گفتگو با رئيس صندوق رفاه دانشجويي خوابگاه‌ها را سروسامان مي‌دهيم

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: گفتگو با رئيس صندوق رفاه دانشجويي خوابگاه‌ها را سروسامان مي‌دهيم
جام جم آنلاين: «اينجا اداره بايگاني نيست كه ما همه اطلاعات آماري خوابگاه‌ها و اعتبارات سالانه وزارت علوم را نگهداري كنيم.» گفتگو با رئيس صندوق رفاه دانشجويان در حالي با اين اعتراض آغاز شد كه از يك هفته قبل به درخواست دفتر رياست، محور مصاحبه ارسال و موافقت رئيس صندوق براي انجام گفتگو اعلام شده بود،‌ اما دغدغه آقاي رئيس چيز ديگري بود: «چرا از ميان تمام سوژه‌ها به سراغ خوابگاه رفته‌اي؟ اميدوارم دنبال بحث‌هايي كه بعضي دوستان مطرح مي‌كنند، نباشي...»

هرچند تلاش شد تا نگراني رئيس صندوق در سياسي شدن بحث خوابگاه‌ها رفع شود؛ اما دغدغه دكتر زرينه‌زاد تا پايان گفتگو باقي ماند و نشانه‌اش استفاده مكرر از واژه «نمي‌دانم» در برابر بعضي از پرسش‌هايي بود كه در واقع انگيزه اصلي ما براي ملاقات با وي بحث بر سر همين ابهامات بود.

به هر حال، چرخش نگاه مسوولان وزارت علوم به مقوله خوابگاه‌داري و تفويض اختيارات خوابگاه‌ها به بخش خصوصي مهم‌ترين موضوعي بود كه روند مصاحبه را به سمت و سويي برد تا هم دغدغه مرتضي زرينه‌زاد، رئيس صندوق رفاه دانشجويي كاهش يابد و هم ما را وادارد تا پاسخ برخي پرسش‌ها را در جاي ديگري جستجو كنيم.

از لايحه بودجه دانشگاه‌ها در سال 87 خبرهاي خوشي رسيده است. جزئيات اين لايحه مي‌گويد: دانشگاه‌ها امسال كسري بودجه ندارند و قرار است 370 هزار مترمربع به فضاي خوابگاه‌ها اضافه شود. بنابراين شما قادريد 15 تا 16 درصد دانشجوي بيشتري را در خوابگاه‌ها اسكان بدهيد. تا به حال چقدر از اين بودجه را دريافت كرده‌ايد و به اهداف تعيين شده رسيده‌ايد؟

اول بايد توضيح بدهم در بحث خوابگاه‌ها ساخت و احداث از وظايف ما نيست. ساخت خوابگاه‌ها به معاونت طرح و توسعه وزارت علوم مربوط است، اما امسال حدود 100 ميليارد تومان در اختيار وزارت علوم قرار گرفته كه براساس اطلاعات ما تا به حال كلنگ 66 خوابگاه‌ و حدود 14 بلوك خورده كه البته با روند ساخت و ساز فعلي تا پايان امسال بعيد به نظر مي‌رسد اين بناها به پايان برسد؛ اما آنچه درباره بودجه خوابگاه‌ها گفتيد، هنوز براي صندوق لايحه بودجه محقق نشده است. ولي قول داده‌اند 10 درصد به اعتبارات ما اضافه كنند كه قطعا اين مبلغ در بخش خوابگاه‌ها هزينه خواهد شد.

پس شما در 5 ماه گذشته منتظر بودجه بوديد؟

خير، نياز ما در بخش خوابگاهي خيلي بيشتر از اينهاست. ما استفاده از ظرفيت بخش خصوصي را آغاز كرده‌ايم. به روزنامه‌ها آگهي فراخوان داديم و تا به حال 120 سرمايه‌گذار بخش خصوصي براي ساخت خوابگاه به ما مراجعه كرده‌اند. ان‌شاءالله بزودي در جلسات مشتركي همه اين افراد را به هم متصل مي‌كنيم و اتحاديه خوابگاه‌داران را تشكيل مي‌دهيم و به سمتي مي‌رويم تا خوابگاه‌ها را به طور كلي به بخش خصوصي واگذار كنيم.

