آداب و رسوم لفور(منطقه ای تفریحی در شمال)

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

آداب و رسوم لفور(منطقه ای تفریحی در شمال) آداب و رسوم نوروز خوانی نوروز خوانانی معمولاً پانزده روز قبل از فرا رسیدن عید نوروز شروع می‌شود. در مراسم نوروزخوانی نوروز خوانان معمولاً به داخل روستاها می‌آیند و با خواندن اشعار در مدح امامان ترانه‌های محلی، طلیعه سال نو را به آنان مژده می‌دهند. نوروز خوانان چند نفر هستند که یک نفر اشعار را می‌خواند، یک نفر ساز می‌زند، نفر دیگر که به آن کوله کش(بارکش) می‌گویند به در خانه‌های مردم می‌رود و می‌خواند: بادبهارون اومده / نوروز سلطون اومده/ مژده دهید به دوستان / گل به گلستون اومده. یا اینکه همین مضامین را با عبارات بهار آمد بهار آمد خوش آمد/ علی باذولفقار آمد، خوش آمد/ نوروزتان نوروز دیگر / شما را سال نو باشد مبارک. صاحب خانه نیز با دادن پول، شیرینی، گردو، تخم مرغ و نخود، و کشمش از آنان پذیرایی می‌کند. چهارشنبه سوری از مراسم به جامانده در ایران زمین، چهارشنبه سوری است که در پایان چهارشنبه هر سال برگزار می‌شود. صبح روز چهارشنبه آش ترش، درست می‌کنند. آشی که محتوی ترشی گوجه سبز، و اب از گیل برخی سبزی در آن می‌ریزند و بعد از آماده شدن بین همسایه‌ها پخش می‌کنند و در بعضی از روستاها غروب همان روز می‌خوانند با ارزوی شادی و خوشی برای خود و خانواده خود از روی آتش می‌پرند. نوروز هنگام تحویل سال افراد خانواده دور سفره و یا مشابه آن هفت سین که با ظرافت و سلیقه خانم خانه چیده شده می‌نشینند و در حالیکه پدر خانواده دعای تحویل می‌خواند منتظر سال نو می‌شوند. در گذشته که امکانات ارتباطی مانند رادیو و تلویزیون نبود با تیراندازی یا گفتن اذان سال جدید را به همه اعلام می‌داشتند. بعد از این که سال نو شد کسی (معمولاً بچه‌ها) که به عنوان مادرمه (مارمه) انتخاب شده با مجمعی که در ان قرآن، آیینه، اب، سبزه و شاخه‌های سبز جوان قرار دارد وارد خانه می‌شود چهارگوشه اتاق‌ها را آب می‌پاشد قرآن را کنار سفره هفت سین می‌گذارد و شاخه‌های تازه سبز شده و دارای شکوفه (معمولاً از درخت گوجه سبز) را به این نیت که سال سرسبز و خوش و خرمی برای خانواده باشد، جلوی در اتاق آویزان یا روی طاقچه اتاق می‌گذارد. دراین روز مادر خانه، غذای عید، سبزی پلو با مرغ یا گوشت درست می‌کند. علاوه بر آن بعضی هم غذایی به عنوان خیرات برای اموات می‌پزند و بین مردم پخش می‌کنند. تیرماسیزده شو جشن تیرگان که در زبان محلی به آن «تیر ماه سیزده شو» گفته می‌شود، همان جشن معروف ایرانیان باستان است که در تاریخ باستانی تبری مصادف با دوازدهم آبان ماهمی‌شود. در رابطه با تاریخچه این جشن نیز روایات مختلفی وجود دارد. برخی پیروزی کاوه بر ضحاک را مبنای جشن «تیر ماه سیزده شو» می‌دانند و برخی از مردم روستاها معتقدند که تیرگان شب تولد حضرت علی (ع) است. ولی برخی نیز معتقدند که جشن تیر ماه سیزه شو یکی از کهن‌ترین جشن ایرانیان و مردم استان