واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اندیشه - رئیس مؤسسه دارالحدیث گفت: در صدد تهیه شناسنامهای برای همه احادیث اسلامی هستیم که شامل همه نیازهای پژوهشگران در زمینه سند و دلالت احادیث باشد. به گزارش خبرآنلاین آیتالله ریشهری، رئیس مؤسسه دارالحدیث در گفت و گو با فارس به نکات زیر اشاره کرده است: * در طول تاریخ حدیث شیعه، چهار عنوان از منابع حدیثی که در قرن چهارم و پنجم هجری نگاشته شده از اعتبار بیشتری نزد عالمان محدث برخوردار شدند. از میان این چهار عنوان نیز کتاب «کافی» از اعتبار ویژهای برخوردار است. اما به هر حال منابع دیگر حدیثی هر یک دارای درجهای از اعتبار هستند؛ اگر چه به اعتبار «کتب اربعه» حدیثی نمیرسند. * شماری از منابع بسیار ارزنده حدیثی در کنار کتب اربعه وجود داشته که متأسفانه به دلایل مختلف از بین رفته و اکنون در اختیار ما نیست؛ مثلاً مرحوم کلینی هفت کتاب مهم تألیف کرده است به نامهای: 1. کتاب تعبیر الرؤیا، 2. کتاب الردّ علی القرامطه، 3. کتاب رسائل الأئمه، 4. کتاب الرجال، 5. کتاب ما قیل فی الأئمه من الشعر، 6. کتاب خصائص الغدیر (خصائص یوم الغدیر)، 7. کتاب الکافی. همچنین بسیاری از منابع ارزنده حدیثی که شیخ صدوق تألیف کرده است در حال حاضر موجود نیست. تعداد کتابهای ایشان از 199 اثر تا 221 اثر گزارش شده که آنچه فعلاً در اختیار ما قرار دارد؛ کمتر از 20 اثر است! * «بحارالأنوار الجامعة لدّرر اخبار ائمة الاطهار» در 110 جلد، بزرگترین کتاب حدیثی شیعه است که میتوان آن را به مثابه کتابخانهای عظیم از میراث روایی شیعه دانست. این کتاب مهمترین اثر عالم بزرگ و محدث سختکوش، محمدباقر مجلسی است که تألیف آن در چهل سال با یاری گروهی از شاگردان او به پایان رسید. ـ «بحارالأنوار» یکی از منابعی بوده است که در تألیف میزانالحکمه از آن سود برده شده است. میزان الحکمه علاوه بر دربرداشتن گزیدهای از احادیث منابع شیعی، گزیدهای از منابع اهل سنت را نیز در بردارد. میزان الحکمه خلاصه و مرتب شده هیچ کتابی است، بلکه مجموعهای است از احادیث برگزیده در ذیل موضوعات اخلاقی، اعتقادی، ادبی و تاریخی و سیره معصومان. * در سال 1346 که در حوزه نجف، مشغول تحصیل بودم، با مراجعه به برخی از مجموعههای حدیثی، آنچه را به نظرم جالب میرسید، یادداشت میکردم؛ امّا هرگز فکر نمیکردم که این یادداشتها چه برکاتی خواهند داشت و به کجا منتهی میشوند. در واقع، آن یادداشتها جرقّههای نورانی و مبارکی بود که به برکت باب حکمت پیامبر اسلام (ص)، به چراغ پرفروغ میزانالحکمة تبدیل شد. * در خصوص احادیث غیر فقهی (اعم از: اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، تاریخی و ...) که در عصر حاضر، فوقالعاده ضروری و مورد نیاز مردم است، تلاشهای گذشته پژوهشگران مسلمان ـ که به طور انفرادی، به حق، زحمت فراوان کشیدهاند ـ به هیچوجه، پاسخگوی نیازهای جامعه امروز نیست. از سوی دیگر، تألیف دانشنامهای از قرآن و حدیث که بتواند پاسخگوی نیازهای جامعه امروز در زمینههای مختلف علمی و فرهنگی باشد، در آن روزها برای من، کار سادهای نبود و شاید چیزی شبیه به رؤیا مینمود؛ امّا جاذبه سخنان نورانی خدا، پیامبر خدا و خاندان پیامبر (ص)، مرا بر آن داشت که با بضاعتی