چرا تا به حال بخش دولتي در ارائه خوابگاه‌ به دانشجويان موفق نبوده، با وجودي كه در بسياري موارد اعتبارات خوبي دريافت كرده است؟

هيچ دانشگاهي به دانشجو وعده خوابگاه نمي‌دهد. ما معدود دانشگاهي داريم كه فعاليتي مازاد بر تعهدشان انجام دهند. خوابگاه‌داري از جمله همين فعاليت مازاد است. همان‌طور كه گفتم، قصد داريم خوابگاه‌داران بخش خصوصي را به دانشگاه‌ها نزديك كنيم تا اين تعهد را به آنان بسپارند. الان هم به طور انفرادي تعدادي از ‌آنان معرفي شده‌اند.

آيا خوابگاه‌ها بودجه مستقلي دارند؟

خير؛ با درآمد خودشان اداره مي‌شوند. آنها بايد درآمدشان را به حساب صندوق واريز كنند. در اينجا انتظار نابجايي از صندوق ايجاد شده، درآمدهاي ناشي از خوابگاه‌ها جزو درآمدهاي اختصاصي است كه طبق قانون بايد به خزانه برود. خزانه اين درآمد را به ما تخصيص مي‌دهد، پس هيچ نفعي به ما نمي‌رسد.

اين ميزان برداشت از خزانه ميزان مشخصي دارد؟

ميزان مشخصي ندارد. پيش از اين ميزان برداشت از سوي دانشگاه‌ها تعيين مي‌شد. ما با اطلاعات قاطعي كه از خوابگاه‌ها به دست آورديم، در حال حاضر مي‌دانيم چه ميزان درآمد در خوابگاه‌ها به دست مي‌آيد اين به ما كمك مي‌كند كه درآمد تحصيل شده را به دقت در نظر بگيريم.

اطلاعات دقيقي كه از خوابگاه‌ها داريد، چيست؟ چه تعداد خوابگاه و دانشجوي خوابگاهي داريد؟

در بخش خوابگاه‌هاي مجردي 647 خوابگاه ملكي، 136 خوابگاه استيجاري، 51 خودگردان و يك خوابگاه وقفي است. در خوابگاه‌هاي متاهلي هم 34 مورد ملكي يا همان دولتي، 2 خوابگاه استيجاري، 3 خودگردان و 2 خوابگاه وقفي است.

در خوابگاه‌هاي ملكي 71 هزار و 745 دانشجوي دختر، 32 هزار و 509 دانشجوي پسر و 1041 خانواده ساكنند. در خوابگاه‌هاي استيجاري 8764 دختر، 13 هزار و 956 پسر و 187 خانوار ساكنند.

در بخش خودگردان 6584 دختر، 4133 پسر و بالاخره 117 خانواده را جاي داده‌ايم و در خوابگاه‌هاي وقفي كه از موارد قبلي كمترند، 265 دانشجوي پسر و 91 خانواده اسكان داده شده‌اند و خوابگاه وقفي دخترانه نداريم.

چقدر از دانشجويان بدون خوابگاه مانده‌اند يا به عبارتي چقدر كمبود داريم؟

وقتي دانشگاه‌ها ظرفيت‌شان را تكميل مي‌كنند هفت هشت يا حتي 10 نفر را اضافه در ليست مي‌پذيرند. ما نمي‌توانيم از نياز واقعي به خوابگاه تخمين دقيقي بياوريم، ولي به طور تجربي آنچه اعلام شده تا اول مهر امسال حدود 5 هزار دانشجو بايد اسكان داده شوند.

آقاي زرينه‌زاد سرانه خوابگاهي در ايران چند متر است؟‌ به نظر خيلي بايد كم باشد.

اين رقم را هم متاسفانه تا به حال محاسبه نكرده‌ايم ولي پيگيري كرده‌ايم كه تا به حالا به ما اعلام نشده است.

به هر حال برآورد اوليه‌اي داريد؟ چون در همه كشورها استانداردي وجود دارد يك متر، 10 متر، 20 متر چقدر؟ در خيلي از خوابگاه‌ها در اتاق 4 نفره، 6 نفر ساكن مي‌شوند.

آنچه وجود دارد به طور محرز غلبه نياز بر امكانات ماست. اين امر موجب شده برخي خوابگاه‌ها با نيت خيرخواهانه دانشجويان بيشتري را جاي بدهند خودشان هم مايل به اين كار نيستند، چون تراكم دانشجو در خوابگاه به استهلاك بيشتر ساختمان، مصرف بيشتر آب، برق و گاز منجر مي‌شود. درآمد خوابگاه‌ها هم براي دانشگاه‌ها بسيار كم است.

