يـعـنـي آيـنـده روشـنـي بـراي سـيـنماي ايران نمي‌بينم. درواقع نمي‌شود ژانرهاي مختلف را ‌ در اين اوضاع تجربه كرد يعني ژانرها به كارهاي طـنـز و ظـاهري محدود شده‌اند. كارهاي اجتماعي انجام نمي‌شود و به دليل ‌ارتباطات بين افرادو به خاطر مسائل اقتصادي، تهيه كننده‌هابه غير از طنز و كارهاي يكنواخت اصلا ‌سراغ كار ديگري نمي‌روند. از سويي ديگر با مشكل اكران نشدن فيلم‌هارو به رو مي‌شويم و اينكه بسياري از كارگردان‌هاي خوب ما وقتي نمي‌توانند فيلمشان را اكران كنند، دست از كار مي‌كشند و جذب كار در ‌تلويزيون و تله‌فيلم‌ها مي‌شوند و درحقيقت، سينماي ما درحال خالي شدن از وجود اين كارگردان‌هاست. در ‌نهايت آنچه كه به چشم مي‌آيد اين است كه عده محدودي كارگردان ، بازيگر و افراد حرفه‌اي فعاليت مدام ‌دارند در حالي كه اين افراد بهترين‌ها نيستند بلكه افرادي هستند كه فعلا اين امكان برايشان هست كه ‌كاركنند درصورتي كه بضاعت سينما خيلي بيشتر است و افراد آن اكثر يا بيكارند و يا كارهاي جنبي انجام ‌مي دهند. ‌

اگر بخواهيد خودتان را شبيه به يك بازيگر جهاني كنيدخودتان را شبيه به چه كسي مي‌كنيد؟

واقعا كسي در ذهنم نيست، به نظرم جهاني شدن يا جهاني نشدن بسته به اين است كه ما دركجا ‌زندگي مي كنيم. الان بيشتربه اين مربوط است تا به قابليت‌هاي فردي؛ چون بسياري از افراد بسيار ‌بااستعداد و متبحر در نقاط مختلف جهان زندگي مي‌كنند كه طبعا به خاطر شرايط آن كشور و وضع فرهنگي آن ‌كشور نمي‌توانند در همه‌جا مطرح شوند و ما هنرمندان يك الي دو كشور به خصوص را مي‌شناسيم كه ‌طبعا به خاطر شرايطي كه برايشان وجود دارد، امكان ديده شدن را بيشتر دارند. به همين دليل هم است كه ‌من مي‌گويم نمي‌توانم مقايسه كنم كه شبيه چه كسي مي‌توانم باشم. من با اين شرايط و دراين زمان، دراين ‌كشور زندگي مي‌كنم و بايد سعي كنم با تمام امكاناتي كه دارم، خودم بيشترين استفاده را ببرم.‌

خيلي‌ها براي كسب شهرت به اين حرفه رو آورده‌اند، شما چه ديدگاهي در اين زمينه داريد؟

اصلا اين حرفه شهرت را با خود دارد، اما نبايد انگيزه اول باشد. شهرت خيلي زود براي فرد عادي ‌مي‌شود و اگر فرد فقط براي كار آمده باشد و به اين امر دست پيدا كند و مشهور شود، ديگر چيزي برايش ‌باقي نمي‌ماند. بعد از يك سال تمام مي‌شود و حالا با خود فكر مي‌‌كند كه حـالا چـه؟ مشهور شد بعدش چه اتفاقي ‌مـي‌خواهد برايش بيفتد؟ در حقيقت آن چيزي كه باعث ادامه راهش مي‌شود و موجب معنا دادن به ادامه دادن ‌او مي‌شود، خود حرفه و كار اســت؛ چــون ايــن حــرفـه، عــلــي‌رغــم ظــاهــر جـذابـش، حـرفـه خيلي دشواري است. ‌سختي و آزارهاي زيادي دارد و اگر شخص آن انگيزه‌ها را نداشته باشد، نمي‌تواند تحمل كند. ‌

كدام يك از نقش‌هايي را كه ايفا كرده‌ايد، دوست داريد؟

تقريبا همه را دوست داشته‌ام اما اگر بخواهم بگويم كدام را بيشتر از همه دوست دارم، مي‌توانم به نقشم ‌درفيلم "هنرپيشه" و تئاتر "عشق آباد" اشاره كنم. به تازگي هم نقشي در فيلم "تاكسي نارنجي" ساخته " ابراهيم وحـيد زاده" داشتم كه نقشم در اين فيلم متفاوت است و اميدوارم كه دركار خوب دربيايد چون ‌آن را هم دوست دارم. ‌

در اين سال‌ها، كدام يك از نقش‌ها را مجبور شده‌ايد بازي كنيد؟

تقريبا كاري را مجبور نشدم ؛ اما شرايطي بوده كه ترجيح دادم بيكار نباشم يا مثلا يك وقفه كاري براي ‌من كافي است كه نقش‌هايي را انتخاب بكنم چون احساس كرده‌ام كه براي من بيكاري بس است.‌

