واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - بهمن اخوان طرح هدفمندسازی یارانهها یکی از حساسترین اصلاحات اقتصادی سیویک سال پس از انقلاب است. اگر اصلاحات ارضی نیروی کار را از زمین آزاد کرد و در اقتصاد میدانیم بازار وقتی شکل میگیرد که نیروی کار از زمین آزاد میشود، طرح هدفمندکردن یارانهها قصد دارد قیمتها را آزاد کند و کارکرد قیمت در اقتصاد، از کارکرد زمین حساستر است. اگر این طرح موفق گردد قطعاً گام بزرگی برای بهبود اقتصاد کشور است و اگر شکست بخورد خسارتی به بار میآورد که جبرانش برای دهها نسل بعدی نیز مشکلات عدیدهای به وجود خواهد آورد. بنابراین سؤال مهم اینجاست آیا شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور آمادگی این جراحی مهم و بزرگ را دارد؟ آنچه مسلم است طرح تحول اقتصادی، تا مرحله شناخت بیماری اقتصادی کشور، به خوبی پیش رفته است. قیمتهای نسبی خوب عمل نمیکنند. قیمتها نقش و بازخورد خود را برای تخصیص بهینه منابع از دست دادهاند. متأسفانه طراحان تحول اقتصادی، اقتصاد ایران را یک پدیده مکانیکی میدانند که در آن یک به اضافه یک برابر دو میشود در حالی که اقتصاد یک موجود زنده است. اگر تحریک شود شروع به تکان خوردن میکند و پاسخ محرک را میدهد. اقتصاد صبر و تحمل این را ندارد که پول بنزین را از ثروتمند گرفته و به فقرا بدهیم. اگر انرژی گران شود اقتصاد به هم میریزد. رفتار بازیگران اقتصادی و رفتار فقرا عوض میشود و نهایتاً نتیجه بازی نیز عوض میشود. چندین سال است که میشنویم ثروتمندان از فقرا یارانه بیشتری دریافت میکنند که موضوع چندان دقیق به نظر نمیرسد. اقتصاد پیچیدگی خاص خود را دارد. اقتصاد در ردهبندی جهانی از نظر پیچیدگی از بدن انسان هم پیچیدهتر است. اقتصاد مانند موجود زنده است حافظه دارد، یعنی اطلاعات و رفتار گذشته، به آینده و رفتارش اثر دارد و به محرکهای بیرونی پاسخ میدهد. بنابراین اگر نتوانیم یک جراحی تمیز و رادیکال انجام دهیم، واکنشهای این موجود زنده به شکل تورم، موج ورشکستگی بنگاهها و اعتراضات احتمالی بروز میدهد و پس از آن مجبور به توقف طرح خواهیم شد که هزینه بسیار سنگینی دارد. سیاستهایی مانند طرح تحول، تورم بالایی دارند. تورم تمام استانداردها را به هم میریزد. پول، استاندارد استانداردهاست. همه را، هر چیز را با پول میسنجند. در این فضا جراحی اقتصاد بسیار حساس بوده و میبایست مرحله به مرحله و به دقت پیش رود. برای جراحیهای بزرگ 5 اصل، مهم است: 1- شناخت بیماری 2- پیچیدن نسخه 3- وجود پزشک و تیم پزشکی حاذق 4- وجود همکاری بین بیمار و پزشک و اعتماد متقابل 5- ثبات علائم تکنیکی و فیزیولوژیکی بیمار. بیماری اقتصاد ایران درست تشخیص داده شده است. طرح تحول تا مرحله تشخیص بیماری کاملاً درست جلو رفته ولی آیا قدم دوم نسخهپیچی درمان یا همان سیاست و برنامه اقتصادی به درستی صورت گرفته است؟ 20 سال است که با تزریق پول میخواهیم اشتغال ایجاد کنیم و قادر نیستیم. ابتدا باید شرایط را اصلاح کنیم. شرایطی که مانع شروع و تحریک فعالیت اقتصادی است. نظر اینجانب این است که ابتدا شرایط پررونق کردن بنگاههای اقتصادی را فراهم کنیم، سپس تخصیص منابع را بهینه نماییم و در نهایت، جراحی اقتصادی را به انجام برسانیم؛ برای انجام این کار سه شرط لازم است که عبارت است از: سرمایه تثبیت فضای کسب و کار و کاهش هزینه مبادله، اگرچه وظیفه تأمین سرمایه به عهده دولت نیست اما تثبیت فضای کسب وکار و کاهش هزینه مبادله از وظایف دولت است. ما دائماً نفت میفروشیم با ارزهای آن نیروهای انسانی مجرب به وجود میآوریم و بعد آنها به خارج میروند. قطعاً آنها دنبال درآمد بیشتر نیستند، احترام میخواهند، و فضای مطالعه، تحقیق و فضای کسب و کار علمی لازم دارند. ما به عنوان مدیران و نمایندگان مردم اگر میخواهیم برای اقتصاد ایران کاری کنیم باید حرف زدن خودمان را کنترل کنیم. کسی که میخواهد جراحی کند نمیتواند با دستهای آلوده یا سرماخوردگی و تب جراحی کند. اول باید جراح هزینه مبادله ایجاد نکند. ما در حال حاضر در زمان رکود تورمی هستیم. در تورم عدهای سود میبرند و عدهای ضرر میکنند ولی در رکود همه ضرر میکنند اما در رکود تورمی عدهای ضرر میکنند و تعدادی بیشتر ضرر میکنند. مثلاً یک مسئول مصاحبه میکند و میگوید: مهرههای خاص باید کارخانجات را فتح کنند. با این جملات سرمایهگذاران دیگر جرأت سرمایهگذاری ندارند. ما نمیتوانیم همزمان بگوییم هم خصوصیسازی لازم است هم سرمایهگذاری کنید و هم کارخانجات را فتح کنید. در چنین شرایطی بازیگران اصلی صحنههای اقتصادی، با تمام وجود وارد فعالیتهای اقتصادی نمیشوند. مشکلات مهمتری داریم که در آنها هم مانند مصرف انرژی اول هستیم. جا دارد اول آنها درمان شوند بعد به مسئله حساس مردم یعنی حذف یارانهها برسیم. در سرانه مصرف تریاک در جهان اول هستیم، در فرار مغزها در جهان اول هستیم، در فضای کسب و کار از آخر اول هستیم، در تعداد کشتهها در تصادفات رانندگی در جهان اول هستیم، در ریسک اقتصادی رتبه 140 هستیم، سالانه 25 میلیارد دلار هزینه خسارت کشتهشدگان رانندگی را میدهیم، سالانه نزدیک به 150 هزار نفر از نخبگان کشور مهاجرت میکنند که به میزان 50 میلیارد دلار تا زمان نخبه شدن برای کشور هزینه داشتهاند. عضو کمیسیون صنایع و معادن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 347]