4 ( عيار )

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: 4 ( عيار )
نگاهي به مشكلات كم آبي كشاورزان جوين ؛ كم كردن دبي آب چاهها؛ اين چاره كار نيست! * محمد احمدي خراسان امروز: دشت جوين از جمله حاصلخيزترين مناطق كشاورزي و يكي از قطبهاي كشاورزي خراسان رضوي محسوب مي شود كه موقعيت جغرافيايي و نوع آب و خاك، بستر بسيار مناسبي جهت پيشرفت كشاورزي در منطقه ايجاد كرده است.در شهرستان جوين حدود 95 درصد از مصارف شرب، كشاورزي و صنعت از منابع آب زيرزميني تأمين مي شود. بنابراين حفاظت كيفي آبهاي زيرزميني از اهميت زيادي برخوردار است، اما بهره برداري هاي چندين ساله از منابع آب زيرزميني دشت جوين سبب شده است كه سطح آب زيرزميني در اين منطقه مثل ديگر دشتهاي خراسان و به ويژه دشتهاي مهم و پر آب نظير دشت مشهد، تربت جام، تايباد، نيشابور، كاشمر و تربت حيدريه به شدت افت پيدا كند. به ويژه اينكه در چند سال اخير ميزان نزولات جوي در استان نيز كم شده كه اين مسأله بر شدت بحران كم آبي مي افزايد.همين عامل باعث شده تا اين منطقه نيز مانند ديگر دشتها منطقه در حال بحران نام بگيرد. *** * فقط كم كنيد! يكي از اقدامهايي كه در سالهاي اخير براي مهار افت بي رويه آبهاي زيرزميني توسط سازمانهاي منابع طبيعي و آبياري صورت گرفته، اقدام به بستن چاههاي عميق و يا كاهش حجم زيادي از آبدهي آنها بوده است، به گونه اي كه يك چاه نيمه عميق اگر در سالهاي گذشته 45 ليتر در ثانيه آبدهي داشت، اين حجم در سالهاي اخير به 25 تا 30 ليتر در ثانيه رسيده است. اما بايد در نظر گرفت كه اين امر، زمينه غفلت از كشاورزان را ايجاد كرده، زيرا كشاورزان در حال سپري كردن دوره خشكسالي هستند، به گونه اي كه براي ادامه فعاليت و تداوم كشت محصولات خود به آب بيشتري نسبت به ديگر سالها نياز دارند. به گفته كارشناسان، براي جلوگيري از افت بي رويه آبهاي زيرزميني راهكارهاي ديگري هم وجود دارد كه از جمله آنها مي توان به تغذيه مصنوعي منابع زيرزميني، بهره برداري از روان آبهاي فصلي، تشويق كشاورزان به استفاده از سيستمهاي نوين آبياري و هدايت آب سدها به سمت سفره هاي آب زيرزميني اشاره كرد. با وجود اين، اقدامي كه در چند سال اخير از سوي سازمانهاي مربوطه براي جلوگيري از افت آب زيرزميني صورت گرفته، عزيمت به چاههاي عميق و قطع آب و يا كاهش بسيار زياد آن بوده است. اين اقدام مسؤولان باعث شده كه بخش زيادي از زمينهاي كشاورزي و باغهاي منطقه به دليل كاهش آب چاهها رو به خشكي گذاشته و در حال نابودي باشند. بنابراين به نظر مي رسد، سازمانهاي مربوطه لازم است علاوه بر اينكه به ميزان آبدهي چاهها نظارت داشته باشند و جلوي فعاليت چاههاي غيرمجاز را بگيرند، برنامه هاي ديگري نيز به اجرا بگذارند تا كشاورزان هر ساله متحمل خسارات بيشتري نشوند. يك كشاورز در اين خصوص مي گويد: مسؤولان سازمانهاي ذي ربط بدون توجه به مشكلات كشاورزان، فقط مي گويند بايد از مقدار آبدهي چاهها كاسته شود. موسي اربابي مي گويد: پايه كشاورزي به آب بند است. اگر هر سال همين