محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826101498
جهان انسان و اعجاز موعظه
واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: جهان انسان و اعجاز موعظه جام جم آنلاين: روزگار عجيبي است و همه ما امروز انيس مدرنيته و در كشاكش غفلت از حقيقت خوديم. ايام، ايام محرم‌الحرام است و اشك‌ها و شور حسيني شكافي است ميان ما و دردمندي‌هاي هويتي ما. توقف ما در اين دهه سال، هويت ديني ما، عَلَم ما و نشان ماست و تمام ما. محرم فصل حيات ما از پنجره تذكار و موعظه براي هميشه است. بيرق‌هاي عزا و نشان هيأت‌ها را نمي‌بيني؟ پرونده آسيب‌شناسي فرهنگ عزاداري حسيني كه چند سالي است گشوده شده، هنوز باز است و در اين ميان يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي شاخص، مجالس روضه و وعظ محسوب مي‌شوند. اين حوزه به عنوان نمونه و آيينه واضحي از واقعيتي است كه در احياي فرهنگ حسيني مؤثر بوده و رشد و افول آن شاخصي جامع براي شناخت امروزين رويكرد جامعه به اين حوزه است. امروز واقعا گوش دادن سخت شده است. دنيا دنياي سرعت و بلعيدن اطلاعات ساندويچي است. سنت نوين ارتباطات، شالوده ارتباطات قديمي را شكسته و در اين اوضاع، سنت اتعاظ و نشستن پاي منبر و گوش دادن به معارف ديني صورتي ديگر يافته است. نسبت حضور جوانان در مجالس وعظ و مجالس مداحي مسأله مهمي است كه آن‌را بايد به عنوان شاخص تحولي فرهنگي در نظر داشت. اين در حالي است كه اساسا مدح اهل‌بيت عليهم‌السلام دنباله مجالس وعظ و خطابه بوده و اشاره به تقدم معرفت بر ديگر امور در اسلام دارد. امروز مسير دريافت معرفت تغيير يافته و مجالس روضه و وعظ در مواردي مداح محور شده‌اند تا واعظ محور. در حالي‌كه قديم چنين نبود. خواننده محترم اين اشاره هم احتمالا از تكرار وعظ و اتعاظ و تذكر در متن رنجيده شده و همين موضوع هم نشانه‌اي است از دوري ما از حقيقت تأثير وعظ و خطابه. نوشتار زير از اين منظر به جايگاه و اهميت تذكر و موعظه در نظام فرهنگي و عرفاني اسلامي پرداخته و اندكي آن را مي‌كاود. 1 ــ انسان را به روايتي انسان دانسته‌اند، چون غافل است و فراموشكار. واژه انسان را هم مي‌توان از ريشه نسي دانست و هم از ريشه انس. از سويي نشانه‌هاي غفلت و نسيان را در ذات و فعل و كردار آدمي مي‌بينيم و از سوي ديگر انسان را بايد موجودي سريع‌الانس دانست؛ موجودي كه كودكانه و بسرعت با پيرامون خود انس مي‌گيرد و خو مي‌كند و البته بزودي آن را فراموش مي‌كند و به وادي نسيان مي‌سپارد. 2 ــ ارتباط نسيان و انس در انسان ارتباطي وجودي و چه بسا لازمه حيات اوست؛ چه اگر نسيان و غفلت را از او گيرند، همه آنات و لحظات او آناً و به يكباره محمل هموم سراسر زندگي خواهد شد و كجاست انساني كه از پَس اين مصيبت به در آيد. غفلت بستري براي حيات انسان است و از اين رهگذر، ذهن انسان مجالي براي تدبير و تعقل يافته و حيات مادي و معنوي سر و سامان مي‌يابد. از سوي ديگر، حقيقت انس نيز نيك و جميل است و براي انسان بسان راهبري به سوي هدايت است. انسان انيس زيبايي و جمال است و در جهان خود جوياي نشانه‌هاي نيكي. انسان را حقيقتي الهي است و براين اساس محفل انس انسان در حضرت الهي برقرار است و زيبايي و جمال هر چه هست در آنجاست. 