مديركل مشترك المنافع وزارت خارجه در گفتگو با فارس: ايران مي‌تواند پل ارتباطي بين سازمان شانگهاي و كشورهاي خليج فارس باشد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: مديركل مشترك المنافع وزارت خارجه در گفتگو با فارس: ايران مي‌تواند پل ارتباطي بين سازمان شانگهاي و كشورهاي خليج فارس باشد
خبرگزاري فارس: مديركل مشترك المنافع و همسايگان شمال غربي وزارت خارجه كشورمان در خصوص عضويت دائم ايران در سازمان شانگهاي گفت: ايران مي‌تواند پل ارتباطي بين سازمان شانگهاي و كشورهاي خليج فارس و حتي اروپا باشد.

درخواست گفتگو با مرتضي صفاري مديركل كشورهاي مشترك المنافع و همسايگان شمال غربي وزارت امور خارجه را چندي قبل از برگزاري اجلاس اخير سران سازمان شانگهاي در دوشنبه مركز تاجيكستان ارائه كرديم و وي پس از برگزاري اجلاس عطف به نتايج نشست پاسخ سوالات فارس را داده است.
صفاري در اين گفتگو به موضوع سازمان شانگهاي و عضويت دائم ايران در اين سازمان و رويكرد اعضا به نقش بين‌المللي سازمان و در بخشي از مصاحبه به نگاه روسيه به قفقاز و جنگ اخير در گرجستان پرداخت كه مشروح اين گفتگو را در زير مي‌خوانيد.

* فارس: با توجه به افزايش نقش سازمان‌ها و اتحاديه‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در عرصه تحولات بين‌الملل، نقش سازمان شانگهاي را با توجه به تركيب اين اتحاديه و حضور چين و روسيه به عنوان دو قدرت جهاني در آن، در تحولات منطقه و جهان چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

- صفاري: نهادهاي منطقه‌اي با قدمتي چند دهه‌اي و در شرايط دگرگون شده پس از جنگ جهاني دوم، به عنوان بازيگراني با اهداف و ايده‌هاي گوناگون و يكي از اركان مهم روابط بين‌المللي تبديل شده‌اند، به طوري كه از دهه 90 به اين سو مسير تعاملات جهاني به آرامي به سمتي نوين گرايش و تفكر حاكم بر نظام بين‌المللي در عمل در دو مسير تك قطبي و چند قطبي با ويژگي‌ها و بازيگران ويژه خود جريان يافت.
در ميان چنين روندي، البته رويكرد سومي با هدف تحكيم ساختارهاي منطقه‌اي و با تكيه بر توانايي‌ها، ظرفيت‌ها و جايگاه كشورهاي هر حوزه مورد توجه خاص قرار گرفته است و برخي كشورها با هدف ايجاد ساز و كاري در جهت افزايش روزافزون نقش و جايگاه خود در عرصه سياسي و بين‌المللي به توافق رسيدند كه در اين ميان شكل گيري سازمان همكاري‌هاي شانگهاي با محوريت روسيه و چين و حضور كشورهاي آسياي مركزي و منطقه پيرامون آن را بايد برجسته ترين نماد چنين رويكردي عنوان كرد.
در خصوص حضور روسيه و چين بايد گفت روسيه با تكيه بر اقتدار و نفوذ سنتي خود در منطقه از يك سو و چين با پشتوانه اقتصادي و جايگاه ممتاز در عرصه روابط خارجي از سوي ديگر، با پشت سر گذاردن همه اختلافات ديرين، تلاش جدي و سازمان يافته‌اي را براي ايجاد ساختاري نوين در قالب سازمان همكاري‌هاي شانگهاي در جهت بهره‌برداري حداكثري در تنظيم معادلات منطقه‌اي و جهاني به كار بسته‌اند كه در قالب سازمان همكاري‌هاي شانگهاي نمود يافته است.
در واقع شكل گيري و گسترش سازمان همكاري شانگهاي در بستر گرايش جهان به سوي منطقه‌گرايي و سرعت بخشيدن به روند خودجوش و پيدا كردن جايگاه سازماني آن بر پايه ارزش‌هاي تمدني و قاره‌اي كم و بيش مشترك صورت گرفته است و البته غريزه حفظ بقاء ملل نيز در ايجاد آن بي تاثير نبوده است و در چنين بستري همگرايي ملت‌هاي منطقه براساس معيارهاي قاره‌اي و منطقه‌اي به منظور رويارويي با چالش‌ها و تهديدهاي جهاني و فجايع رو به تقويت مي‌رود.

* فارس: موضع كشورهاي عضو سازمان شانگهاي نسبت به گسترش اين سازمان چگونه است؟

- صفاري: به طور اصولي كشورهاي عضو سازمان مخالف گسترش سازمان و پذيرش اعضاي جديد نيستند ولي مهمترين مانع براي اين امر نبود مقررات لازم است، براين اساس طي دو سال اخير و در پي فشارهاي كشورهاي عضو ناظر، در نشست اخير سران سازمان در شهر دوشنبه (تاجيكستان) تصميم گرفته شد تا طي دو سال آتي، سازمان ساز و كار و مقررات لازم در اين خصوص را تصويب كند.
علاوه بر اين كشورهاي اصلي تشكيل دهنده سازمان با علم به اينكه هرگونه ترتيبات و تشكل امنيتي به تنهايي نمي‌تواند در بلندمدت جوابگوي اهداف سازمان باشد، با استفاده از تجربيات بين‌المللي ديگر سازمان‌ها و اتحاديه‌هاي بين‌المللي، در پي گسترش اهداف و همكاري‌ها در حوزه‌هاي متنوعي بين اعضاي سازمان و حتي با ديگر اتحاديه‌ها و مجامع بين‌المللي مي‌باشند كه بدين ترتيب با تاكيد بر گسترش و تعميق همكاري‌ها در حوزه‌هاي متنوع اقتصادي، قضايي، علمي، فرهنگي، مالي و ... اولويت‌هايي فراتر از حوزه‌هاي امنيتي و سياسي صرف را پيش رو قرار داده و آن را لازمه‌ موفقيت سازمان قلمداد مي‌كنند.