قدر از آب چاهها را بكاهند، بيشتر كشاورزان كارشان را از دست خواهند داد، زيرا با اين حجم اندك آب فقط مي شود چند كيلو خيار و گوجه كاشت! نه گندم و چغندر قند كه آب نسبتاً بيشتري براي كشت مي طلبد. * پروانه داريم در سال 1357 با شروع احداث چاههاي عميق در دشت جوين، به بيش از 300 چاه عميق در منطقه پروانه احداث چاه و استحصال آب واگذار شد. در اين پروانه، طبق نظر كارشناسان مقرر شد تا ميزان آبدهي هر چاه 45 ليتر در ثانيه باشد تا محصولات كارشناسي شده مانند چغندرقند و گندم به ميزان استاندارد آن از هر هكتار به دست آيد. با اين حال، در سالهاي اخير و با وجود خشكساليهاي پي در پي، برخي با احداث چاههاي غير مجاز اقدام به بهره برداري غير قانوني از آبهاي زيرزميني كرده اند، اما ناظران بدون توجه به اين مسأله كه چاههاي پروانه دار با نظر مستقيم كارشناسان داراي مجوز برداشت آب است، با اين توجيه كه در سالهاي خشكسالي بايد آب كمتري برداشت شود، اقدام به كاهش برداشت آب از چاههاي مجاز كرده اند. «علي ميزان» كه سابقه طولاني در امور اراضي دارد، با بيان اينكه پروانه برداشت آب به ميزان 45 ليتر در ثانيه از طرف خود كارشناسان اداره آبياري تأييد شده است، مي گويد: اداره آبياري اين حجم را در طول چند سال اخير، به 25 تا 30 ليتر كاهش داده است. وي مي افزايد: قيمت هر ليتر در ثانيه آب، 16 تا 12 ميليون تومان تعيين شده و اين در حالي است كه برآوردها نشان مي دهد كشاورزان فقط به دليل كاهش ميزان 15 تا 20 ليتري آب در ثانيه، چيزي بين 240 تا 300 ميليون تومان دچار ضرر و زيان شده اند. حال بماند كه چقدر از زمينها از زيركشت خارج و بدون استفاده مانده و ضرر و زيان بسياري متوجه كشاورزان شده است. وي ادامه مي دهد: يك دفعه بيايند و در همه چاهها را تخته كنند تا ديگر كسي از آب آنها استفاده نكند. وي مي گويد: براي جبران خشكسالي امسال، كشاورزان نياز به آب بيشتري دارند، اما هيچ اقدامي از سوي مسؤولان در خصوص تأمين آب براي كشاورزان صورت نگرفته است. وي مي گويد: متأسفانه مثل اينكه مسؤولان نمي خواهند بپذيرند كه با اين اقدامها منطقه به بياباني خشك و بي آب و علف و درخت تبديل شده است و زماني متوجه خواهند شد كه مردم مهاجرت را به ماندن در سرزميني خشك ترجيح دهند و آن زمان براي پيشگيري از مهاجرت خيلي دير خواهد بود. * راه كم هزينه تر! به عقيده بسياري از كارشناسان، از جمله راههاي مناسب براي جلوگيري از كاهش آب زيرزميني، شناسايي مناطق آسيب پذير آبخوان و مديريت كاربري اراضي و تغذيه مصنوعي است. به گفته كارشناسان، بايد در شرايط خشكسالي از همان ميزان بارندگي و نزولات آسماني با اجراي پروژه هاي آبخيزداري، آبخوان داري و مهار سيلابها در سالهاي پرآبي موجود استفاده كنيم و با اجراي سيستمهاي آبياري علمي و استفاده بهينه از آب، راندمان آبياري را افزايش دهيم. يك مسؤول در بخش كشاورزي شهرستان جوين با اشاره به اينكه تنها اقدامي كه دولت براي جلوگيري از كاهش دبي آب انجام داده، كاهش آبهاي عميق به مقدار زياد بوده، مي گويد: براي دولت اصلاح روشهاي آبياري مشكل تر از كم كردن دبي آب چاهها مي باشد، بنابراين دولت راه كم هزينه تر و راحت را ترجيح داده، در صورتي كه ترويج روشهاي نوين آبياري نيازمند تخصيص اعتبار كافي و مداوم است. وي مي گويد: متناسب با كاهش دبي آب، مقدار توليد و محصول نيز كاهش مي يابد، به طوري كه اين صرفه جويي را مي توان با كارشناسي عميق تر تا سطح تغيير الگوهاي كشت نيز فراگير كرد. رئيس اتحاديه كشاورزان شهرستان جوين معتقد است: با توجه به كمبود بارندگي در حدود 30 سال اخير و عدم تناسب برداشت آب از سفره ها و تزريق نشدن آبهاي روان به سفره ها به روشهاي جديد آبخيزداري و آبخوانداري، باعث شده با افت بيش از حد آبهاي زيرزميني در دشت جوين و جغتاي مواجه شويم.وي مي گويد: گاهي اعتباراتي هم بدين منظور اختصاص يافته، اما تداوم پيدا نكرده و همان ميزان اندك هم نصيب عده قليلي كه شرايطشان آماده تر بوده، شده و فراگير نبوده است. شيردل، تشويق كشاورزان جوين به سمت استفاده از روشهاي نوين آبياري مانند باراني، قطره اي و سيستمهاي تحت فشار را با توجه به درآمد اندك آنان و وضع اسفبار چند سال اخير توليد محصولات اشتباه مي داند و انجام اين سياست را منوط به واگذاري اعتبار به كشاورزان عنوان مي كند و مي گويد: دولت بايد هزينه هاي آبياري مدرن كه باعث صرفه جويي در مصرف آب و در نهايت افزايش توليدات مي شود را به عنوان يارانه پرداخت نمايد و اين اقتصادي ترين نوع عملكرد مي باشد. شيردل، تغيير الگوي كشت و استفاده بهينه از روان آبهاي دشت جوين براي تغذيه مصنوعي سفره هاي زيرزميني، بهره وري مناسب از آبهاي سطحي، آبخيزداري و احداث شبكه هاي فرعي آبياري را از جمله اقدامهاي مؤثر در كاهش آثار خشكسالي مي داند و مي افزايد: مسؤولان و كارشناسان به جاي اينكه هر روز و بدون اطلاع كشاورزان آب چاهها را كم كنند، بهتر است با ايجاد سد در مقابل روان آبها و انتقال آن به دشتهاي جوين و جغتاي، در جهت بهره وري بيشتر از اين امكانات خدادادي كه بيهوده هدر مي روند، قدم بردارند. وي مي افزايد: دولت اگر به فكر حفاظت از آبهاي منطقه است، كمي هم به فكر آلودگي آبهاي منطقه توسط كارخانه هاي صنعتي منطقه مانند كارخانه قند نيز باشد، زيرا آبهاي درون اين كارخانه كه آلوده به آهك است، به سطح زمينهاي مردم هدايت مي شود و اين آبها در نهايت باعث از بين رفتن زمينهاي كشاورزي منطقه و نيز آلوده شدن آبهاي زيرزميني مي شود. * گذر از هفت خوان رستم يكي از سياستهاي دولت براي تغيير روشهاي سنتي كشاورزي به استفاده از شيوه هاي مكانيزه و مدرن، پرداخت تسهيلات به كشاورزان و تسهيل روشهاي بازپرداخت آن مي باشد. يك عضو سابق شوراي شهر سبزوار معتقد است: وجود قوانين دست و پاگير، تأخير در اجراي مصوبات دولت و شرايط سنگين برخي از وامها باعث شده تا درصد اندكي از كشاورزان شهرستان جوين بتوانند از اين فرصتها به خوبي استفاده كنند. به ويژه در شرايط خشكسالي اخير كه كشاورزان بيش از گذشته نيازمند حمايت از سوي مسؤولان هستند، سنگ اندازيهاي فراواني در اين زمينه