واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: از ما گنه و ز تو شفاعت
ای از بر سدره1 شاهراهتوای قبّه ی عرش تكیه گاهتای طاق نهم رواق بالابشكسته ز گوشه ی كلاهتهم عقل دویده در ركابتهم شرع خزیده در پناهتای چرخ كبود ژنده دلقیدر گردن پیر خانقاهت2مه طاسك گردن سمندت3شب طرّه ی پرچم سیاهت4جبریل مقیم آستانتافلاك حریم بارگاهتچرخ ار چه رفیع، خاك پایتعقل ارچه بزرگ، طفل راهتخورده است خدا ز روی تعظیمسوگند به روی همچو ماهت5ایزد كه رقیب جان خرد كردنام تو ردیف نام خود كرد6ای نام تو دستگیر آدمو ای خلق تو پایمرد عالمفرّاش درت كلیم عمرانچاووش رهت مسیح مریم7از نام محمّدیت میمیحلقه شده این بلند طارم8تو در عدم و گرفته قدرتاقطاع وجود9 زیر خاتمدر خدمتت انبیا مشرّف وز حرمتت آدمی مكرّماز امر مبارك تو رفتههم بر سر حرفت خود آدمتا بود به وقت خلوت تونه عرش و نه جبرئیل محرمنایافته عزّ التفاتیپیش تو زمین و آسمان همكونین نواله ای10 ز جودتافلاك طفیلی وجودتای مسند تو ورای افلاكصدر تو و خاك توده حاشاكهرچ آن سمت حدوث دارد11در دیده ی همّت تو خاشاكطغرای جلال تو لعمرك12منشور ولایت تو لولاك13نُه حقّه و هفت مهره پیشت14دست تو و دامن تو زان پاكدر راه تو زخم محض مرهم بر یاد تو زهر عین تریاكدر عهد نبوّت تو آدمپوشیده هنوز خرقه ی خاك15تو كرده اشارت از سر انگشتمَه قرطه ی پرنیان زده چاك16نقش صفحات رایت تو لولاك لما خلقت الافلاك17خواب تو ولا یَنامُ قلبی18خوان تو اَبیتُ عِندَ رَبّی19ای آرزوی قـََدَر لقایت وای قبله ی آسمان سرایتدر عالم نطق، هیچ ناطق ناگفته سزای تو ثنایتهر جای كه خواجه ای غلامتهر جای كه خسروی گدایتهم تابش اختران ز رویتهم جنبش آسمان برایتجانداروی عاشقان حدیثتقفل دل گمرهان دعایت20اندوخته ی سپهر و انجمبرنامده ده یك عطایتبر شهپر جبرئیل نِه زینتا لاف زند ز كبریایتبر دیده ی آسمان قدم نِهتا سرمه كشد ز خاك پایتای كرده بزیر پای كونینبگذشته ز حد قاب قوسین21ای حجره ی دل به تو منوّروای عالم جان ز تو معطرای شخص تو عصمت مجسّم وای ذات تو رحمت مصوّربی یاد تو ذكرها مزوَّربی نام تو وِردها مبتـَّر22خاك تو نهال شاخ طوبیدست تو زهاب آب كوثر23ای از نفس نسیم خلقت نُه گوی فلك چو گوی عنبراز یَعصِمكَ الله اینت جوشن24وزیغفرك الله آنت مغفر25تو ایمنی از حدوث گو باشعالم همه خشك یا همه ترتو فارغی از وجود، گو شوبطحا همه سنگ یا همه زرطاووس ملائكه بَریدت26سرخیل مقرّبان مُریدتای شرع تو چیره چون به شب روزوای خیل تو بر ستاره پیروزای عقلِ گره گشای معنیدر حلقه ی درس تو نوآموزای تیغ تو كفر را كفن بافنعلین تو عرش را كُلـَه دوزای مذهب ها ز بعثت توچون مكتبها به عید نوروز27از موی تو رنگ كسوت شبوز روی تو نور چهره ی روزحلم تو شگرف دوزخ آشام خشم تو عظیم آسمان سوزماه سر خیمه ی جلالتدر عالم علو مجلس افروزبنموده نشان روی فردا آیینه ی معجز تو امروزای گفته صحیح و كرده تصریحدر دست تو سنگریزه تسبیحهر آدمیی كه او ثنا گفتهرچ آن نه ثنای تو خطا گفتخود خاطر شاعری چه سنجد؟ نعت تو سزای تو خدا گفت29گرچه نه سزای حضرت توست بپذیر هر آنچه این گدا گفتهر چند فضول گوی مردی است آخر نه ثنای مصطفی گفت؟در عمر هر آنچه گفت یا كردنادانی كرد و ناسزا گفتزان گفته و كرده گر بپرسند كز بهر چه كرد یا چرا گفت؟