به مناسبت روز قلم ؛قلم راوي ، كه سكوتش مرگ واژه هاست

واضح آرشیو وب فارسی:حيات: به مناسبت روز قلم ؛قلم راوي ، كه سكوتش مرگ واژه هاست
تهران - حيات

صبح كه برگ هاي تقويم را ورق مي زدم به 14 تير رسيدم روزي كه تنها با دو كلمه مشخص شده بود و نامي غريب داشت و تا سال هاي گذشته حتي آن را در اين صفحه نديده بودم ، شايد كلماتي كه در نگاه اول ساده به نظر مي رسد اما در خود هزاران واژه ، راز و شايد قصه اي در دل نهان داشت.
قلم را ديدم كه گويي بخشي از دست راست من است و كاغذ را كه بدون آن قلم معني پيدا نمي كند، اكنون را ديدم و خود را كه اسير زندان كلمات هستم ، كلماتي كه گاها حرف دل را نمي زنند ، كلماتي كه زماني بر دل مي نشينند كه از اعماق وجود و با ياد خدا همراه باشد .
كلماتي كه اگر اشتباه ادا شوند ممكن است من و خواننده را به پوچي بكشانند ؛ انزوايي كه شايد به ظاهر ديده نشود اما با كمي دقت از عمق جان قابل لمس خواهد بود.
قلمم را دوست دارم زيرا از من تنهايي افكارم مي گويد و مرا به نا كجا آباد مي برد ، زيباترين ها را برايم به تصوير مي كشاند و خواننده را به سويي مي برد كه من مي خواهم.
قلمي كه شايد روزي تنهايي و اسارت را به تصوير مي كشيد اكنون آزادي و آزادگي را مي نگارد.
شايد اگر با ديدن نام "قلم" خوني در رگي نجوشد و قطره اشكي از چشمي فرونريزد قطعاً حسرت‌هايي تازه مي‌شود و آهي از دل برمي‌آيد.
اين روزها شايد سخن گفتن از اهل قلم ، كاري بس سهل است،اما حكايت اهل قلم چيز ديگري است؛ اهالي قلم در سال هاي قبل از انقلاب ، درد دل هاي خود را با مردم مي گفتند و قلم آنها از رازهاي پنهان و واقعيت هاي جامعه سخن به ميان مي آورد. قلم هايي كه محكوم و به دار مجازات آويخته مي شدند و يا آنها را با نام زنداني به ميان اشباح تاريكخانه مي بردند و همان قلم، دار مجازات صاحب قلمان مي شد و اهالي قلم آرام آرام فرو مي‌ريختند و پر پرمي‌شدند.
براي آنان كه در فضاي قبل از انقلاب تنفس كرده بودند رايحه‌ خوش بهار دلكش مطبوعات، از جنسي ديگر بود. خاطره‌اي كه انگار در هزار توي اين حوادث روزمره گم شده بود و همه در انتظار ندايي در پس زمان، تنها گنگي و ابهام، آنها را به خود مي‌خواند.اما با وجود اختناق ، ترس و وحشتي كه آن زمان بر جامعه حاكم بود چاره اي جزصبر و انتظار نداشتند.
و امروز 14 تير 87 است، سال‌ها از آن دوران گذشته است، به رغم اينكه تعداد زيادي از اهالي قلم در كنار ما نيستند، اما نه قلم بر زمين مانده و نه قبيله قلم از نيرو هاي آزاده و فعال كه از حقايق مي گويند تهي شده است. گذشت زمان سربرآوردن نسلي نو از نويسندگان را باعث شد كه به سهم خويش در رنج و درد قلم‌به دستان شريك شده‌اند و اين روند، نسل به نسل ادامه خواهد يافت.
قلم، مهمترين ابزار ارتباطي كساني است كه مي خواستند جهل،ناآگاهي و بي‌اطلاعي را در جامعه از ميان ببرند وآنچه بر سر فعالان جامعه آمده است را به گوش همگان برسانند.
