واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: معرفی مساجد تاریخی استان یزد
مسجد جامع بفروییهمسجد جامع بفروییه یا مسجد "حاجی ملک" در "بفروییه" از توابع شهرستان میبد قرار دارد. این مسجد یک تابستانخانه با پوشش گنبدی و ایوانی بلند دارد و در قسمت جلو، دو طبقه است. حیاط مسجد دارای چند غرفه در طرفین و دو ورودی در ضلع های شمالی و غربی است. گرمخانه مسجد در ضلع شرقی تابستانخانه با اندکی اختلاف سطح بنا شده است. گل ساختمان مسجد از خشت و گل است و فقط در شرقی بام، از آجر استفاده شده است. تنها اثر کاشیکاری مسجد، کتیبه معرق بالای سر در و ورودی غربی است.مسجد جامع عقدااین مسجد در "عقدا" از توابع شهرستان اردکان قرار دارد. بنای این مسجد از خشت، گل و آجر در نما است. این مسجد دارای تابستانخانه و گرمخانه- که در سطحی پایین تر از تابستانخانه قرار دارد- است. حد واسط گرمخانه و تابستانخانه حیاط است. گرمخانه مسجد، پوشش طاق و تویزه با قوس هایی با قد پای کم دارد. تابستانخانه دارای گنبد، ایوان و غرفه هایی در طرفین حیاط است.ماذنه مسجد و همچنین پله هایی که دسترسی به مسجد را از حسینیه امکان پذیر می سازد، از جمله ویژگی های این مسجد و کاربندی آجری و گچبری سر در ورودی، از جمله تزیینات آن است.مسجد حاج محمد سعیدامسجد حاج محمد سعیدا- معروف به چرخاب- در محله "چرخاب" شهرستان اردکان قرار دارد و از طریق یک کوچه به حسینیه چرخاب (میدان چرخاب) مرتبط است. مسجد چرخاب دارای دو بخش زمستانی و تابستانی است. کوچه ای که در مرز قسمت تابستانی و زمستانی قرار دارد، دسترسی به وضوخانه را میسر می سازد.این مسجد از جمله ابنیه دوران قاجار محسوب می شود. احداث بخش تابستانی مسجد به دلایل اقتصادی حدود سی سال بعد از قسمت زمستانی آن صورت گرفت. وجود یک هشتی در مدخل ورودی شبستان و نیز کمی تعداد پنجره ها و ابعاد کوچک آن ها، تبادل حرارت را با محیط خارج کنترل می کند. همچنین طاق و تویزه های کوتاه آن، علاوه بر تامین گرما در زمستان، جلوه و عظمت خاصی به مسجد می بخشد قسمت تابستانی دارای سه یادگیر است.مسجد زردکاین مسجد در شمال غرب شهرستان اردکان قرار دارد. با توجه به شواهد موجود در بنا، قدمت آن را می توان مربوط به قرن هفتم هـ. ق دانست.بنای مسجد شامل فضای زیر گنبد به ابعاد 4×4 متر، ایوان کوچک و دو فضای دهلیز مانند به جای شبستان است. فضایی مانند گرمخانه نیز در پشت صحن و در ضلع شمالی مسجد دیده می شود. آثار به جای مانده در اطراف مسجد نشان می دهد این مسجد در گذشته دارای فضاهای دیگری هم بوده که به مرور زمان و در اثر رطوبت حاصل از کشت زمین های مجاور، از بین رفته است.مسجد جامع اردکانمسجد جامع اردکان در بافت قدیمی شهرستان اردکان و در کنار بازار آن واقع شده است. این بنا به قرن دهم هـ. ق تعلق دارد و فاقد تزیینات در کاشیکاری و گچبری است. در ورودی چوبی آن تزیین شده است. روی دماغه سمت چپ در، هشت قطعه فلزی (الله، محمد) به خط کوفی کنده کاری شده است. در این مسجد یک زیلو با تاریخ 1038 هـ. ق موجود است.مسجد جامع فهرجاین مسجد در روستای فهرج شهر یزد قرار دارد. مصالح عمده بنای آن از خشت و گل است و تاریخ ساخت آن به صدر اسلام می رسد. ستون های قطور و پوشش طاق آن از نوع بیز گهواره ای است. منار گلی مسجد مربوط به دوره های بعد است. این مسجد در تاریخ معماری اسلامی ایران اهمیت بسیاری دارد و با مسجد "تاریخانه" دامغان قابل مقایسه است.مسجد جامع مهریزمسجد جامع بغداد آباد در شهرستان مهریز، مربوط به قرن دهم هـ. ق است. در بنای این مسجد دو کتیبه قدیمی بر در ورودی و چهار قطعه کاشی به ابعاد 27×37 سانتی متر- متعلق به قرن هشتم هـ. ق با خطوط هندسی ساده و زمینه آبی- بر دیوار محراب شبستان آن دیده می شود. بالای سر در مسجد، سنگ مرمر کنده کاری شده ای، نصب شده است.مسجد امیرالمومنین (سرده)مسجد امیرالمومنین (مسجد سرده) و ساباط مجاور آن در محله "سرده" شهر زارچ قرار دارد، با توجه به سبک ساختمان گنبد، ایوان و تاریخ موجود در زیلوی مسجد، بنا را می توان متعلق به دوره زندیان و افشاریان دانست. این مسجد دارای تابستانخانه ای با گنبدی نسبتاً بلند، ایوان، صحن نیم طبقه ای در طرفین گنبد و غرفه هایی در اطراف صحن است. این غرفه ها در ضلع های شرقی و غربی، علاوه بر صحن تا انتهای شبستان زیر گنبد نیز امتداد می یابند. مصالح به کار رفته در این مسجد از خشت و گل با به کارگیری آجر در کف و نمای داخلی گرمخانه، شرقی بام و ... است. گرمخانه مسجد در ضلع شرقی صحن و اندکی پایین تر از آن قرار دارد و دارای شانزده چشمه طاق و تویزه هایی با قوس های هلالی است. نماسازی ستون ها و تویزه ها آجری است. به نظر می رسد گرمخانه مسجد بعد از تابستانخانه بنا شده است. در چوبی ورودی اصلی آن، با قطعات کوچک چوب به صورت شمسه هایی گره چینی شده است.مسجد جامع عزآباد صدوقاین مسجد در حال حاضر از مرکز آبادی دورو در گودی قرار دارد و به علت هجوم شن های روان، اطراف آن تا بام در ریگ فرو رفته است. مناره ساده، بلند و سفید این مسجد، از دور توجه بیننده را به سوی خود جلب می کند. مسجد شامل صحن، عمارت سردر، ایوان تابستانی و گرمخانه است. سردر ورودی دارای کاربندی گچی است. ایوان تابستانی مسجد دارای گنبدی خشتی است. محراب این قسمت نیز دارای کاربندی گچی است.کتاب میراث فرهنگی استان یزدتهیه و تنظیم: زهره پری نوشلینک: گشت و گذاری در استان یزد ( قسمت اول ) گالری عكس مسجد امیر چخماقیزد نگاهی گذرا به مراسم سیزده به در، روز طبیعت نوروز در بین کردهای ایزدی یا یزیدی ها گشت و گذاری در استانیزد ( صدوق ، خاتم ، تفت ، بافق ، اردکان، ابرکوه(2))
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 830]