يادي و چند خاطره از نادر ابراهيمي اندر قوس و قزح ملي گراي پركار

واضح آرشیو وب فارسی:شبکه خبر: يادي و چند خاطره از نادر ابراهيمي اندر قوس و قزح ملي گراي پركار
محمد محمدعلي 1- شمارگان داستان كوتاه در ايران چندان هماهنگي ندارد با تعداد عناوين كتاب هاي داستان كوتاه. اين عدم استقبال تقصير محمدعلي جمال زاده ، صادق هدايت، صادق چوبك، ابراهيم گلستان، جلال آل احمد، بزرگ علوي، سيمين دانشور، احمد محمود، هوشنگ گلشيري، جمال ميرصادقي، نادر ابراهيمي، بهرام صادقي، امين فقيري، علي اشرف درويشيان، محمد محمدعلي، شهرنوش پارسي پور، منيرو رواني پور، جعفر مدرس صادقي و چند عزيز جوان ديگر نيست، چرا كه آثار كوتاه اين عزيزان بارها و بارها چاپ شده و برخي عناوين هر يكي دو سال تجديد چاپ مي شود و حتي معدودي با شمارگان سه هزار يا حتي پنج هزار به بازار عرضه مي شود، يا حتي كنار خيابان قاچاقي به فروش مي رسد. گزارش سالانه وزارت ارشاد از كتاب هاي منتشر شده و شمارگان عناوين كتاب ها گواه اين واقعيت است كه داستان هاي كوتاه نادر ابراهيمي با توجه به شمارگان قابل قبول، همواره پلي بوده است بين خوانندگان عامه پسند و خاصه پسند و اين همان چيزي است كه از نظر راقم اين سطور جايگاه حقيقي و منطبق بر واقعيت داستان كوتاه در ايران است. به عبارت ديگر جايگاهي است كه از پس آن همه قصه كوتاه عرفاني، استعاري و عشقي نوع هزار و يك شبي يا طوطي نامه يي بايد ما به آن برسيم. به تعبير ديگر، راقم سطور ايراني ها را بالقوه كوتاه نويس مي داند تا بلندنويس و نادر ابراهيمي يكي از كوتاه نويسان است، مردد بين كلاسيك و نو. 2- زندگي و آثار نادر ابراهيمي چون رنگين كماني است كه در روزهاي باراني بر پهنه آسمان ديده مي شود. اين يك ويژگي است و هر كسي خصوصيتي دارد و بعضي ممكن است زندگي و آثارشان به شب تاريك تعبير يا به روز روشن تفسير شود. نادر ابراهيمي در رنگين كمان اين روزگار قدار در يك زندگي پر تلاش نماينده يي بود از يك ايراني ملي گرا كه ترسيم روحيه تنوع طلب و رنگين كماني اش يادآور هموطناني است كه به آب و آتش مي زنند تا دشمنان خود را در كشوري به وسعت عصر هخامنشي يا ساساني يا دست كم عصر صفوي در خود حل كنند و شرايطي فراهم آورند كه خود نيز صاحب زندگي خوب و پربركت و رفاه شوند بي آنكه به ستيز فيزيكي برخيزند. نادر ابراهيمي به احتمال قريب به يقين از راه ادبيات شفاهي و كتبي زندگي مي كرد و بابت قلمي كه مي زد و بابت سخني كه مي گفت، بابت نگارش داستان كوتاه و رمان و فيلمنامه، نگارش تاريخ تحليلي، مطالعه درباره زبان ترجمه و تاليف براي كودكان و نوجوانان، مزد خوبي مي گرفت. در راه رونق بخشي و حاكميت جريان ادبيات بر جامعه به تجربه گرايي خود در انتخاب مضمون و نثر در ساختمان اثر تاكيد مي ورزيد و همراه با افت و خيزهاي فكري و ادبي و استعاري روبه رو بود، و همين عدم قطعيت و دوري از سبكي خاص را جزء واقعيت هاي بيروني و دروني خود مي دانست. او پس از پيروزي انقلاب و تغيير فضاي سياسي و اجتماعي جامعه در هماهنگي با اهداف و سمت و سوي جديد جامعه در پي اصلاح برخي از داستان هايش بر اساس ارزش هاي جديد برآمد. 