اندک، ولی با ارادهای استوار و با تمام توان، در راه تحقّق این هدف بزرگ، حرکت کنم. * فهرستی از عناوین کتاب میزان الحکمه را به شهید مطهری نشان دادم. ایشان فرمود: »این، آماده چاپ است» و تأکید کردند به همان شکلی که به ایشان عرضه کردم، چاپ شود. سپس ادامه دادند: «شیوه دانشمندان غربی در تألیف، این است که اگر کتاب تا حدّ معقولی سودمند باشد، آن را چاپ میکنند و سپس در چاپهای بعد، مطالب تازهای به آن میافزایند». استاد شهید مطهری (ره) این شیوه غربیها را میستودند؛ امّا با این حال، من ترجیح دادم زمانی کتاب را چاپ و منتشر کنم که از کار تألیف آن، کاملاً فراغت حاصل کنم؛ اما سرانجام با وجود گرفتاریهایم، تصمیم گرفتم برای به پایان بردن کار این کتاب، از ایام تعطیلی و اوقات فراغت شبانه، بیشترین بهرهبرداری را بکنم، که بحمدالله، پس از گذشت چهارده سال از آغاز تألیف میزان الحکمه، این اثر به گونهای شایسته و درخور به سرانجام رسید. * اخیراً کتاب نهجالفصاحه مصدریابی و همراه با مصادر آن منتشر شده است. با این حال نمیتوان گفت که این مصادر از اعتبار لازم برخوردارند. به هر حال روایات هر یک از این دو کتاب را نمیتوان به طور مستقیم به پیامبر (ص) و یا امام علی (ع) نسبت داد؛ بلکه بر اساس رهنمود اهل بیت (ع) باید به منابع آنها مستند شوند. این مطلب در مورد سایر منابع حدیثی نیز صادق است که بدون ارزیابی سند و متن نمیتوان سخنی را به معصوم نسبت داد. البته در مورد منابعی مانند نهج الفصاحه و غرر الحکم باید بیشتر احتیاط کرد. * مقام معظّم رهبری، در پیامی که به مناسبت افتتاح رسمی دارالحدیث در سال 1374 دادند، به نکته خیلی مهمّی در پیامشان اشاره فرمودند که «حدیث، مادرِ بسیاری از علوم اسلامی و یا همه آنهاست». بعد هم ایشان به سخن مرحوم کلینی در الکافی استناد میکنند که آورده است: «شیخ اقدم، حدیث را مساوی با علم دین دانسته». به همین جهت، پیام ایشان ما را تشویق کرد که در این قسمت، سرمایهگذاری کنیم، که اگر بخواهیم برای دین به طور عام و برای مکتب اهل بیت (ع) کاری انجام دهیم، باید روی حدیث، بیشتر از گذشته سرمایهگذاری کنیم. * در حال حاضر چند پروژه پژوهشی بزرگ و سنگین در دست داریم که تکمیل آنها سالها وقت لازم دارد. «دانشنامه عقاید اسلامی» که تاکنون 10 جلد آن شامل «معرفت شناسی»، «خداشناسی» و «عدل الهی» منتشر شده است. سایر مباحث مانند «نبوت»، «امامت»، «معاد» و «جهانشناسی» نیز در دست پژوهش است. «تفسیر اهلبیت (ع)» یک دوره تفسیر قرآن براساس روش اهل بیت (ع) است که در آینده نزدیک بخش اوّل آن با عنوان «شناختنامه قرآن» منتشر خواهد شد. * «موسوعه احادیث فقهی»، کاری که حضرت آیتالله بروجردی در عصر خود میخواست درباره احادیث فقهی اهل سنّت و در تکمیل کتاب «وسایل الشیعه» انجام دهد، کار بزرگ دیگری است که در دستور کار است و امیدوارم در سه سال آینده آماده بهره برداری شود. در کنار این اقدامات، در صدد تهیه شناسنامهای برای همه احادیث اسلامی هستیم که شامل همه نیازهای پژوهشگران در زمینه سند و دلالت احادیث باشد. این اقدام بزرگترین پروژه پژوهشی مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث خواهد بود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 470]