چرا درآمد‌شان كم است، مگر كرايه‌اش را از دانشجو نمي‌گيرند؟

نه. وقتي اتاق 4 نفره را 6 نفره مي‌كنند، مصرف آب، برق، گاز و تلفن بالا مي‌رود، استرس استفاده دانشجو براي برخي فضاها مثل حمام و دستشويي بيشتر مي‌شود، حتي برخورد و انتظارات از معاونت دانشجويي افزايش پيدا مي‌كند. فكر نكنيد نفعي به دانشگاه مي‌رسد، درآمد خوابگاه باز هم به صورت وام به دانشجو برمي‌گردد.

پس كرايه‌اي كه از دانشجو مي‌گيريد، به خود او وام مي‌دهيد، يعني صرف هزينه خوابگاه‌ها نمي‌كنيد. پس خوابگاه‌ها بودجه مستقلي دارند، كه از جايي تامين مي‌شود؛ اما شما گفتيد اين بودجه مستقل نيست؟

هزينه خوابگاه‌ها را بايد خزانه تامين كند، ولي خزانه اين‌كار را نمي‌كند. قانون به من اين وظيفه را داده تا درآمد خوابگاه را به صورت وام به دانشجو بدهم.

پس هزينه بالاي خوابگاه‌ها از كجا تامين مي‌شود؟

اول بايد به اينجا برسيم كه اگر اتاق 4 نفره شد 6 نفر، براي هيچ‌كس نفعي ندارد و ما براي كمك انسان‌دوستانه تراكم را زياد مي‌كنيم. البته پيگير هستيم تا استاندارد اتاق‌ها را زياد كنيم و اين‌كار هم با افزايش ظرفيت‌ بخش خصوصي در خوابگاه‌‌سازي ميسر است در اين صورت مي‌توانيم بخشنامه بدهيم تا سطح استاندارد را زيادكنند.

البته فاز اول كار ما اين است ما بايد حداقل تقاضاي موجود ظرفيت اسكان يافته را جواب بدهيم ، بعد استاندارد‌سازي كنيم حالا اگر مسوولي بگويد استاندارد‌ها هنوز تعيين نشده، فردا پيراهن عثمان مي‌شود كه فلان دانشگاه استانداردش پايين است.

آقاي دكتر من هنوز جوابم را نگرفتم بالاخره خوابگاه هزينه دارد. هزينه را كي مي‌دهد؟

هزينه خوابگاه‌ها مثل هزينه بقيه تعميرات ديگر به دانشگاه‌ها واگذار شده و دانشگاه‌ها در اعتبارات خود، تعمير و تجهيز خوابگاه را پيش‌بيني كرده‌اند. كار ما در صندوق اين است كه وقتي اجاره‌بها را از خوابگاه مي‌گيريم، حداقل
30 درصد اين اجاره بها را دوباره به آنها برگردانيم. اجاره بها نقدي است و از دانشجويان دريافت مي‌شود.

اجاره خوابگاه براي هر دانشجو چقدر است؟

هر ماه 12 هزار تومان البته براي خوابگاه‌هاي ملكي. خوابگاه‌هاي استيجاري گران‌تر است. كه بنابر قرارداد با مالك بخشي را دانشجو و بخشي را دانشگاه تقبل مي‌كند.

شما گفتيد در حال خصوصي‌سازي خوابگاه‌ها هستيد. براي جذب اين بخش چه برنامه‌هاي حمايتي‌اي داريد؟ بخصوص اين كه استهلاك سرمايه در بخش خوابگاهي بالاست، چه تضميني هست كه سرمايه‌گذار در اين بخش جذب شود؟

قطعا برنامه‌هايي داريم، ما نمي‌توانيم يك‌طرفه عمل كنيم. ابتدا اين كه مذاكراتي با وزارت مسكن داشته‌ايم تا براساس اين كه متقاضيان ساخت خوابگاه‌ها در كدام شهرستان باشند، زمين ارزان قيمت دريافت كنند.

دوم مصوبه هيات دولت است تا تسهيلات بانكي با بهره‌ بسيار كم پرداخت شود البته متاسفانه اين مصوبه با اشكالاتي روبه‌رو شده است و بانك‌ها حاضر به پذيرش آن نشده‌اند. ما در حال پيگيري هستيم.

در غير اين صورت بسياري از سرمايه‌گذاران انصراف مي‌دهند. سوم استفاده از تسهيلات وزارت تعاون است كه با مسوولان اين وزارتخانه هم گفتگوهايي انجام شده است.

سازمان گردشگري هم قول‌هايي داده كه در حال پيگيري‌ آنها هستيم. از سوي ديگر، دانشگاه‌ها هم موظفند دانشجويان را به اين بخش هدايت كنند و اين امر با امضاي تفاهم‌نامه بين سرمايه‌گذاران و دانشگاه‌ها حل مي‌‌شود.

