محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826100011
امام حسین علیه السلام و احیاى دین (3)
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: امام حسین علیه السلام و احیاىدین (3)
احیاگرى حسینى و احیاى ارزشهاى الهى
1. اصلاح گرى امام حسین علیه السلام و احیاى امر به معروف و نهى از منكر
2. تشكیل حكومت اسلامى
3. احیاى كتاب و سنت
جمع بندى و نتیجهگیرى
احیاگرى حسینى و احیاى ارزشهاى الهىقیام امام حسین علیه السلام نسبت به دین و ارزشهاى دینى یك حركت احیاگرانه بود كه با قیام الهى خود بسیارى از ارزشهاى دینىراكه مهجور و متروك مانده بود احیا كرد. به طور كلى، وجه مشترك همه احیاگران اسلامى در دغدغه دین داشتن است. آنان گسستى را بین اسلام و جامعه احساس مىكنند كه مشاهده آن براى دیگران مقدور نیست یا لااقل به شكل بحرانى درك نمىكنند. این گسست ممكن است در مقام اندیشه و برداشت جامعه از اسلام باشد و نیز ممكن است كه عمیقتر شود و عرصه سیاست و معیشت مسلمانان را نیز شاملگردد. در این صورت، منطق احیاگرى از سطح گفتمانهاى نظرى فراترمی‌رود و ناظر به عمل اجتماعى مىشود. بنابراین، احیاگرى دینى، هر دو عرصه فكر و عمل را در بر مىگیرد.«كار ویژه» آنان عبارت از اصلاح و تحكیم موقعیت ایمان و بسط معنویت در فضاى فكرى و اجتماعى جامعه اسلامى است.از تعریف كار ویژه احیاگران دینى، دوره تاریخى و موقعیت اجتماعى كه در آن به سر مىبرند، روشن مىگردد احیاگران در عصر گسست‌هاى معنوى، یا به تعبیر دقیقتر در عصر بحران معنویت و عبودیت به سر مىبرند، در چنین عصرى، جامعه و محییان در موقعیت تشدید فرایندهاى دنیوى و غیر دینى شدن قرار دارند. بر مبناى مختصات تاریخى و موقعیتى احیاگران، مىتوان گفت كه كار ویژه آنان نوعى رویارویى مستقیم با فرآیندهاى عرفى كننده (دنیوى ساز) است. بر همین اساس است كه جمع بین احیاگرى و عرفىگرایى را تمناى محال مىدانیم؛ زیرا این دو جریان در جهت كاملا مخالف و متضاد حركت مىكنند. عرفىگرایى در هر دوره و موقعیتى، مصداق خاصى دارد و به یك شكل ظاهر نمىگردد. از این رو، عرفى گرایى نیز همانند احیاگرى دینى، صورت‌هاى مختلفى را شامل مىشود كه در وصف «این جهانى شدن و دنیوى شدن» اشتراك دارند. لذا ظهور احیاگران دینى در هر دوره تاریخى، نقطه عطفى بر حركت آرمان خواهى دینى و معنویتطلبى بشر است و نمىتوان نهضتهاى احیاگرانه دینى را نفى كننده یكدیگر دانست. (36)حضرت ابا عبدالله علیه السلام به درگاه خداوند متعال عرضه مىدارد: خدایا! تو را شكر مىكنم كه مرا در دولت زمامداران كفر به دنیا نیاوردى؛ چون اگر قبل از اسلام به دنیا مىآمدم از نعمت اسلام و معارف عمیق آن محروم مىشدم، اما تو بر من منت نهادى و پس از سپرى شدن دولت كفر و استقرار دولت اسلام مرا به دنیا آوردى.1. اصلاح گرى امام حسین علیه السلام و احیاى امر به معروف و نهى از منكرانسان موجودى است دو بعدى؛ یك بعد او لجن و بعد دیگرش روح خدا. این دو بُعد اگر با یكدیگر هماهنگ شوند، انسان را به پرواز در آورده و به خداگونگى مىرسانند، اما اگر هر یك از آن دو بُعد مورد غفلت و بىتوجهى قرار گرفت، دیگرى به تنهایى تقویت مىشود و انسان را یك بعدى و بى معنى و بىارزش مىكند، انسان را از جامعیت مىاندازد، یا به زمین مىچسباند و از هر چارپایى پستتر و مخربتر مىكند و یا در آسمانهاى رؤیایى و آرمانهاى بى پایه مىكشاند و از واقعیتهاى این جهانى دور و ناآگاه مىگرداند.