3 ــ آدمي‌از ازل انيس حرم حضرت دوست بود و جز حقيقت جميل نمي‌ديد تا غفلتي پديد آمد و منكري عمل شد و هبوط كرد. مي‌بينيم كه اساسا در تحليل وضعيت و نسبت الهي انسان، 2 حقيقت دوسويه انس و نسيان انسان را درگير خود مي‌كند. اين دو مقوله همچون بسياري از مقولات ديني و اخلاقي، دوسويه و دو كاركردي و نسبي هستند. حقيقت انس، انسان را به حركتي الهي سوق مي‌دهد. انسان ذاتا شائق به انس به زيبايي است و زيبايي در تمام شوون حيات و در نظري كلي به وحدتي الهي مي‌رسد؛ اما آيينگي عالم باعث مي‌شود زيبايي دوستي و زيبايي شناسي در بسياري از موارد مبتني بر معرفتي حقيقي نبوده و در حكم ضال انسان قرار گيرد. توقف در صورت دنيا و تجمل‌گرايي (گرايش به جمال) در اين سطح، انسان را انيس تماثيل مي‌كند و اين چنين موقف او استوار بر موهومات مي‌شود؛ موهوماتي كه نشانه‌هايي از يك حقيقت متعالي و پيشيني‌اند. در حقيقت انس در هر مرتبه‌اي از معرفت، انسان را بشدت با نسيان و غفلت درگير مي‌كند. انسان انيس معرفت و فكر خود بوده و توجه او به پيرامون او خواهد بود. اين قاعده درباره غالب انسان‌ها به صورت نسبي صادق است و معصومان(ع) در علم به جهان چنين هستند. حقايق وجودي اهل‌بيت عليهم‌السلام را از آن جهت كه خلقت كون و مكان با خلق نوري ايشان آغاز شد و اساسا خلقت هستي را بايد مبتني بر حقيقت محمديه صلي الله عليه و آله دانست، مي‌توان و بايد مشرف به تمام حقايق دون ايشان تلقي كرد. به تعبيري همه حقايق و معارف هستي نزد اهل‌بيت عليهم‌السلام حاضرند. حاضرند در مقام بحث ما به دومعناست. اول اين‌كه نوعي رابطه انوست بين اين معارف و ايشان عليهم‌السلام وجود دارد. يعني معارف جهان هستي انيس حقيقي و ذاتي اهل بيت عليهم‌السلامند. دوم به حسب مقام وجودي اهل بيت عليهم‌السلام در سير وجودي جهان غفلت و نسيان در مورد ايشان عليهم‌السلام منطقا بي معناست. اين موضوع را در سطحي ديگر درباره ارتباط وجود اهل بيت عليهم‌السلام با ذات باري تعالي مي‌توان مطرح كرد. در اينجا بايد گفت با توجه به حقيقت غيبي الهي كه احدي را ياراي دسترسي به آن نيست، علم به ذات الهي حقيقتي است كه براي غير مجهول و غيب است و اساسا نه محل انس است و نه محل نسيان. مطابق با معارف شيعي، اهل‌بيت عليهم‌السلام به دليل قرب دائم در مقام اعلي واصل به حقيقت انسند. اما آنچه در مقامات پايين رخ مي‌دهد، ناظر به كثرت خلق و شدت و ضعف وجود است. 4 ــ هستي انسان نظامي از نفخه الهي و اسارت در بدن و دنياست و در اين كشاكش مهم‌ترين مسأله آن چيزي است كه ما با آن مأنوسيم و از آن غافل. به تعبيري مرتبه هر انسان را مي‌توان در ميزان و موضوع انس و نسيان او جست. در حقيقت فطرت الهي گوهر و قطب نماي جمال اعلي در انسان است و بنابراين انس با جمال حقيقي، غفلت از عالم مجاز و توجه به معارف (عدم غفلت) ضامن بقاي انسان خواهد بود. 5 ــ راهكارها و آداب مختلفي براي حيات و نجات وجود دارد كه يكي از آنها تذكر و موعظه است. تذكر و موعظه براي انسان چون آب حيات و معرفت لازم و ضروري است. دل زنگار مي‌گيرد، ذهن فراموش مي‌كند، معارف از قالب