3- من او را در كانون نويسندگان ايران شناختم. پس از انتشار اولين جنگ ادبي فرهنگي كه در سال 1358 منتشر شد، دست او را فشردم. در خصوص شعر او كه با عنوان « آنچه يادگرفتم آنچه يادنگرفتم» كه به وضوح اجراي تازه يي بود از مفهوم و درونمايه داستان « تمهيداتي عليه زور» برتولت برشت، به او گفتم آن گوهر ناب را از كجا آورده كه خنديد و طوري وانمود كرد كه مي توان از مضامين ادبي ازلي از جمله (ترس و تمكين و نارضايتي هنگام شنيدن زور) اجراهاي تازه يي ارائه داد و اشاره يي به مرجع نكرد. از صراحت لهجه و دل گنده اش خوشم آمد، در شماره سوم همان جنگ ادبي فرهنگي ( تابستان 1359) داستاني از او چاپ شد به نام «چرك و خون» كه ماجراي كشف يك زن و شوهر بود از ساواكي شدن دوست مشترك شان كه آن نيز اجراي تازه و خوبي بود از مضامين كليشه يي داستان هاي جنگي پس از جنگ دوم جهاني اروپا كه پاره يي از آن نوع داستان ها در مجله هاي ادبي خوبي مثل «خوشه» و « كتاب هفته» شاملو منتشر شده بود. اما نادر ابراهيمي بر اين پايه نماند و از مرداد 1360ديگر به هيچ يك از جلسات عمومي و خصوصي نيامد. چنان دور و دور شد كه به احتمال قريب به يقين او را در چهلم غلامحسين ساعدي ( 1364 ) به تصادف رويت كردم. شنيده بودم شوق آموزش به جوانان چنان شور و هيجاني در درونش برپا كرده است كه در حوزه هاي مختلف، در چندين و چند كلاس مشغول تعليم داستان نويسي و فيلمنامه نويسي انقلابي است و كماكان پرشور و پركار. آنقدر پركار كه فراموش كرد تاثير آثار ساعدي بر تئاتر و داستان نويسي فراوان تر از آن است كه با يك اشتباه تاكتيكي و گريز از مركز، مردم او را فراموش كنند و حالا من با پيكان قراضه ام دارم مي روم مجلس بزرگداشت او كه اجازه برپايي آن اخذ شده است. يادش به خير آن روز به همان سرعت كه اول خيابان استاد مطهري با اشتياق سوار ماشين من شد با همان سرعت و اشتياق هم پيش از رسيدن به مسجد پياده شد و به راه خود رفت. من او را اما او را فراموش نكردم. اكبر رادي راد مرد همواره از تنهايي و پركاري نادر ابراهيمي مي گفت. حتي نگران هزينه هاي بالاي معالجه او هنگام شيمي درماني بود. در ايامي كه قرار بود به همراه رادي به ديدنش بروم و ميسر نمي شد از صميم دل و جان گفتيم چنانچه نامه يي به وزارت ارشاد و مسجدجامعي نوشته شود من امضا مي كنم تا نادر ابراهيمي را در صورت لزوم به خارج از كشور بفرستند و... ديگر يادم نيست اكبر رادي نامه يي نوشت و من امضا كردم يا من نامه يي نوشتم و او امضا كرد. اكنون چنانچه چنين نامه يي باشد من روسفيد خواهم شد در مقابل يكي از خادمان پركار به اين آب و خاك و فرهنگ كه همه ما چيزي جز سرافرازي اش آرزو نمي كنيم.
پنجشنبه 23 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبکه خبر]

[مشاهده در: www.irinn.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]