چون مردم بدین ناهماهنگى و ناسازگارى افتادند، تنها راه، اصلاح آنان با وسایل و ابزارهاى گوناگون در شرایط مختلف است؛ در شرایطى باید به ارشاد و راهنمایى و كار فرهنگى دست زد، در شرایطىدیگرباید به عمل پرداخت و با اقدامى سیاسى و مسالمتآمیز در اصلاح مجتمع و مردم كوشید، اما در شرایطى كه قدرت حاكم با ابزارهاى تبلیغاتى ذهن و اندیشه و عقل مردم را ربوده، به رگبارهاى تند تبلیغات بسته است و با تنگناهاى اجتماعى مجال هر گونه اندیشیدن و آگاه شدن درست را بر مردم بسته، آگاه شدن و اندیشیدن را در یك مسیر قرار داده است و كسى نمىتواند و نباید به شكل دیگرى بیندیشد و از چیزى جز آن كه فرمانروایان مىخواهند آگاه شود، در شرایطى كه اندیشه سازان داورى كردن درباره كارهاى خوب و بد دیگران را فضولى در كار خدا جلوه مىدهند و حكم كردن درباره هر كسى را به عهده خدا در روز رستاخیر مىدانند و بس، در هنگامهاى كه مردم را محكوم و دست بسته مشیت پروردگار و قضا و قدر كردگار مىدانند، در زمانى كه جز تقلید از اهل حدیث چیز دیگرى جایز نیست و بحث و استدلال و تعقل و تفكر، انسان را به شلاق و زندان و كشته شدن دچار مىكند، نه موعظه و ارشاد و كار فرهنگى كارساز است و نه اصلاحات مسالمتآمیز مؤثر؛ تنها راه، در چنین شرایطى، وارد آوردن ضربهاى شدید، ایجاد زمین لرزهاى زیر و رو كننده و صور اسرافیلى بیداركننده و از خواب مرگ برانگیزنده مىباشد. (37)امام حسین علیه السلام در وقت خروج از مدینه در وصیتى كه به برادرش محمد حنفیه كرده، به این هدف اصلاحى اشاره فرموده است و خروج خویش را با انگیزه «مطلب اصلاح در امت پیامبر»، ذكر مىكند:«...انى لم اخرج اشرا ولا بطرا ولا ظالما ولا مفسدا و انما خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى، ارید ان آمر بالمعروف و انهى عن المنكر (38)؛ همانا من براى ایجاد آشفتگى و خودنمایى و نابسامانى و ستمگرى خروج نكردهام، بلكه همانا من براى طلب اصلاح امت جدم قیام كردهام و اراده كردهامبهاین كه امر به معروف و نهى از منكر كنم.»عمر بن سعد، پس از بیرون آمدن امام حسین علیه السلام از مكه و عزیمت به سوى كوفه، نامهاى به او نوشت و از او خواست كه از این مسیر برگردد و تفرقه افكنى نكند كه هلاك شود! حضرت در پاسخ او نوشت:«كسى كه دعوت به سوى خدا كند و عمل صالح انجام دهد و بگوید من از مسلمانانم، هرگز دشمنى و مخالفتى با خدا و رسول نكرده است.»در تعبیر «لطلب الاصلاح» نكتهاى وجود دارد. امام علیه السلام نفرمود: «انما خرجت للاصلاح» بلكه فرمود: «انما خرجت لطلب الاصلاح» یعنى من در جستجو و در پى اصلاح هستم. نظیر این تعبیر در سخنرانى امام علیه‌السلام براى نخبگان و علما هم هست كه فرموده بودند: «ولكن لنرى المعالم من دینك و نظهر الاصلاح فى بلادك.» این خطبه زمانى ایراد شد كه هنوز صحبت از خروج و مبارزه با یزید مطرح نبود. امام علیه السلام در آخر این خطبه، دعا مىكند و خطاب به خداى متعال مىگوید:پروردگارا! تو مىدانى كه هدف ما از این فعالیتهاى سیاسى جز این نیست كه معالم دین تو و معیارهاى اسلامى را به مردم نشان دهیم.یعنى نشان دهیم دین چیست و نشانههاى آن كدام است و چگونه و با چه معیارى مىتوان افراد دیندار و افراد بى دین را شناخت؟ و نیز هدف ما این است كه اصلاح را در بلاد تو ظاهر كنم. كلمه «نظهر» دو معنى مىتواند داشته باشد؛ اول این كه روشن كنیم اصلاح چیست، و دیگر آن كه اصلاح را تحقق بخشیم و بر فساد، ظاهر و غالب گردانیم.