نگاهي به الگوي صحيح مصرف از منظر دين مبين اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به الگوي صحيح مصرف از منظر دين مبين اسلام
داخلي. اجتماعي. صرفه جويي. الگوي مصرف. اسلام.

دين مبين اسلام، دين اعتدال ، ميانه روي و دوري از افراط و تفريط است.

اسلام سعي مي‌كند با برنامه‌هاي متعدد پيروان خويش را در راه راست و خط اعتدال نگهدارد و ضمن مخالفت با افراط و تفريط در هر امري، آن را براي زندگي دنيوي ، اخروي ، فردي و اجتماعي مسلمانان مضر مي‌داند.

اسلام علاوه بر مخالفت با "اسراف" با پديده ناشايست "تجمل گرايي" نيز به عنوان يك بيماري اقتصادي مقابله كرده است.

انسان نيازهايي دارد كه با توجه به‌امكانات موجود به رفع آنها مي‌پردازد و براي رسيدن به مقصود خود ، در سايه فكر و تدبير، روش‌هاي متعددي را به كار مي‌گيرد. از ديدگاه قرآن ، انسان موجود نيازمندي است كه خداوند براي رفع نيازهايش زمين را براي او رام كرده وامكانات و منابع آن را دراختيار وي قرار داده تا مصرف كند.

قرآن كريم با مطرح كردن مسئله اسراف و بيان مضرات آن و دعوت به اعتدال و ميانه روي در تمام امور زندگي ، در حقيقت بهترين الگوي مصرف را براي زندگي سعادتمندانه به آدميان ارائه مي‌دهد و در آيات متعددي به بحث اسراف پرداخته و جنبه‌هاي مختلف اين امر مذموم را بررسي كرده است.

آياتي كه اعلام مي‌دارد خداوند اسراف و مسرفين را دوست ندارد، بيانگر اين حقيقت است كه اسراف موجب مي‌شود تا شخص مسرف، باوجود دارا بودن همه فضايل اخلاقي و اعمال صالح ، نتواند به مقام محبت و قرب الهي برسد.

امام صادق (ع) در اين‌باره فرمودند: "دعاي چهار گروه مستجاب نمي‌شود ، يكي ازآنها كسي است كه مالي داشته باشد وآن را ضايع كند و سپس از خداوند درخواست كند تا به‌او روزي عنايت كند. خداوند نيز درجواب مي‌فرمايد: "آيا به تو دستور ميانه روي و اعتدال در مصرف نداده بودم؟"
اسراف نكردن تنها درخوردن و آشاميدن نيست، بلكه موارد آن بسيار گسترده و همه جانبه است و طبق دستور قرآن ، اسراف نكردن و اعتدال و ميانه‌روي در همه امورات زندگي، امري لازم و ضروري است.

قرآن كريم ، اسراف را نمي‌پذيرد و در نقطه مقابل آن سختگيري در مخارج زندگي را نيز قبيح و ناپسند مي‌شمارد و اجازه نمي‌دهد كه افراد حريص و مال اندوز و تنگ نظر ، به بهانه پرهيز از اسراف در دامن خساست و سخت‌گيري در مصرف بيفتند.

زندگي اسرافگرانه علاوه براينكه روح عاطفي و انساني را از بين مي‌برد و انسان را از درد و سوز ديگران بي‌خبر مي‌كند، از نظر اقتصادي نيز به شخص مسرف و بلكه به اجتماع آسيب مي‌رساند؟ چرا كه سرمايه‌ها را پايان مي‌بخشد و فرد و جامعه را به نابودي مي‌كشاند.

يكي از تدابير مهم اسلام براي تامين زندگي وجلوگيري از فقر ارائه الگوي صحيح است و لزوم صرفه جويي و قناعت صرفه جويي و قناعت در زندگي و هزينه- هاي مختلف، مايه آرامش روحي و رواني است و كسي كه‌آن را سرلوحه زندگي خود قرار مي‌دهد، ازفقر و بدبختي نجات مي‌يابد و شرافت و عزت اجتماعي و رضايت و خشنودي الهي را به دست مي‌آورد.

معاون فرهنگي اداره كل تبليغات اسلامي استان قزوين در گفت وگو باخبرنگار ايرنا در خصوص پرهيز از اسراف و تجمل گرايي گفت: يكي از بزرگترين آفتهاي زندگي انسان، اسراف ، دنياگرايي و تجمل طلبي است.

حجت‌الاسلام "عباس نظري" افزود:اين رذيله اخلاقي باعث انحراف انسان ازصراط مستقيم ايمان وعمل صالح مي‌شود و ابواب گمراهي وبدبختي را بر او مي‌گشايد.

وي اظهار داشت: دين مبين اسلام نيازهاي گوناگون انسان را مد نظر قرار داده و به عنوان مكتب اعتدال، افراط وتفريط را درهيچ يك از حوزه‌هاي زندگي اجازه نداده است.