ملكات خارج مي‌شوند و در اين ميان تذكر و موعظه اعجاز مي‌كنند. اساسا تذكر چنانچه در آيات و روايات و سخنان بزرگان نيز آمده است، حقيقتي مفيد و لازم است. اهميت اين موضوع تا حدي است كه پيامبر عظيم‌الشأن اسلام مورد مخاطبه خداوند قرار مي‌گيرند كه 6 ــ در سنت شيعي تذكر و موعظه از پشتوانه عميق فرهنگي، علمي، عرفاني و الهي برخوردار است. تذكر و وعظ براي همه سطوح مسلمانان توصيه شده و در مواردي اساسا نفس برگزاري مراسم يا شركت در مجالسي با عنوان يا محتواي ذكر و وعظ لازم و ضروري و مورد تأكيد است. البته تذكر و ذكر منحصر به مخاطبه نبوده و چنانچه گذشت و مي‌آيد مكتوبات و اعمال و مصاديق بارز ذكر در سنت اسلامي محسوب مي‌شوند. حيات معنوي تشيع را مي‌توان و بايد منوط به سازمان فرهنگي ــ معرفتي تذكر و موعظه دانست7 ــ حيات معنوي تشيع را مي‌توان و بايد منوط به سازمان فرهنگي ــ معرفتي تذكر و موعظه دانست. براستي اين موضوع در اسلام يك مسأله چند وجهي و مؤثر است. شايد بتوان تذكر و موعظه را به عنوان يك مكانيسم هدايت جهاني نيز در نظر گرفت؛ مكانيسمي كه در تمام دنيا در نهاد خانواده مورد توجه والدين بوده و اين سيستم در مدرسه نيز پيگيري مي‌شود. گويي انسان با تذكر و موعظه ديگران راه صحيح زندگي را مي‌يابد. اينها همه در يكسوي جريان است. انسان خود به مثابه يك نظام خود ــ متذكر نيز مورد توجه است. تمامي انسان‌ها در بسياري از امور خود به خود تذكر داده و حديث نفس مي‌كنند. خودگويه روايت و تذكر دغدغه‌هاي دروني انسان است براي آرامش و ياد مهمات روزگار و زندگي. انسان در كشاكش روزگار با امور بسياري درگير است كه هر يك مرتبتي و اهميتي دارند. 2مثال بسيار ساده و مهم براي توصيه‌هاي ديني در رابطه با خودگويه، مراقبه و محاسبه و نيز روضه خواندن براي امام حسين(ع) از سوي اهل‌بيت صلوات‌الله عليهم براي خود است. يكي از توصيه‌هاي استادان اخلاق مراقبه، محاسبه و يادآوري روزانه اعمال در جهت اصلاح است. ديگر اين‌كه علماي ديني ضمن توصيه به شركت در مجالس روضه، به خواندن روضه در خلوت دل و تنهايي نيز توصيه مي‌كنند. 8 ــ به هر تقدير در سنن ديني و به طور كلي در آموزه‌هاي ديني در سطح جهان نيز با توجه به واقعيت غفلت و نسيان و انس با كوچك‌ترين امور، برنامه‌ها و توصيه‌هاي عملي مختلفي به پيروان ارائه مي‌شود تا آنها در دايره وجود متوجه مهمات زندگي بوده و محاط نسيان شوند. فكر مي‌كنيد مهم‌ترين درد بشر امروز چيست؟ مگر جز غفلت از حقيقت و انس با مخلوق چيز ديگري است؟ اساسا مناسك ديني در هر مسلك و آييني نوعي تذكر از حقيقت عالم است. آنگاه كه بودايي ذكري مي‌گويد، هندو عبادت مي‌كند، مسلمان به مسجد، مسيحي به كليسا و يهودي به كنيسه مي‌رود، آنگاه كه به گوش فرزندان شهادتين خوانده مي‌شود يا آنگاه كه او را غسل تعميد مي‌دهند، اينها همه به تعبيري نشانه‌هايي هستند براي يادآوري و استقرار در مسير دين. بحث بر حقانيت نيست، اشاره ما به تأمل اديان بر حقيقت نسيان است. بر اين اساس نوعي راهبرد ديني براي مقابله با واقعيت انساني نسيان و انس در اديان قابل مشاهده است. 9 ــ در دين مبين اسلام تأكيد بر شعاير و نشانه‌ها از سويي و