نياز انسان به نوشتن او را وادار به اختراع قلم كرد، تاريخ نوشتار در وسيع ترين مفهوم، به بيست هزار سال و با محدود ساختن به نظام هاي نوشتاري مدوّن به شش هزار سال پيش باز مي گردد. از جمله موادي كه براي اين امر بكار مي رفته اند، سنگ، چوب، فلز، پوست حيوانات، برگ درختان، استخوان، صدف، گِل رُس، موم، كوزه، ابريشم، پنبه، كاغذ را مي توان نام برد.
فرآيند علمي نوشتار به طور كلي در دو دسته تقسيم مي شود؛ يك دسته خطوطي را شامل مي شود كه با استفاده از ابزارهاي تيزي چون سوزن، چاقو و قلم سنگ تراشي بر سطح ماده نوشتاري حكاكي مي شد و دسته ديگر شامل خطوطي است كه به وسيله قلم پَر، قلم ني، چوب يا فلز، قلم مو و با استفاده از جوهر بر سطح ماده نوشتاري ترسيم مي شود. نسخه برداري از نوشته اي بر سنگ يا فلز به طور منطقي در نهايت به اختراع چاپ منجر شد.
اما نوشتن پس از اسلام رنگ و بويي تازه پيدا كرد و قرآن از اولين كتبي است كه به صورت مكتوب در آمد.
فرهنگ و شريعت ما اهميت فراواني براي علم و اهل آن قائل شده است. تا جايي كه در نخستين آياتي كه بر پيامبر اعظم(ص) نازل شد به "قلم" به عنوان نماد علم،قسم ياد شده است.
اهميت "قلم" بيش از آنچه در متون ما به آن پرداخته شده باشد، بعد كاربردي آن در جامعه است، زيرا نويسندگان و صاحب نظران هر اجتماعي داعيه دار فرهنگ آن جامعه هستند.
اما قلم از منظر احاديث نيز به عنوان مقسّم دوران تاريخ و ماقبل تاريخ معرفي شده است، حافظ علوم و دانش ها، پاسدار افكار انديشمندان، حلقه اتصال فكري عالمان و پل ارتباطي گذشته و آينده بشر است؛ و حتي ارتباط آسمان و زمين نيز از طريق لوح و قلم حاصل شده است.
قلم ، انسان هايي را كه جدا از هم، از نظر زمان و مكان زندگي مي كنند پيوند مي دهد، گويي همه متفكران بشر را در طول تاريخ و در صفحة زمين در يك كتابخانه بزرگ جمع مي بيني!
قلم، رازدار بشر و خزانه دار علوم و جمع آوري كننده تجربيات قرون و اعصار است و اگر قرآن به آن سوگند ياد مي كند به همين دليل است و البته قلم وسيله اي براي «ما يسطرون» و نوشته ها، كه قرآن به هر دو سوگند ياد كرده ، مي باشد، زيرا بر اساس يك تفسير ، منظور از قلم «تعليم كتابت» است و براساس تفسير ديگر «علومي» است كه از طريق كتابت به انسان مي رسد.
از مهمترين وظايف نويسنده ، استفاده به بهترين شيوه از قلم خود است زيرا قلم از ارزش معنوي بسياري برخوردار است و مي‌تواند باعث پيشرفت و يا گمراهي افراد شود.
قلم همواره تأثير بسزايي بر اذهان جامعه داشته است و بنابراين اگر هنرمند تعهدي نسبت به قلم خود نداشته باشد نوشته‌هايش ارزش چنداني نخواهد داشت.
مهمترين وظيفه نويسنده ، احساس تعهد در برابر قلم خود و جامعه است زماني كه او نسبت به جامعه و مردم تعهد داشته باشد، مي‌تواند با كسب آگاهي و معرفت اثري خلق كند كه باعث پيشرفت جامعه‌ شود و رسالت دروني و انساني خود را در برابر افراد جامعه به شيوه‌اي متعالي به انجام رساند.
رسالت قلم از ديدگاه امام خميني (ره)بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران- از اهميت فراواني برخوردار بود به گونه اي كه بارها و بارها به اهالي قلم ، حفظ رسالت قلم را اين گونه تاكيد كردند:" قلم فايده دارد كه بيدارگر توده هاي مردم باشد ، شهدا را قلم ها مي سازند و قلم ها هستند كه شهيد پرورند، دماء شهدا اگر چه بسيار ارزشمند و سازنده است ، لكن قلم ها بيشتر مي توانند سازنده باشند،قلم ، خودش يكي از اسلحه هاست ؛ اين قلم بايد دست اشخاص صالح و دست افاضل باشد ،اشخاصي كه قلم در دستشان است متوجه باشند كه قلم آنها ، زبان آنها ، در حضور خداست ، همت بگماريد كه قلم و بيان خويش را براي تعالي اسلام و كشور و ملت خود به كار گيريد ، قلم ها اگر در دنيا براي خدا و براي خلق خدا به كار بيفتند ، مسلسل ها كنار مي رود ، شما كوشش كنيد كه با بيان و قلم ، مسلسل ها را كنار بگذاريد و ميدان را به قلم ها ، علم ها و دانش ها واگذار كنيد ، آن كسي قلمش قلم انساني است كه از روي انصاف بنويسد، قلمي آزاد است كه توطئه گر نباشد ، آن قدري كه بشر از قلم هاي صحيح نفع برده است از چيزي ديگر نبرده مسووليت بزرگ شما امروز قلم هايي است كه در دست شماست .
نامگذاري روز قلم به همت شوراي فرهنگ عمومي به پيشنهاد «انجمن قلم ايران» نامگذاري شد كه رضا رهگذر، رئيس هيأت مديره و افرادي نظير حداد عادل، علي اكبر ولايتي و...از جمله اعضاي آن هستند.
مي‌توان اين روز را دستمايه‌اي براي پرداختن به مسائل اساسي‌تر مطبوعات ايران قرار داد و ضمن بررسي وضعيت فعلي مطبوعات كشور ،‌اين سؤال هميشگي را طرح كرد كه آيا صرفا" نامگذاري يك روز در سال ، براي تكريم قلم و اهل قلم و فراموشي آنها در تمامي روزهاي سال كافي است؟
فراموش نكنيم در روز قلم بايد ارزش قلم به عنوان وسيله‌اي تأثيرگذار بيشتر مطرح نشود و از كساني كه در اين عرصه زحمت كشيده‌اند و آثار ارزشمندي خلق كرده‌اند تجليل به عمل آيد ، وظايف ،رسالت دروني او در قبال جامعه و همچنين وظايف جامعه در برابر او مشخص شود و جايگاه شايسته اي براي اهالي قلم و فكر در نظر گرفته شود .
يادمان نرود با درخت مي توان قلم ساخت، با قلم مي توان نقشه جنگي نوشت يا صلح نامه امضا كرد اما هميشه قلم از درد دل هاي نويسنده مي گويد و نبايد فراموش كنيم تنها ابزار نويسنده همين قلم است و كاغذ كه با واژگاني كه شايد نتوانند حق مطلب را خوب ادا كنند سياه مي شود و مهمتر از آن وظيفه او در مقابل مطالب چاپ شده ، حرمت قلم است كه اگر از بين رود به سختي جبران خواهد شد .
سخن پاياني اين كه در روز قلم ،اهالي قلمي كه اكنون در ميان ما نيستند را فراموش نكنيم ،آنهايي كه شايد با بودن شان آزادي قلم و حتي زندگي آرام ما معنا پيدا نمي كند.
بهاره اميني

پاپان پيام
جمعه 14 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات]

[مشاهده در: www.hayat.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]