هچنین حضرت در سفر حج در خطبهاى كه در منا خواندند از اوضاع كشور اظهار ناخشنودى نمودند و جامعه را نیازمند اصلاحات دانستند:«اللهم انك تعلم انه لم یكن ما كان منا تناقسا فى سلطان ولا التماسا من فضول الحطام ولكن لنرى المعالم من دینك و نظهر الاصلاح فى بلادك و یا من المظولمون من عبادك و یعمل بفرائضك و سنتك و احكامك (39)؛ خداوندا تو خود مىدانى عملكرد ما نه براى آن است كه به ریاست و سلطنت دست یابیم یا از روى دشمنى و كینه توزى سخن بگوییم، لیكن پیكارها براى این است كه پرچم آیین تو را بر افراشته و بلاد بندگان تو را آباد سازیم و به ستمدیدگان از بندگان تو امنیت بخشیم و احكام و سنن و فرائض تو را پیاده كنیم.» امام حسین علیه السلام در خطبه معروف منا با اشاره به جایگاه و اهمیت «امر به معروف و نهى از منكر» در اصلاح جامعه مىفرماید:«خداوند در این آیه اشاره به آیه 71 از سوره توبه:«المومنون و المومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنكر» امر به معروف و نهى از منكر را اولین فریضه قرار داد؛ زیرا اگر به انجام این فریضه اقدام گردد تمام فرائض چه آسان و چه دشوار عملى مىشود، علاوه بر این امر به معروف و نهى از منكر، دعوت كردن به اسلام است. هر گامى در طرد ستمگرىها و مخالفت با ستمگران، و دعوت كردن به تقسیم عادلانه بیت‌المال و غنایم و گرفتن مالیات از چیزهایى كه در اسلام مشخص گردیده و مصرف آن در جایگاه اصلى خویش است.» (40)2. تشكیل حكومت اسلامىتردیدى نیست كه رسالت بزرگ همه انبیا و اولیا خدا، مبارزه با ظلم و ستم و فساد و آرمان مشترك همه آنها، آزادى و سعادت و رفاه انسان‌ها، و اجراى احكام الهى و ارزشهاى انسانى است. این اهداف بدون از میان بردن نظامهاى طاغوتى و تاسیس و تحقق حكومت دینى امكانپذیر نیست. از این روامامحسین علیه السلام همچون پدر و نیاى خویش افشاى چهره واقعى مستكبران و مستبدان ریاكار و اسقاط حكومت جابر از آنان را از مهمترین وظایف دینى خویش مىشمرد. به همین جهت در كنار پدر و برادرش براى این هدف مجاهدات بسیارى كرد و به ویژه پس از شهادت امام مجتبى علیه السلام به موازات افزایش ستم و فساد باند اموى كوشید تا با افشاگرىهاى به موقع، پرده سالوس و ریا را از چهره آنان برگیرد و مردمان را نسبت به واقعیتهاى تلخ جامعه اسلامى آشنا كند.(41)امام حسین علیه السلام در بخشى از دعاى عرفه مىگوید:«فلم ازل ظاعنا من صلب الى رحم فى تقادم من الایام الماضیة والقرون الخالیة لم تخرجنى لرافتك بى و لطفك لى و احسانك الى فى دولة ائمة الكفر الذین نقضوا عهدك و كذبوا رسلك لكنك اخرجتنى للذى سبق لى من الهدى الذى له یسرتنى و فیه انشاتنى .»در این فراز امام حسین علیه السلام خداوند را مىستاید كه او را در زمان جاهلیت به دنیا نیاورده است؛ این نشان بلند نظرى آن حضرت است. چون ممكن است كسى تبهكارانه به سر برد و براى توجیه تباهى خود بگوید: ما در زمان جاهلیت زندگى مىكردیم و احكام الهى را نمىدانستیم و هر انسان جاهلى معذور است؛ اما روح بلند انسان كامل این را عذر نمىداند، بلكه مىكوشد تا به احكام الهى عالم شود و بدون عذر باشد، نه معذور. حضرت اباعبدالله علیه السلام به درگاه خداوند متعال عرضه مىدارد: خدایا! تو را شكر مىكنم كه مرا در دولت زمامداران كفر به دنیا نیاوردى چون اگر قبل از اسلام به دنیا مىآمدم از نعمت اسلام و معارف عمیق آن محروم مىشدم، اما تو بر من منت نهادى و پس از سپرى شدن دولت كفر و استقرار دولت اسلام، مرا به دنیا آوردى.