صورت مي گيرد. علي محمد لطفي، سياست تغيير كشت و رفع نواقص آبياري سنتي و استفاده از شيوه هاي جديد آبياري را نيازمند كار كارشناسي و بازگشايي اعتبارات بانكهاي ذيربط در شهرستان جوين جهت ارايه تسهيلات مي داند و معتقد است: به دليل پراكندگي و كوچك بودن مالكيت افراد، به كارگيري شيوه هاي مكانيزاسيون آبياري با مشكلات بسياري همراه است كه در شرايط كنوني غيرقابل استفاده است. رئيس شوراي بخش جوين نيز پرداخت اعتبار از سوي بانكها به كشاورزان جوين براي تغيير شيوه آبياري را گذر از هفت خوان رستم مي داند و مي گويد: بانكها و مؤسسه هاي مالي در خصوص تأمين اين اعتبار و واگذاري وام به كشاورزان شهرستان كارشكني مي كنند. به گفته وي، اگر قرار است تسهيلاتي در اختيار كشاورزان قرار دهند، كشاورزان بايد مراحل طولاني مانند درخواست از اداره كشاورزي، مطرح شدن در كارگروه كشاورزي مديريت جهاد كشاورزي شهرستان، مطرح شدن در كارگروه بودجه شهرستان، اعلام به بانكها، دريافت سند ششدانگ، استعلام از شهرداري و دارايي و... را سپري كند تا در نهايت بتواند از امكانات اين مؤسسه ها بهره مند شود. اين در حالي است كه با وجود اين قوانين دست و پاگير، بايد كشاورز به فكر پرداخت سريع اقساط وام خود نيز باشد كه با وجود درآمد اندك آنان، به هيچ وجه مقرون به صرفه نيست. حسن خطيب زاده متذكر مي شود: ضربه كم شدن آب به كشاورزان بسيار سنگين است و بيشتر كشاورزان به دنبال ادامه اين سياست بيكار شده و به شهرها هجوم آورده اند. شير گاوداران بجستاني خريدار ندارد بجستان - خبرنگار قدس: 30 تن شير گاوداران بجستاني همه روزه روي دستشان مانده و كارخانه ها از خريد آن خودداري مي كنند. مديرعامل تعاوني گاوداران بجستان با اعلام اين خبر گفت: در حال حاضر اين تعاوني بيش از 1500نفر عضو دارد. وي با اشاره به وجود 4500 رأس دام سنگين در منطقه افزود: روزانه 30 تن شير در بجستان توليد مي شود كه خريداري ندارد. وي گفت: با توجه به بروز خشكسالي در منطقه طي سال جاري، دامداران مجبور به خريد علوفه هستند كه هزينه هاي گزافي را بر آنان تحميل كرده و دامداران در حال ورشكستگي بوده و قادر به ادامه حيات نيستند. خواجوي گفت: دامداران خوراك دام را با هزينه بالا تهيه مي كنند و علاوه بر آن هزينه هاي حمل و نگهداري شير سنگين است. مديرعامل تعاوني گاوداران بجستان متذكر شد: كارخانه ها نه تنها از خريد شير خودداري مي كنند، بلكه پول شيري كه از چهار ماه قبل خريده آن را به دامداران پرداخت نكرده اند. وي از مسؤولان استاني خواست براي رفع مشكل اين قشر زحمتكش چاره اي بينديشند و به فريادشان برسند. طيبي يكي از دامداران منطقه كه اخيراً اقدام به احداث دامداري كرده است، نيز گفت: دامداران منطقه بجستان اكثراً جوان بوده و با وام اقدام به احداث دامداري نموده اند و چنانچه عدم خريد شير از سوي كارخانه ها ادامه داشته باشد، با توجه به گراني علوفه و ساير مخارج گاوداريها، ورشكسته خواهند شد. پهلوان يكي ديگر از گاوداران اين شهرستان هم گفت: در صورت عدم حمايت دولت و نخريدن