با ورود اين بخش مي‌‌توانيم انتظار داشته باشيم كرايه خوابگاه افزايش يابد؟

ما قطعا به سمت كاهش قيمت حركت مي‌كنيم. در حال حاضر اجاره خوابگاه‌ها براي اتاق 4 نفره 120 هزار تومان در ماه است.

تعداد خوابگاه‌هاي خصوصي در حال حاضر چندتاست؟

دقيق نمي‌دانم، تعدادشان كم است؛ اما مسلم تشكل خوابگاهي كه ايجاد شود، مديريت و كنترل و تعيين قيمت را به آنها مي‌سپاريم.

بعضي سازمان‌ها و نهادها تعهداتي دارند كه بر مبناي آن به بازسازي يا تجهيز جوابگاه‌ها مي‌پردازند، به عنوان نمونه، چندي پيش اعلام شد كه شهرداري به همكاري با دانشگاه پرداخته و قرار است،‌ خوابگاه‌ها را تجهيز كند. چرا صندوق تا به حال از اين ظرفيت‌ها كمتر استفاده كرده است؟

در جريان اين مساله نيستم؟ نديده‌ام كه سازمان‌ها خوابگاه‌هاي دانشگاهي را تجهيز كنند. اگر شما مي‌دانيد، بگوييد. اما سازمان گردشگري با ما تفاهم‌نامه‌اي دارد كه از خوابگاه داران حمايت مي‌كند و تسهيلات مي‌دهد. با وزارت كار هم قرار است تفاهم‌نامه‌اي امضا شود.

به اين ترتيب كه خوابگاه‌داران‌ ما مي‌توانند از اين پس به وزارت كار معرفي شود و از امكانات قانون مشاغل كوچك استفاده كنند، ‌وزارت نيرو هم قانوني داردكه تعرفه هزينه آب، برق، گاز و تلفن در ساختمان‌هاي خوابگاهي را بسيار كمتر از ساختمان‌هاي ديگر محاسبه مي‌كند. اين مجموعه تعهدات سازمان‌ها نسبت به ماست.

از وضعيت داخلي خوابگاه‌ها برايمان بگوييد. شما به عنوان متصدي وضعيت خوابگاه‌ها از آسيب‌هاي موجود در آن چقدر با خبريد؟

شما براي ما بگوييد.

چرا من بگويم. مگر شما چيزي نشنيده‌ايد آسيب‌هايي كه بسياري از والدين از اين كه فرزندان‌شان را به خوابگاه‌ها بفرستند، ابا دارند؟

اگر منظورتان آسيب‌هاي اجتماعي است،‌ ما هيچ مسووليتي در اين زمينه نداريم، اما اهميت اين موضوع براي وزارت علوم آن قدر است كه معاونت فرهنگي وزارت علوم به طور مستقل مسووليت اين امور را به عهده دارد. به نظر من شما بايد در اين زمينه با دكتر خرمشاد صحبت كنيد.

شايد به دليل وجود مشكلاتي كه معمولا در خوابگاه‌ها [البته در تمام دنيا] وجود دارد، رويكردي در دانشگاه‌ها معتقد است كه نبايد به دانشجويان داخلي خوابگاه داد. با توجه به اين كه بخش خصوصي در حال ورود به حوزه خوابگاهي است، در يك چشم‌انداز ميان مدت،‌ آيا وزارت علوم قصد دارد از تعهد ارائه خوابگاه به طور كامل شانه خالي كند؟

من عرض كردم، طرح اساسي ما اين است كه معاونت دانشجويي كه غم تامين خوابگاه، غذا و سرويس اياب و ذهاب را داشته باشد، ‌به كار ديگري نمي‌رسد. از طرف ديگر، چون اين خدمات از سوي خود معاونت دانشجويي ارائه مي‌شود، نمي‌تواند خودش را ارزشيابي و نظارت كند. پس نمي‌‌تواند اشكالات موجود را هم نقد كند. ما به جد قصد داريم ناظر باشيم، نه مجري.

پس در آينده نزديك وزارت علوم تنها مسووليت نظارتي خواهد داشت،‌ نه تامين‌كننده خدمات؟

وزير علوم به طور جدي با اين ديدگاه موافق است؛ اما يكدفعه و ناگهاني نمي‌توانيم به اين هدف برسيم.

تا چند سال ديگر؟ 20 سال، 15 سال؟

خير. خيلي زودتر از اينها به اين هدف مي‌رسيم. بخش‌خصوصي بايد بسرعت خوابگاه‌ها را در اختيار بگيرد.