اين مسوول گفت: متاسفانه بشر امروز در مواجهه با نعمتهاي دنيوي كنترل خود را از دست داده و راه‌افراط و تفريط را درپيش گرفته‌است و تمامي همتش را در جهت جمع‌آوري زرق و برق دنيا، صرف مي‌نمايد و زهد، تقوا، ساده زيستي و قناعت را به كلي فراموش كرده است.

حجت‌الاسلام نظري افزود: به فرموده اولين امام شيعيان حضرت علي(ع) " دنيا گذرگاه‌است نه قرارگاه" و مردم دراين گذرگاه، دو دسته هستند: دسته‌اي خود را فروخته، برده دنيا مي‌شوند وارزش خويش را از دست مي‌دهند و برخي ديگر، خود را خريداري نموده و از قيد و بند دنيا و مظاهر جذاب و فريبنده آن ، آزاد مي‌سازند."
وي اظهارداشت: لذا در آموزه‌هاي ديني، اسراف ، تبذير و تجمل گرايي كه از مظاهر دنيازدگي و دنياطلبي است ، مورد نكوهش قرار گرفته و از آن نهي شده است.

اين مسوول اضافه كرد: كساني كه درجمع مال و پيدايش و پرورش اولاد، حدود الهي را رعايت نكنند، گرفتار فتنه مي‌شوند، ازاين رو خداي سبحان به‌شيطان دستور مي‌دهد تا با آنها در مال و اولادشان شريك باشد.

اين روحاني، طغيان و سركشي راازآثار ويرانگر و منفي اسراف و تجمل گرايي در جامعه برشمرد و گفت: تجمل گرايي و غرق شدن در درياي لذايذ و نعمت‌هاي دنيوي و دورشدن از معنويات، باعث طغيان و سركشي انسان مي‌شود.

حجت‌الاسلام نظري افزود: اسراف و تجمل خواهي به تدريج سبب فقر و تهي دستي جوامع و هرقدر تجمل و اسراف زياد شود، به همان اندازه ، تهي دستي نيز افزايش مي‌يابد تا جايي كه ثروت موجود، ديگر جوابگوي اسراف و تجمل نخواهد بود.

يك جامعه شناس و استاد دانشگاه پيام نور قزوين نيز به خبرنگار ايرنا اظهار داشت: تجربه نشان مي‌دهد، افراد تجمل گرا بيشتر از ديگران دچار افسردگي مي‌شوند، زيرا استرسهاي خاصي را تحمل مي‌كنند واز طرفي آنها درگير احساس پوچي و بي‌هويتي هستند.

"محسن اخوي زادگان" افزود: وقتي تجمل گرايي وارد خانه‌اي مي‌شود اعضاي آن را مسخ و بي‌هدف مي‌كند و حس اشباع باعث از بين رفتن انگيزه در آنها مي شود و همين بيهودگي منجر به كاهش تعهدات افراد مي‌گردد.

وي اظهار داشت: بنابراين، زمينه بروز انحرافات اخلاقي دراعضاي خانواده را تشديد مي‌كند و خانواده از درون متلاشي مي‌شود.

اخوي زادگان خاطرنشان كرد: اكثر آگهي‌هاي بازرگاني، فيلم‌ها سينمايي و سريالها تلويزيوني موجب ترويج تجمل گرايي در جامعه مي‌شود، براي نمونه، تصاويري كه در سينما و تلويزيون ارايه مي‌شود با ميانگين زندگي مردم متفاوت است.

وي اضافه كرد: ازهمين رو، سطح انتظارات افراد را بالا مي‌برد و خانواده- ها را به سوي تجمل سوق مي‌دهد، حال آن كه برخي خانواده‌ها براي رسيدن به اين زندگي ذهني و تجمل گرايانه امكاناتي در واقعيت ندارند.

اين جامعه شناس بابيان اينكه ريخت و پاش و مصرف بي‌رويه امروزه درجامعه به‌يك فرهنگ تبديل شده‌است گفت: برخي خانواده‌ها به تجملات به ويژه در ميهماني‌ها، جشن‌ها و انجام كارهاي روزمره خود عادت كرده و آن را نشانه بالا بودن شان و جايگاه اجتماعي مي‌دانند.

وي، رعايت صرفه‌جويي در همه امور را عامل مهمي در راه پيشرفت اقتصاد كشور دانست و تصريح كرد: بدين ترتيب جامعه به سوي شرايط مصرف منطقي پيش مي رود و به طور يقين مصرف بهينه نعمتهاي الهي منجر به توسعه و آباداني كشور مي‌شود.

اخوي زادگان درپايان بااشاره به‌سفارش و دستورات دين اسلام و تاكيد ائمه معصومين(ع) به‌فرهنگ مصرف بهينه و قناعت، خواستار پرهيز از اسراف و رعايت صرفه جويي در مصرف منابع وحفظ سرمايه‌ها كه متعلق به نسل‌هاي آينده است شد.

ك/‪۳‬
شنبه 26 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]