شير، جوانان با نااميدي و براي تأمين مخارج زندگي خود، بايد مهاجرت كرده و به تهران و ساير شهرها بروند. مدير يكي از كارخانه هاي خريدار شير دامداران نيز اظهار داشت: اين حق گاوداران است كه خواستار فروش شير به قيمت بيش از 400 تومان باشند، اما با توجه به اينكه شير در حال حاضر به قيمت زير 350 تومان خريداري مي شود، اصلاً مقرون به صرفه نيست. وي گفت: براي كارخانه داران هم خريد شير مقرون به صرفه نمي باشد. با توجه به گراني 80 درصدي علوفه و افزايش 6 درصدي يارانه ها ضروري است، شوراي اقتصاد در اين رابطه تجديد نظر كند.تلاش خبرنگار ما براي گفتگو با مسؤولان جهاد كشاورزي بي نتيجه ماند. به دليل خشكسالي؛ 80 درصد گندمزارهاي خراسان شمالي محصول ندارند معاون فني و اجرايي سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي از آغاز كار برداشت گندم از كشتزارهاي اين استان خبر داد. علي اصغر عليزاده در گفتگو با ايرنا، سطح زير كشت گندم را در اين استان 170هزار هكتار اعلام كرد. وي پيش بيني كرد: از اين سطح بين 170 تا 200 هزار تن گندم برداشت شود. او سطح گندم آبي را در اين استان 60 هزار هكتار و گندم ديم را 110 هزار هكتار بيان كرد و گفت: بر اساس بررسيها امسال به علت بروز خشكسالي 80 درصد گندمزارهاي ديم و 20 درصد گندمزارهاي آبي فاقد محصول هستند. معاون سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي توليد گندم اين استان در سال گذشته را 275 تن عنوان كرد و گفت: 225هزار تن از اين ميزان تحويل سيلوها شده بود. وي افزود: امسال نيز در صورتي كه گندم اين استان در استانهاي مجاور با نام خراسان شمالي ثبت شود 120 تا 130 هزار تن گندم تحويل سيلوها داده مي شود. رئيس اداره مكانيزاسيون سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي هم از نظارت 39 گروه كارشناس كشاورزي بر كار برداشت غلات گندم، جو و كلزا در اين استان خبر داد. رئيس سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي هم گفت: محصول 100هزار هكتار از ديمزارهاي اين استان قابليت برداشت ندارد. يك ميليون مترمكعب صرفه جويي؛ بهره برداري از 21 كيلومتر كانال بتني در مزارع تربت جام تربت جام - خبرنگار قدس: مدير جهاد كشاورزي تربت جام از بهره برداري از 21 كيلومتر كانال بتني و لوله گذاري مزارع كشاورزي در اين شهرستان خبر داد.وي گفت: با توجه به اينكه با احداث هر كيلومتر كانال بتني و يا لوله گذاري 50 هزار مترمكعب آب صرفه جويي مي شود، اجراي طرحهاي فوق باعث صرفه جويي يك ميليون و 50 هزار مترمكعب آب شده و به ميزان 150 هكتار سطح زير كشت مزارع افزايش مي يابد.