تبيين عبادات و مناسك و شرايعي خاص از سوي ديگر به عنوان ذكر و عاملي براي تذكر و اتعاظ شمرده مي‌شود. ذكر ياد حقيقت و تنظيم مجدد مسير است. در اسلام اساسا عمل (عبادت) عين ذكر الهي محسوب مي‌شود. به طور مثال، خدمت به خلق به عنوان برترين عبادات، بالاتر از هزاران نماز مستحبي است. اين در حالي است كه طبق نص قرآن كريم هدف از اقامه نماز ذكر خداوند است. چنانچه گريه بر امام حسين(ع) نيز محبوب‌ترين اعمال مستحب است. كاربرد نظام تذكر و موعظه در اسلام مصاديق ديگري نيز دارد. در اسلام مجالس مختلفي مورد تأييد و تحذير هستند؛ مجالس لهو و لعب، مجالس با همنشينان غير صالح، مجالس علمي، مجالس اخلاقي، مجالس ذكر مصيبت اهل‌بيت عليهم‌السلام و در را‡س همه آنها مجالس روضه امام حسين(ع) به نظر مي‌رسد در تأكيد براي شركت در جلسات روضه حضرت سيدالشهداء به عنوان يك آيين و سنت بسيار مهم اسرار زيادي نهفته است. اين موضوع از اصل اشك ريختن، گرياندن و تباكي براي امام حسين(ع) آغاز شده و به تبيين معارف اسلامي، تذكر و يادآوري آموخته‌هاي مسلمين و رفع زنگار از قلوب به وسيله روحانيون و وعاظ و اشك حسيني مي‌انجامد. چنانچه گذشت، مجالس روضه و به همين ترتيب ديگر مجالس كه هر يك به حسب موضوع به ذكر و وعظي مختصند ، نظامي‌معرفت زا محسوب مي‌شوند كه مباني فرهنگي و سياسي خاص خود را دارند. به اين ترتيب توجه به اين موضوع مهم كه مورد تأكيد قاطبه علماست، اهميت بسزايي دارد. 10 ــ اصل نيازمندي انسان به تذكر يك واقعيت انكارناشدني است بنابراين، اين موضوع را مي‌توان در انسان شناسي فرهنگي و ديني مورد مداقه قرار داد. مسائل مربوط به حوزه وعظ و تذكر پيش روي كودكان، نوجوانان و جوانان چيست؟ مسووليت هر يك از نهادهاي فرهنگي در قبال مسأله وعظ و خطابه چيست؟ انديشمندان مسلمان تا چه حدودي به مقتضيات حوزه مهم تذكر و موعظه پرداخته‌اند؟ اينها پرسش‌هاي مهمي هستند كه در ارتباط با يكي از مهم‌ترين موضوعات فرهنگي شيعه در جهان كنوني مطرح هستند. قابليت‌ها و ضرورت‌هاي زيادي وجود دارد تا انديشمندان و مسوولان فرهنگي مروري مجدد بر اين موضوع داشته باشند. اساسا حيات اسلام در طول تاريخ و نيز انقلاب اسلامي بر پايه خطابات و موعظات و تذكر ظلم و خيانت به دين و امت قوام يافت و به شكل يك جريان مردمي در آمد. تأكيد بر احياي مجالس روضه سيدالشهداء و اهل‌بيت عليهم السلام براي تذكار و فرياد ظلمي تاريخي بر حقيقت است ؛ تأكيد بر حقيقت وجدان و فطرت ناب انسان و اشاره به حقيقتي وراي حيات روزمره. آب حيات را مي‌توان پاي منبرها، با اشك حسين(ع)، با چاي مجلس روضه و غبار محفل او دريافت. هر آنچه در محفل حسيني است به حسب موضوع مقدسش تقدس دارد. اشك براي حسين صلوات‌الله عليه معرفت‌زاست و اين در رابطه‌اي دوسويه معنا مي‌يابد. معرفت و حب؛ حب و معرفت و نهايتا عمل و تعهد. به هر تقدير، تأكيد بر شنيدن و تنفس در مجالس وعظ را نمي‌توان امري صوري تلقي كرد. اين موضوع اساسا عرفاني و فرهنگي است و براي انسان طالب جمال حياتي و لازم است. حامد خاكي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 456]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها