انجمن آثار و مفاخر فرهنگي از «آقا بزرگ تهراني» تجليل مي‌كند

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي از «آقا بزرگ تهراني» تجليل مي‌كند
گروه انديشه: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي در ماه مبارك رمضان سال جاري در مراسمي از شيخ «آقا بزرگ تهراني» تجليل مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، دكتر «مهدي محقق»، رئيس هيئت مديره انجمن آثار و مفاخر فرهنگي، چهارشنبه، 26 تير‌ماه سال جاري در مراسم رونمايي از مسند امام علي(ع) كه به همت مركز فرهنگي خراسان برگزار ‌شد، ضمن بيان خبر فوق گفت: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي درصدد بود تا امسال مراسمي را در بزرگداشت و تجليل از استاد عطاردي برگزار كند كه ايشان قبول نكردند و فرمودند: امسال به مناسبت نهمين آئين تجليل از حاميان نسخ خطي از وي تقدير به عمل مي‌آيد و دو مراسم در يك سال جالب نيست.

وي افزود: در ماه مبارك رمضان امسال از «آقابزرگ تهراني» تجليل مي‌شود.

«محمدمحسن بن‌ علي آقا‌بزرگ تهراني» از بزرگ‌ترين و معروف‌ترين كتاب‌شناسان شيعي و ايراني است كه در 11 ربيع‌الاول 1293 هـ.ق در تهران به‌دنيا آمد. پدر و پدربزرگش از روحانيون اين شهر بودند. جد بزرگش، «محسن» بازرگان بود و به ياري «منوچهرخان معتمدالدوله گرجي»، نخستين چاپخانه ايران را بنيان نهاده بود.

آقا‌بزرگ مقدمات را در مدارس ديني دانگي، پامنار، و فخريه (مروي) تهران خواند و سطح را نزد استادان فن اين شهر فراگرفت و در كنار تحصيل، به مطالعاتي گسترده در تاريخ، ادبيات و رجال حديث پرداخت. سپس براي ادامه تحصيل در 10 جمادي‌الثاني 1315 هـ.ق عازم نجف شد و تا 1329 هـ.ق در اين شهر از استادان بزرگي هم‌چون «سيدمحمدكاظم يزدي»، آخوند «ملا‌محمدكاظم خراساني»، «شيخ‌الشريعه اصفهاني»، ميرزا «‌حسين نوري»، شيخ «محمد‌طه نجف»، «سيدمرتضي كشميري» و ميرزا «‌محمد چهاردهي» فقه و حديث آموخت.

در 1329 هـ.ق آقا‌بزرگ به كاظمين رفت و به ‌منظور تدوين بزرگ‌ترين كتابشناسي شيعي؛ يعني «الذريعه الي تصانيف‌الشيعه» به تحقيق و تتبع پرداخت. چندي بعد به سامرا رفت و ضمن ادامه كار خود، در مجلس درس ميرزا «محمدتقي شيرازي» نيز حاضر شد. در 1335 هـ.ق به كاظمين بازگشت و دو سال در آن‌جا ماند و بار ديگر به سامرا رفت. در 1354 هـ.ق به نجف بازگشت و به ‌منظور چاپ الذريعه، چاپ‌خانه‌اي به نام «مطبعه‌السعاده» بنياد نهاد، اما دولت وقت عراق به بهانه‌هاي گوناگون مانع كار او شد.

وي جلد اول را در مطبعة‌الغري به‌چاپ رساند، اما انتشار آن باز هم در نتيجه مخالفت دولت عراق، شش ماه به‌تعويق افتاد. آقا‌بزرگ براي تدوين و تكميل اين كتاب‌شناسي به سفرهاي طولاني پرداخت و از بيشتر كتابخانه‌هاي عمومي و شخصي در عراق، ايران، سوريه، فلسطين، مصر، و حجاز ديدن كرد و به بررسي و فهرست‌برداري كتاب‌هاي آن‌ها پرداخت. وي در 62 كتابخانه شخصا كاوش كرد و فهرست بسياري از كتابخانه‌هاي ديگر را نيز مورد مطالعه قرار داد.

در آن زمان «سيدحسن صدر» بر آن بود تا شرح حال بزرگان شيعه را در مجموعه‌اي تحت عنوان «وفيات‌الاعلام من الشيعه‌الكرام» گرد آورد، اما فقط به اندكي از اين كار، كه به سه سده نخستين تاريخ اسلام مربوط مي‌شد، توفيق يافت. آقا‌بزرگ دنباله كار وي را گرفت و تدوين دايرة‌‌المعارف رجالي بزرگي را، شامل شرح حال عالمان شيعه از سده 4 تا 14 ق.، آغاز كرد. وي ابتدا براي اين مجموعه، عنوان كلي وفيات‌الاعلام بعد غيبه‌الامام را برگزيد و چون در مجلدات مربوط به سده 14 ق. ذكر نام علماي زنده را نيز مصلحت دانست، عنوان آن‌را به «طبقات اعلام‌الشيعه» تغيير داد.

فراهم شدن كتابشناسي بزرگي مانند الذريعه، آرزوي بسياري از دانشمندان شيعي بود و جاي خالي فهرست آثار نويسندگان شيعي، از مدت‌ها پيش احساس مي‌شد. در فهرست‌هاي مشابه از آثار دانشمندان مسلمان كه توسط پژوهشگران ديگر مذاهب تدوين مي‌‌شد، آثار بزرگان شيعه مورد بي‌اعتنايي قرار مي‌گرفت، به‌طوري كه «جرجي زيدان»، اديب و مورخ عرب مسيحي معاصر، در تاريخ «آداب‌اللغه‌العربيه»، نقش شيعه را در بناي فرهنگ اسلامي بسيار اندك شمرده بود.

اين امر، بر فقهاي شيعه گران آمد و تني چند از آنان گرد هم آمدند و سه تن از ايشان به قصد معرفي دانشمندان اين مذهب و آثار آنان، و رد ادعاي باطل زيدان، وظايفي را برعهده گرفتند. شرح نقش شيعيان در علوم اسلامي به سيدحسن صدر واگذار شد و او در كتاب تأسيس «الشيعه‌الكرام لفنون‌الاسلام» به اين كار پرداخت.

شيخ «محمدحسين كاشف‌الغطاء»، در بيان نادرستي و لغزش‌هاي كتاب جرجي زيدان، نگارش «‌المراجعات الريحانيه» و «النقود و الردود» را آغاز كرد و آقا‌بزرگ نيز تأليف الذريعه را برعهده گرفت.

آثار وي عبارتند از :«الذريعه الي تصانيف‌الشيعه»، «طبقات اعلام‌الشيعه»، «مصفي‌المقال في مصنفي علم‌الرجال»، «المشيخه»، «هديه‌الرازي الي المجددالشيرازي»، «النقداللطيف في نفي‌التحريف عن القرآن‌الشريف»، «توضيح‌الرشاد في تاريخ حصرالاجتهاد»، «تنفيذ قول‌العوام بقدم‌الكلام»، «ذيل‌المشيخه»، «ياءالمفازات في طريق مشايخ‌الاجازات»، «اجازات‌الروايه و الوراثه في القرون‌الاخيره‌الثلاثه»، «حيات شيخ طوسي» و «مستدرك كشف‌الظنون» يا «ذيل كشف‌الظنون».

آقا ‌بزرگ پس از بيماري طولاني در 13 ذي‌الحجه 1389 هـ.ق در نجف اشرف درگذشت و بر طبق وصيتش، در كتابخانه خود كه آن‌را براي استفاده علما و طلاب وقف كرده بود، به خاك سپرده شد.
شنبه 29 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]