این خواهد بود عُدّت30 اوكفاره ی هر چه كرد یا گفتتو محو كن از جریده ی اوهر هرزه كه از سر هوا گفتچون نیست بضاعتی ز طاعتاز ما گنه و ز تو شفاعت* "جمال الدین عبدالرزاق"پی نوشتها:1- سِدره (سِدرة المنتهی) درختی است در آسمان هفتم كه در سوره ی (نجم) از آن یاد شده است.2- شاعر آسمان كبود رنگ را به دلقی كهنه تشبیه كرده است كه در گردن پیر خانقاه این جهان و افلاك فرو افتاده است. این مطلب ناظر است به خلقت افلاك كه به سبب وجود با عظمت پیامبر(ص) خلعت هستی پوشیدهاند: لولاك لما خلقت الافلاك: «اگر تو نبودی جهان را نمی آفریدم.»3- سمند: اسبی كه رنگش مایل به زردی است، زرده4- طُرّه: موی صف كشیده ی جلوی پیشانی – علاقه رشته ی نابافته – پرچم: منگوله.5- اشاره است به آیه شریفه 72 سوره حجر: لعمرك اِنّهم لفی سكرتهم یعمهون.6- ر.ك: بخش «اسدی طوسی» شماره 1.7- از لحاظ آن كه حضرت مسیح بن مریم به ظهور آن حضرت(ص) بشارت داده است (ر.ك: سوره صف آیه 6).8- بلند طارم: كنایه از آسمان است.9- اَقطاع: قسمتها، تكه ها، جمع قِطع و قطیع. یعنی تمام جهان را تحت حكمروائی خود گرفته ای.10- نواله: لقمه خوراكی بری گذاشتن در دهان.11- یعنی هر چیزی كه حادث است. كلیه ممكنات – جهان هستی.12- ر.ك: به شماره 5 همین بخش.13- ر.ك: شماره 2 همین بخش.14- اشاره است به : افلاك نهگانه و سیارات هفتگانه.15- اشاره است به حدیث نبوی(ص) كنتُ نبیاً و آدم بین الماء والطین: «پیامبر بودم و حال آنكه هنوز آدم(ع) بین آب و گل بود.»16- قُرطه (معرّب كرته) نوعی قبا و پیراهن. (اشاره است به شقّ القمر) معجزه رسول اكرم(ص).17- ر.ك: به شماره 2 همین بخش.18- اشاره است به حدیث نبوی(ص): تنام عینی ولا ینام قلبی: «چشمم می خوابد ولی قلبم بیدار است».19- ابیت عند ربّی و هو یطعمنی و یسقینی: «من در كنار خدای خود بیتوته كردم و او مرا طعام می دهد و سیراب می سازد.»: اشاره است به مراتب تقرب و حضور قلب حضرت محمد(ص) در مقام عبادت و معرفت.20- كنایه است از این كه: دعا و دعوت پیامبر(ص) گمراهان تیره دل را به هدایت نمی كشاند.21- قاب قوسین: فاصله بین قبضه و خانه ی كمان را قاب گویند. قوسین: دو كمان. اشاره است به آیات: و هو بالافق الاعلی ثم دنی فتدلی. فكان قاب قوسین او ادنی (آیه 7 تا 9 سوره مباركه نجم) اشاره به مقام قرب پیامبر(ص) در شب معراج است.22- مبتّر: ابتر، ناقص.23- زهاب: چشمه، سرچشمه، جایی كه آب از آنجا بجوشد... (فرهنگ معین)24- یعصمك الله: اشاره است به بخشی از آیه والله یعصمك من الناس (سوره مائده: آیه 67)25- یغفرك الله: اشاره به بخشی از آیه ی 2 سوره فتح.26- طاووس ملائكه: نامی كه بر جبرئیل نهاده اند – بَرید: پیك، نامه رسان – پیام رسان.27- مكتبها در عید نوروز تعطیل است. مذهبها هم بر اثر بعثت مبارك تو (ای پیامبر خاتم ص) تعطیل و از ار و رونق افتاده است.28- اشاره است به ذكر گفتن سنگریزه ها و اقرار به نبوت خاتم(ص) در دست پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص).29- اشاره است به اوصافی كه در قرآن كریم آمده است؛ مانند: انّك لعلی خلقٍ عظیم و...30- عدّت: لوازم معاش، ساز و برگ، مایحتاج زندگی و عمر.* دیوان كامل استاد جمال الدین محمد بن عبدالرزّاق اصفهانی با تصحیح و حواشی وحید دستگردی، از انتشارات كتابخانه سنائی، تهران، ص 2.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1477]