این سخن، تشویق به حكومت اسلامى و تلاش براى استقرار نظام الهى است. چون اگر كسى بخواهد شكر نعمت به دنیا نیامدن در دولت كفر را به جا آورد باید براى براندازى دولت كفر و حاكمیت شرك و تشكیل حكومت اسلامى و حفظ آن تلاش كند. براى این كه با وجود حكومت كفر، رسیدن به معارف الهى و اخلاقى انسانى هر چند كه متعذر و ممتنع نیست لیكن دشوار خواهد بود و توفیق زمزمه و مناجات با خدا در لواى حكومت اسلامى و حاكمیت دین آسانتر است و سالار شهیدان نیز براى همین منظور قیام كرد تا در پرتو نظام اسلامى، آیندگان نیز همانند خود آن حضرت مشمول الطاف و بركات دولت حق گردند و در پناه دولت اسلام بر حاكمیت قرآن احیا شوند، از این رو فرمود: من علیه حاكمیت ستم قیام كردم تا كفر را براندازم و اصلاح در امت جدم محمد صلی الله علیه و آله ایجاد كنم:«انما خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى.» (42)؛ آن روح بزرگوار حماسى این هدف را پى گرفت تا سرانجام به مقصود خویش نایل آمد.3. احیاى كتاب و سنتیكى از احیاگرىهاى امام حسین علیه السلام، احیاى كتاب و سنت بود.(43) در قیام كربلا هدف آن است كه با مجاهدت عاشوراییان، دین اسلام عزت خویش را باز یابد و حرمتهاى الهى دیگر بار محترم شمرده شوند و دین خدا یارى شود.در سخنان سیدالشهدا علیه السلام، هم نمونههایى از مرگ سنت‌ها و حیات بدعت‌ها و جاهلیتها مطرح است، هم نكتههایى از باز آفرینى ارزشهاى فراموش شده و احیاگرى نسبت به اصول از رمق افتادهوجود دارد. امام حسین علیه‌السلام چنان كه گذشت در نامهاى كه خطاب به مردم بصره مىنویسد، مىفرماید:«و انا ادعوكم الى كتاب الله و سنة نبیه صلی الله علیه و آله فان السنة قد امیتت و ان البدعة قد احییت و ان تسمعوا قولى و تطیعوا امرى اهدكم سبیل الرشاد (44)؛ من شما را به كتاب خدا و سنت پیامبر فرا مىخوانم. سنت مرده و بدعت زنده شده است. اگر سخنم را بشنوید و فرمانم را پیروى كنید، شما را به راه رشاد، هدایت مىكنم.»در مسیر راه، وقتى به فرزدق بر مىخورد، اوضاع را چنین ترسیم مىكند:«اى فرزدق؛ این جماعت، اطاعت خدا را گذاشتهاند، پیرو شیطان شدهاند. در زمین به فساد مىپردازند، حدود الهى را تعطیل كرده، به میگسارى پرداخته و اموال فقیران و تهیدستان را از آن خویش ساختهاند. من سزاوارترم كه براى یارى دین خدا برخیزم، براى عزت بخشیدن به دین او و جهاد در راه او، تا آن كه «كلمة الله» برتر باشد.»(45)این هدف و فلسفه قیام را از زبان فرستاده امام، حضرت مسلم بن عقیل هم در كوفه مىشنویم. وقتى مسلم بن عقیل را دستگیر كرده و به دارالاماره آوردند، ابن زیاد او را به شورش گرى و تفرقه افكنى متهم ساخت. حضرت مسلم با شهامت او را چنین پاسخ داد:«چنان نیست كه مىگویى! مردم این شهر بر این باورند كه پدرت نیكمردانشان را كشته و خون‌هایشان را ریخته و همچون شاهان ایران و روم رفتار كرده است. ما آمدیم تا به عدالت دعوت كنیم و به كتاب خدا فرا خوانیم.» (46)این تهمت و وضع آن در مورد خود امام حسین علیه السلام هم گفته شده است. عمر بن سعد، پس از بیرون آمدن امام حسین علیه السلام از مكه و عزیمت به سوى كوفه، نامهاى به او نوشت و از او خواست كه از این مسیر برگردد و تفرقه افكنى نكند كه هلاك شود! حضرت در پاسخ او نوشت:«كسى كه دعوت به سوى خدا كند و عمل صالح انجام دهد و بگوید من از مسلمانانم، هرگز دشمنى و مخالفتى با خدا و رسول نكرده است.» (47)و بدین گونه حركت خویش را، حركتى خداجویانه و اصلاح گرانه خواند، نه شورشى تفرقهانگیز، تا بهانه كشتن او به حساب آید.