وي افزود: به دليل برداشتهاي بي رويه آب و همچنين خشكسالي اخير سفره هاي زيرزميني آب منطقه دچار افت شديدي شده و دشت تربت جام از دشتهاي ممنوعه برداشت آب مي باشد. وي تأكيد كرد: بايد با سرمايه گذاريهاي بيشتر مزارع شهرستان را به انواع سيستمهاي انتقال آب مجهز كرد تا ضمن صرفه جويي آب و افزايش سطح زيركشت و افزايش توليد، آيندگان با كمبود آب مواجه نشوند. تأكيد امام جمعه بجنورد بر توجه بيشتر به كشاورزي بجنورد- خبرنگار قدس: نماينده مردم خراسان شمالي در مجلس خبرگان رهبري و امام جمعه بجنورد بر توجه بيشتر و ويژه براي حل مشكلات و نارسايي هاي بخش كشاورزي تأكيد كرد. آيةا... مهمان نواز در ديدار با مسؤولان و مديران سازمان جهاد كشاورزي خراسان شمالي افزود: كشاورزي از مسايل مهم و حياتي جامعه است لذا دولت بايد بيش از پيش اعتبارات لازم و كافي را به اين بخش اختصاص دهد. وي به نقش تقواي الهي در توسعه و آباداني كشور اشاره كرد و افزود: وقتي مورد لطف و عنايت الهي قرار مي گيريم و نزولات آسماني بر ما نازل خواهد شد كه شؤونات ديني و اسلامي و تقواي الهي را رعايت كنيم. بهره برداري از 30 پروژه كشاورزي در تايباد تايباد - خبرنگار قدس: مدير جهاد كشاورزي شهرستان تايباد گفت: به مناسبت هفته جهاد كشاورزي بهره برداري از 30 پروژه دامپروري و كشاورزي در شهرستان تايباد با اعتباري معادل 7/790 ميليون ريال آغاز مي شود. مهندس علي نيا افزود: اين پروژه ها شامل 24 پروژه در بخش توسعه دامپروري و طيور و 6 پروژه مربوط به كانال انتقال آب كشاورزي در شهرستان مي باشد. وي افزود: اعتبار 24 پروژه از مجموع 30 پروژه از محل اعتبارات بنگاه هاي زودبازده اقتصادي مي باشد و 6 پروژه از محل اعتبارات مناطق محروم تأمين اعتبار گرديده است. وي در خصوص تعداد اشتغال اين پروژه ها گفت: تعداد 1060 نفر از محل اين پروژه ها به طور موقت و دايم مشغول به كار مي شوند. خسارت خشكسالي و سرمازدگي به 80 درصد محصولات كشاورزي مانه و سملقان مانه و سملقان- خبرنگار قدس: فرماندار مانه و سملقان با اشاره به خسارات خشكسالي و سرمازدگي گفت: بيش از 80 درصد محصولات زراعي، باغي و دامي در اين شهرستان خسارت ديد. علي اكبر جهاني افزود: به رغم اينكه 55 هزار هكتار اراضي كشاورزي مانه و سملقان بر اثر خشكسالي و سرمازدگي دچار خسارت شده و ميزان خسارت بيش از 318 ميليارد ريال برآورد شده، اما اين شهرستان جزو مناطق خشكسال قرار نگرفته است. وي با اشاره به عدم اطلاع رساني و آگاه نبودن كشاورزان و دامداران در راستاي بيمه محصولات خود ادامه داد: مسؤولان و دست اندركاران در راستاي بيمه محصولات كشاورزي و دامي به طور شفاف موضوع را براي كشاورزان و دامداران بيان كنند. وي از مسؤولان خواست در خصوص صرفه جويي آب و برق در دستگاههاي دولتي در جهت جلوگيري از خاموشيهاي برق و كمبود آب شرب اقدام و مردم را در اين زمينه آگاه كنند تا صرفه جويي در تمام سطوح انجام شود. مديركل راه و ترابري خراسان جنوبي: راه، محور توسعه است بيرجند - خبرنگار قدس: يك دوره آموزشي آشنايي با روشهاي محاسبات سازه (پيشرفته) و نرم افزارهاي رايج محاسباتي در اداره كل راه و ترابري خراسان جنوبي برگزار شد. مديركل راه و ترابري خراسان جنوبي در مراسم افتتاحيه اين دوره گفت: در نگهداري راه، علم بايد به روز باشد. مهندس نصري افزود: ساخت راه محور توسعه است و توسعه بدون راه ميسر نيست.
سه شنبه 21 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 563]