الان كه دولت حرف اول را مي‌زند، سر ريز جمعيت خوابگاهي چقدر است؟

برآورد ما حدود 5 هزار نفر است.

با ورود بخش خصوصي به حوزه خدمات اجتماعي، دغدغه جديدي هم ممكن است شكل بگيرد و آن مقوله نظارت بر اين بخش است. آيا وزارات علوم، سازوكاري در اين زمينه تعريف كرده است؟

اين كه ما تشكل خوابگاه‌داران تشكيل مي‌دهيم، با همين هدف است. منطقي است كه من نمي‌توانم همه را كنترل كنم. ما از اين پس بخشنامه‌ها و قوانين را به تشكل‌ها ابلاغ مي‌كنيم و معاونت دانشجويي هم بر روند اجراي آن نظارت مي‌كند.

معاونت دانشجويي ديگر غم ميز و نيمكت ندارد، وظيفه‌اش نظارت است. بنابراين ارائه خدمات كيفي‌تر خواهد شد. در حال حاضر، يكي از حجيم‌ترين معاونت‌ها در وزارت علوم، معاونت دانشجويي است. در حالي كه اين حجم بايد به پژوهش و آموزش سرازير شود.

يكي از انتقادهايي كه به شما وارد است و اتفاقا چنين نقدي از سوي برخي نمايندگان مجلس هم مطرح شده، اين است كه وزارت علوم براي كاهش پتانسيل سياسي دانشجويان از جمع كردن آنها در خوابگاه‌ها جلوگيري مي‌كند. چراكه مشكل خوابگاه براحتي قابل حل است، ولي وزارت علوم مدت‌هاست آن را لاينحل گذاشته است؟

من كاملا مخالفم. در برابر اين حرف هجو بايد گفت سياست وزارت علوم اين است كه جوانان را بسادگي وارد دانشگاه كند. يعني يك جوان را از يك محيط غيرسياسي وارد محيط سياسي مي‌كند.

وزارت علومي كه 3 ميليون جوان را از بيرون به دانشگاه با قابليت سياسي بالا مي‌آورد؛ چرا ممكن است از جمع كردن آنها در خوابگاه‌ها بترسد؟ دانشجو در دانشگاه هم هر طور خواست مي‌تواند عمل كند، حتما نيازي به تجمع در خوابگاه نيست. دوم اين كه اختصاص 100 ميليارد تومان نشانه تلاش ما براي رفع اين مشكل است.

مي‌رسيم به دغدغه هميشگي دانشجويان خوابگاهي. چرا امكانات ناچيز است، خوابگاه‌ها فرسوده‌اند، غذاها كيفيت ندارد، در و ديوار تميز نيست و غيره؟

به نظر من اغراق مي‌كنيد. اين حرف كم‌لطفي است.

شما خودتان از وضعيت خوابگاه‌هايتان رضايت داريد؟ ما كه رفتيم وضعيت مطلوب نبود.

من تقريبا تمام سفرهاي استاني را در خوابگاه‌ها مي‌مانم. اين طور نيست. من قبول دارم كه شرايط زندگي خوابگاهي سخت است، اما قصد داريم وضعيت را به استاندارد نزديك كنيم.

آقاي دكتر، وضعيت خوابگاه‌هاي دانشجويي در فصل تابستان بسيار نابسامان است. بعضي دانشگاه‌ها ترم تابستاني ارائه مي‌كنند. در حالي كه خوابگاه‌ها تعطيل است. البته اين قصه هر ساله دانشجويان خوابگاهي است.

هر دانشجويي كه واحد داشته باشد، مي‌تواند در خوابگاه بماند. دانشجوياني را كه شما مي‌گوييد، حتما واحد نداشته‌اند. از طرفي خوابگاه به تعمير نياز دارد و بايد تعمير شود.

اما مي‌شود دانشجوياني را كه ترم تابستاني دارند و اتفاقا تعدادشان كم است، در جايي اسكان داد تا آواره نشوند.

دانشگاهي كه 10 ماه خوابگاه داده، مرض ندارد كه فقط براي 2 ماه دانشجو را آواره كند.

مي‌گويند كمبود پرسنل دارند.

شايد شما از خوابگاه خاصي صحبت مي‌كنيد. لزوما اين طور نيست كه قانون باشد. خوابگاه‌ها موظفند در تابستان به دانشجويان ترم‌هاي تابستاني خدمات بدهند.

كتايون مصري
دوشنبه 21 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 256]