جمع بندى و نتیجهگیرىبا توجه به مطالبى كه گذشت، در بسیارى از نهضتها، پس از مدتى كه از دوران آغازین آن مىگذرد و كسانى به ناروا به مسند قدرت و ریاست تكیه مىزنند، هدف‌هاى نخستین و ارزشهاى متعالى كه در شعارهاى نهضت مطرح مىشده، كمرنگ مىشود، یا فراموش مىگردد. آنچه از دین نیست (بدعت) وارد دین مىشود و آنچه از پایههاى اصلى و اولیه انقلاب دینى و مكتبى است، از یاد مىرود و رویههاى مغایر با سنت‌هاى نخستین رایج مىشود و قانون و حكم الهى نقض مىشود. مردم نیز به تدریج، به این انحراف‌ها و بدعت‌ها خو مىگیرند و عكسالعمل چندانى از خود نشان نمىدهند. گاهى از شعائر و برنامهها و سنت‌ها، اسكلتى بى روح و تشریفاتى ظاهرى بر جاى مىماند كه چندان اثر گذار هم نیست.در چنین موقعیتهایى دلسوزان آن نهضت یا وارثان آن مكتب و دین، براى احیاى مجدد پیام‌ها و محتواها و دعوت‌ها و هدف‌هاى آغازین، دست به كار مىشوند تا جامعه خفته را بیدار كنند و به اصول مكتب و بایدهاى دین توجه دهند. این كار، گاهى با فدا شدن مال و جان همراه است و احیاگران سنت‌هاى دینى باید خود را فدا كنند تا جامعه بیدار و دین احیا شود. نهضت كربلا هم یك حركت احیاگرانه نسبت به اساس دین و احكام الله بود. در مطالعه سخنان امام حسین علیه السلام تكیه فراوانى روى احیاى دین و اجراى حدود الهى و احیاى سنت و مبارزه با بدعت و فساد، و دعوت به حكم خدا و قرآن دیده مىشود.(48)همانطور كه گذشت در عصر امام حسین علیه‌السلام ارزشهاى دینى متزلزل شده و آفات و آسیبهاى مختلفى اندیشه، جامعه و فرهنگ دینى مسلمانان را در بر گرفته بود. و امام حسین علیه السلام با تكیه بر كتاب الهى و سنت نبوى صلی الله علیه و آله در صدد احیاى دین و ارزشهاى دینى برآمد و با جان و دل و با تمام وجود به قیام علیه بدعت‌ها و بىعدالتىها همت گمارد.در بین آسیبهاى گوناگونى كه عصر امام حسین علیه السلام به آنها مبتلا بود، آسیبشناسى باورها و عقاید دینى و آفت زدایى از آنها نقش به سزایى در قیام حسینى ایفا كرد؛ چرا كه به قول علماى جامعه شناسى معرفت، معمولا مطرح شدن آراء و عقاید كلامى و فلسفى، موجب پیدایش و شكلگیرى بسیارى از نهضتهاى سیاسى، اجتماعى و دینى مىشود.مهمترین مؤلفههایى كه امام حسین علیه السلام در احیاگرى دینى خود بر آنها تاكید داشتند عبارتند از:1. اصلاح جامعه مسلمین و احیاى امر به معروف و نهى از منكر.2. تشكیل حكومت اسلامى .3. احیاى كتاب و سنت .پىنوشتها:36- داود مهدوى زادگان، امام خمینى؛ احیاگر معنوى، حضور، ش 34، ص 161.37- پیام‌ها و دستاوردهاى نهضت عاشورا، حضور، ش 11، ص 99 - 100.38- سید هاشم رسولى محلاتى، زندگانى امام حسین علیه السلام، دفتر نشر فرهنگى اسلامى، ص152.39- محمدتقى مصباح یزدى، آذرخشى دیگر از آسمان كربلا، مؤسسه امام خمینى، ص132.40- محمد دشتى، فرهنگ سخنان امام حسین، نشر مشهور، ص269.41- عبدالله جوادى آملى، حماسه و عرفان، نشر اسراء، ص 233 - 232.42- بحارالانوار، ج44، ص329.43- روزنامه جمهورى اسلامى، 18فروردین76، ص12.44- تاریخ طبرى، ج4، ص266.45- سبط بن الجوزى، تذكرة الخواص، موسوعة اهل البیت، ص217.46- تاریخ طبرى، ج4، ص282.47- همان، ص292.48- پیامهاى عاشورا، صص 220 - 221."محمد مهدى عباسى"لینك مطالب مرتبط:اربعین در فرهنگ اهل بیت علیهم السلامجنبش های علویصدای پای كاروان می آیدتقدیم به آن احیاء كننده ای كه ...شرحی بر زیارت اربعینتحلیل مبناى تاریخى اربعین حسینى
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 694]
-
گوناگون
پربازدیدترینها