چرا بيشتر كار طنز انجام مي‌دهيد؟

براي اينكه الان بيشتر كار طنز توليد مـي‌شود. اگر دقت كنيد من در اين چند سال اخير 80 درصد كارهايم ‌بيشتر طنز بوده است. البته طبيعتا بازيگري مثل من كه در سال 70، در فيلم "ديگه چه خبر؟" ساخته ‌‌"تهمينه ميلاني- " كه شروع كار طنز براي خانم‌ها محسوب مي‌شود- ايفاي نقش كرده، در اين زمينه بيشتر ‌كارش ديده مي‌شود و خيلي سراغش مي‌روند. از سوي ديگر بايد بگويم كه بيشتر فيلمنامه‌هاي امروز ‌سينماي ما از درونـمـــاي طــنـــز بـــرخـــوردار هـسـتـنــد و پـيـشـنـهــادهــايـي كـه بـه بـازيـگـران ارائـه مي‌شود نيز بيشتر از ‌حال و هواي طنز برخوردار هستند و آنهايي كه طنز نيستند نيز رگه‌هايي از طنز در آنها ديده مي‌شود.‌

بيشتر نقش دخترهاي فعال و اكتيو را بازي كرده‌ايد، آيا در زندگي خصوصي هم اينگونه هستيد؟

اصولا درزندگي آدم فعالي هستم و نقش‌هايم هم همين‌طور بوده‌اند. درزنـــدگــي عــادي شـيـطـنــت دارم امــا شيطنت ‌من از جنس ديگري است كه حـتـــــي در فـــيـــلــــم‌هــــايــــم هــــم نــبــــوده اســــت؛ به خاطر همين مي گويم كه فيلم‌هايم نزديك به ‌خودم نيستند و متفاوت هستند. من بعضي وقت‌ها درزندگي عادي خيلي درونگرا هستم و خيلي‌ها از اين بابت ‌تعجب مي‌كنند.‌

كم‌كاري شما در اين سال‌ها چه علتي دارد؟ چرا يك مدتي مثل گذشته فعال نيستيد و از اينكه در مقطعي ‌پركارتر از امروز بوده‌ايد، چه حسي داريد؟

البته من در مدت يكي دوسال اخير كم كار نبوده‌ام ولي معضلي كه در اكران فيلم‌ها وجود دارد، باعث شده ‌كه فيلم‌هايم اكران نـشـوند. يعني من دو فيلم آماده اكران به نــام "خــواب لـيــلا" و "مـصــاحـبــه" دارم كـه ‌دوسال است اكران نشده‌اند. يكي هم "تاكسي نارنجي" است كـه مـراحل فني را مي‌گذراند. درحقيقت ‌من دراين دوسال اخير دو فيلم داشته‌ام اما هنوز نشان داده نشده‌اند و فكر نمي‌كنم كه اين آمار كمي باشد اما ‌وقتي اكران فيلم‌ها به موقع انجام نشود و فاصله بين اكران فيلم‌ها زياد باشد، اينگونه تصور مي‌شود كه يك بازيگر ‌خيلي كم كار است. البته من هيچگاه پركار نبوده‌ام. يعني دوران پر كاري من سالي بوده كه دو يا سه كار ‌داشته‌ام. من الان حدود بيست سال است كه كار مي‌كنم و حدود بيست و دو الي بيست و سه كار در كارنامه‌ام ‌ديده مي‌شود. من هيچگاه بازيگر پركاري نبوده‌ام ولي در آن زمان اگر يك كاري ساخته مي‌شد، درعرض ‌يك سال اكران مي‌شد اما در حال حاضر اين طور نيست يعني در دوسه سال اخير، تهيه كـنـنـدگـان مـسـتـقـل خـيـلـي كم ‌مي‌توانند فيلمشان را اكران كنند.‌

در خبرها آمده بود كه تصميم داريد در عرصه كارگرداني فعاليت كنيد؟ ‌

يك كار كوتاه35 دقيقه‌اي به نام "يك روز قشنگ برفي" را در دست دارم كه فيلمنامه‌اش را نـوشـتـه‌ام و ‌بـاهمكاري مشترك شخص ديگري آن را خواهم ساخت. اين فيلمنامه با مضمون اجتماعي برگرفته از يك ‌داستان كوتاه ايراني است و مضموني زنانه دارد. كارگرداني دغدغه من نيست اما در مورد "يك روز قشنگ ‌برفي" ايـن كـار را خـواهـم كـرد ضـمـن ايـنـكه من علاقه‌مند هستم يكي از چند كاراكتر اين فيلمنامه را خودم ‌بازي كنم، چرا كه كـــاراكــتـــرهـــاي آن را دوســت دارم و دلــم مــــي‌خــــواهـــد تــجـــربـــه ظـــاهـــرشـــدن در آن شخصيت‌ها را ‌داشته باشم.‌

پايان كار يك بازيگر چيست؟

زماني كه نتواند درقالب نقشي فرو رود. فيزيك، صدا، صورت و بدنش اجازه اين را ندهد كه ازقالب خودش ‌خارج شود و نقش تازه‌اي را بازي كند وگرنه حتي درسنين بالا هم مي‌تواند نقش‌هاي سنين خودش را كاملا ‌ايفا كند، ولي به شرط اينكه درشرايط روحي و جسمي مناسبي باشد كه ازخودش ببرد و در آن شرايط بازهم ‌شخصيت ديگري را ارائه بدهد. ‌
شنبه 16 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]