مازندران می‌باشد وارتباطی به تولد حضرت علی (ع) یا اسلام ندارد. این جشن در تاریخ پیش از اسلام در ایران بزرگ وجود داشته است! (با سپاس از دبیر محترمی که این تذکر را داده‌است. – اصغری) تیرماسیزده شو به «لال انه شو» هم معروف است با برپایی آیین‌های ویژه و آماده کردن خوراکی‌های سیزده‌گانه جشن گرفته می‌شود. در گذشته و هنوز در بعضی از روستاها مردم لفور در این شب همه خانواده کنار هم جمع می‌شوند و تا پاسی از شب به خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه‌های بزرگ‌ترها سپری می‌شود، در گذشته در غروب روز سیزده جوانان هم با در دست داشتن] چند ترکه‌ای بلند با کیسه‌ای به انتهای آن بسته شده‌است، همراه کودکان به در خانه‌ها رفته و با سر و صدا و کوبیدن چوب به درخانه‌ها و لال‌بازی و گاهی همراه با خواندن این شعر /لال انه، لال انه، آبی قدکدار انه، پار بورده امسال انه، از صاحب خانه تقاضای هدیه می‌کنند.، و صاحبخانه هم اغلب به آنها پول، میوه و شیرینی می‌دهد.در این شب افزون بر خوراک‌هایی که مناسب مهمانی است بنابر رسم هر محل خوراکی‌هایی ویژه‌ای نیز تدارک دیده می‌شود. بعضی هم برای این جشن خوراکی‌هایی تهیه می‌کرنند که به لهجه محلی به آن «خاچی» گوفتند. و عبارت بود از از انواع شیرینی‌ها که در خانه تهیه می‌شود وشیریـنی دستی به نام «پتو بزه نون» و شیریـنی دیگری به نام کماج «گردو و سنجد و شیرینی و میوه و چای را روی کرسی می‌گذارند و افراد خانواده دور آن جمع می‌شوند.. شگون چوب خوردن از لال نیز از دیگر مراسم مخصوص این جشن است. به گونه‌ای که در برخی از شهرها این مراسم به «لال شو» معروف است. در این شب شخصی با لباس مبدل، دستمالی به سر بسته و صورتش را سیاه می‌کند و مانند لال‌ها با کسی حرف نمی‌زند. این شخص که او را لال، لال مار و لال شیش می‌گویندبا همراهی چند نفر وارد خانه‌های محل می‌شود و با چوب و ترکه‌ای که در دست دارد، ضربه‌ای به ساکنان خانه می‌زند. مازندرانی‌ها آمدن لال را به خانه و کاشانه خود به فال نیک می‌گیرند و باور دارند که «لال»هر کس را بزند تا سال دیگر مریض نمی‌شود. به گفته دکتر روح الامینی در ادبـیات قرن‌های چهارم و پنجم، نمونه‌های زیادی را می‌توان یافت که نشان از بودن تیرماه در فصل خزان دارند. استاد دکتر صادق کیا نیز درباره محاسبه ماه‌های سال بر پایه گاه‌شماری فرس قدیم در مازندران (تبرستان) می‌نویسد :«اکنون نوروز آنان (مازندرانی‌ها) در نیمه دوم «اونه ماه» (آبان ماه)، و تیرماه آنان در پایـیز است تیرگان را در پایـیز جشن می‌گیرند. جشن تیرماه سیزه شو، که در کتاب شرح بـیست باب ملا مظفر، از آن به نام نوروز تبری یاد شده، در گذشته در شهرهای سواد کوه، سنگسر، شهمیرزاد، فیروزکوه، دماوند، بهشر، دامغان، ماها، ساری، بابل، آمل، نوشهر، شهسوار و طالقان برگزار می‌شده‌است و هم‌اکنون نیز در کندلوس و دیگر شهرهای مازندران جشن گرفته می‌شود. تصاویر ماهوارهای از روستاهای منطقه لفور :
آداب و رسوم لفور(منطقه ای تفریحی در شمال)