* فارس: آيا سازمان شانگهاي با توجه به پتانسيل‌ها و ظرفيت‌هايش قادر به مقابله با يكجانبه گرايي آمريكا خواهد بود؟

- صفاري: همانطور كه در بيانيه نهايي نشست اخير سران نيز براي چندمين بار ذكر شده، سازمان قصد و تمايلي به رويارويي و بلوك بندي و تقابل با طرف‌هاي سوم ندارد اما طبيعي است اقدامات بي ثبات ساز و مداخله‌گرانه در منطقه و در بين كشورهاي عضو را به چالش بكشد و بر اين اساس در ارتباط با تحركات و تحريكات بيروني، سازمان بيشتر تلاش دارد تا نقش كمك به حل مسائل داخلي خود اعضاء و بازدارندگي از بروز حوادث بي ثبات ساز داشته باشد.

* فارس: ارزيابي شما از عضويت دائم ايران در سازمان شانگهاي و نتايج حاصل از آن بر تاثير گذاري اين سازمان در تحولات جهان چيست؟

- صفاري: البته سازمان هنوز نوپاست و ساختارها و مقررات آن هنوز در خصوص گسترش عضويت تنظيم و تصويب نشده، با اين حال در صورت تصويب اين مقررات و فراهم شدن امكان عضويت كامل ايران در سازمان، جمهوري اسلامي ايران به دليل برخورداري از ويژگي‌هاي منحصر به فرد خود در منطقه، مي‌تواند نقش تقويت كننده و موثري را در جهت تحقق اهداف سازمان‌هاي منطقه‌اي از جمله سازمان همكاري‌هاي شانگهاي ايفا كند كه به طور گذرا برخي از اين ويژگي‌ها عبارتند از:
1- پيوستگي جغرافيايي، تاريخي و فرهنگي با آسياي مركزي و ساير كشورهاي عضو
2- همسايگي و همجواري آبي با دو عضو مهم سازمان يعني روسيه و قزاقستان
3- دسترسي به دو حوزه آبي خزر و خليج فارس
4- روابط خوب و رو به رشد دوجانبه و منطقه‌اي با تمامي اعضاي ثابت و ناظر سازمان همكاري‌هاي شانگهاي
5- برخورداري از مزيت‌هاي نسبي انرژي و حمل و نقلي و امكان بهره‌گيري كشورهاي عضو از قلمرو ايران براي انتقال كالا و انرژي به بازارهاي جهاني
ايران علاوه بر اين مزيت‌ها، مي‌تواند به عنوان پل ارتباطي بين سازمان همكاري‌هاي شانگهاي و كشورهاي خليج فارس و حتي اروپا ايفاي نقش كند.
در بعد اقتصادي نيز رويكرد ايران بر اين اساس است كه وجود اقتصادي همگن و مكمل براي كشورهاي عضو و برخورداري از ظرفيت‌ها و توانمندهاي فراوان و قابل عرضه مي‌تواند در چارچوب يك ساز و كار منسجم موجبات رشد و توسعه متقابل ايران و كشورهاي منطقه را فراهم كند و همچون تمامي كشورهاي عضو سازمان مبارزه با تروريسم و توليد و قاچاق مواد مخدر از اولويت‌هاي جدي جمهوري اسلامي ايران براي پيوستن به سازمان همكاري‌هاي شانگهاي مي‌باشد.

* فارس: تقابل روسيه و آمريكا در بحران اخير گرجستان باعث شد روسيه براي برتري يافتن در اين بحران، تمايل خود را به حضور بيشتر در منطقه نفوذ سنتي آمريكا يعني خاورميانه و به شكل پذيرفتن روساي جمهور سوريه و اردن نشان دهد. آيا اين مسئله نمي‌تواند در آينده به تمايل روسيه براي بهره بردن از موقعيت جغرافيايي ايران در خاورميانه و بخصوص نفوذ ايران در اين منطقه و كانون بحران خاورميانه يعني فلسطين و لبنان، بيافزايد؟

- صفاري: مباحث قفقاز همواره براي روسيه حساس بوده و آن را به عنوان خطوط قرمز خود تلقي مي‌كند، به همين دليل طبيعي است كه بايد چشم انتظار واكنش روسيه در قبال حوداث پيرامون قلمروش باشيم.
رفت و آمدهاي ديپلماتيكي كه در پرسش مورد اشاره قرار گرفته بخشي از مراودات معمول ديپلماتيك است كه البته گاهي تقارن و همزماني آنها باعث مي‌شود تا برخي استنتاجات به ذهن خطور كند اما به طور كلي روسيه از ديرباز روابط نزديكي با كشورهاي خاورميانه داشته و در اين منطقه فعال بوده است.
ديگر اينكه طبيعي است زماني كه بحراني پيش مي‌آيد، به عنوان بخشي از محور مذاكرات رهبران قرار مي‌گيرد و اين براي تبادل نظر و توجيه ديدگاه‌هاي دولت‌ها امري لازم و ضروري است.
انتهاي پيام/ي
چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 81]