شازده کوچولو در خيابان هاي سرد

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

شازده کوچولو در خيابان هاي سرد نويسنده: شاهين شجري کهن 6 دليل براي تماشاي «تنها دوبار زندگي مي کنيم» يکي از بهترين فيلم اولي هاي سينماي ما براي فيلمي که اولين ساخته کارگران محسوب مي شود. اسم عجيبي نيست بياييد درباره مفهوم غير عادي و غريبي که در اين جمله نهفته است فکر کنيم. آيا اين يک بازي ساده و دم دستي با واژه هاست؟ ژست روشنفکرانه است؟ اصلاً بي معناست و ذوقي انتخاب شده؟ شايد هم پازل کلامي خوش آب و رنگي است که تکه هايش به طور تصادفي کنار هم چيده شده اند؟ ولي اگر اين طور نباشد با يکي از بهترين نامگذاري هاي تاريخ سينما روبرو هستيم. فيلم يک غافلگيري تمام عيار براي دوستداران سينماي نوآور در فيلم هاي سرد و عبوس بعد از جنگ جهاني دارد که معمولاً به تماشاي يک نمونه ايراني از آن سبک سينما زياد اميدوار نيستند. يک نکته مهم ديگر هم وجود دارد که حيف است ناگفته بماند؛ آنها که فيلم را بيش از يک بار ديده اند، تاکيد مي کنند که يکي از بهترين فيلم اول هاي دهه گذشته روي پرده اکران است. چرا؟آنها برا ي اثبات حرفشان شش دليل مي آورند و اگر فيلم بين باشيد، هر کدام از اين دلايل به تنهايي قانعتان مي کند که خودتان به دو ساعت سينمايي ناب مهمان کنيد. ضيافتي که همين روزها در گوشه تاريک سالن هاي سينما به ميزباني بهنام بهزادي برپا مي شود. توصيه مي کنيم اين ضيافت کمياب را از دست ندهيد چون معلوم نيست ضيافت بعدي چه زماني باشد. و اما آن شش دليل... 1 نگو من و تو به پايان قصه نزديکيم قصه اي بسيار جذاب و خيال انگيز را به شيوه اي خلاقانه روايت مي کند. اين روزها که فقر قصه در سينما ما بيداد مي کند و فيلمسازان از روي ناچاري سراغ داستان هاي لورفته و نخ نما مي روند. بايد قدر چنين قصه ناب و رواني را دانست؛ مرد مرده اي چند روز فرصت دارد تا در جهان زنده ها برگردد و سپس بايد به کلي از اين جهان برود. او مي خواهد در اين چند روز به چه آرزوي ناکام و چند حسرت بزرگ زندگي اش برسد. يکي از اين حسرت ها ابراز عشق به هم دانشکده اي قديمي اش است، آن هم با 18 سال تاخير! در طول اين مسير، کوله پشتي دختر جواني درميني بوس مرد مرده جا مانده بود و در جريان ارتباط و آشنايي اين دو، مي فهميم که دختر شاهزاده اي است که از سياره اي ديگر آمده! نکته مهم اين است که در اينجا با ساختار فانتزي و فضاي افسانه اي مواجه نيستيم؛ داستان در محيطي معاصر و شهري اتفاق مي افتد و جنس روابط به قدري باورپذير و طبيعي است که گاهي از ياد مي بريم که اين دو نفر، مردي مرده و دختري از سياره اي دور هستند. «تنها دوبار زندگي مي کنيم» يک جور واقع نمايي اجتماعي بدون تکليف دارد که با تصاوير ساده و قاب بندي با دوربين روي دست تلفيق شده است تا افسانه اي به شدت فانتزي و خيالي را در قالب فيلمي رئال و شهري به تصوير بکشند. اين دوگانگي ظريف و غير عادي، به اندازه کافي جذاب نيست؟ 2گاهي خيال کن که به مقصد رسيده اي بهزادي با لحن معمولي، داستاني غير معمول را روايت مي کند. تنها دوبار زندگي مي کنيم به تخيل تماشاگران به صورت نا محدودي پر وبال مي دهد و تاثير حسي عميقي روي ذهن مخاطب مي گذارد. صفحه هايي که شهرزاد (نگار جواهريان) با آن لحن شاد و کودکانه درباره سياره زيبايش صحبت مي کند، آدم ياد شاهزاده کوچولو مي افتد، شازده کوچولويي که در خيابان هاي سرد و غبار آلود تهران مي گردد و از سياره اش حرف مي زند. اين شمايل تخيلي آن قدر با ميميک چهره بازيگرش همخواني دارد که تماشگر را هم به خيال پردازي درباره سياره او و سبک زندگي اش وا مي دارد. کافي است به اين موضوع فکر کنيم که چقدر جاي تخيل و رويا در ادبيات و سينماي ما خالي است. در سال هاي گذشته، بيشترين ستايش نصيب هنرمنداني شده که واقعيت را با جزئيات فراوان و به شکل عيني و مطابق با نمونه اصلي بازسازي کرده اند. تفاوتش مثل تفاوت نقاشي کلاسيک با نقاشي سورئال است. بستگي به شما دارد که کدام را بيشتر مي پسنديد؟ 3 هيچ کس در شهرتان بيدار نيست هر سال انبوهي از فيلم هاي آپارتماني با داستان هايي که با گفت و گوهاي دور ميز شام پيش مي رود، ساخته مي شود. در اين ميان تماشاي فيلمي که با تکيه بر عنصر تصوير ومولفه هاي بصري داستانش را بازگو مي کند، مي تواند نوعي تنوع باشد. بهزادي همان قدر که روي ديالوگ تاکيد دارد، به تصوير هم اهميت مي دهد. تنها دوبار زندگي مي کنيم تصويري از شهر تهران را در پس زمينه داستان نشان مي دهد که به تهران زمانه ما شباهتي ملموس دارد. احتمالا 20 سال ديگر اگر بخواهيم تصوير درستي از تهران امروز پيدا کنيم بايد کل فيلم هاي دو دهه گذشته اش را جست و جو کنيم. اما گذشته از مستند هاي شهري، تنها دوبار زندگي مي کنيم يک نمونه قابل تامل از منعکس کردن چشم انداز کل شهر در پس زمينه فيلم سينمايي داستاني است. 4 شيشه سنگي است که در دست زمان مي شکند عليرضا آقا خاني بازيگر نيست؛ با اينکه نقش اول تنها دوباره زندگي مي کنيم را بازي کرده اما مي توان مطمئن بود که در هر لحظه فيلم دارد همان لحظه را بي کم و کاست زندگي مي کند. بهزادي براي انتخاب بازيگر وسواس ويژه اي به خرج داده و مدت ها دنبال گزينه اي مناسب براي نقش اصلي فيلمش مي گشت. عاقبت عليرضا آقاخاني را به صورت تصادفي در خيابان پيدا کرد و بلافاصه مطمئن شد که شخصيت سيامک را فقط همين يک نفر مي تواند «زندگي » کند آقاخاني صورت سرد و سنگي و عبوس دارد که کاملا مناسب بازي در اين نقش «سيامک » را هيچ کدام از سوپر استارهاي سينماهاي مرد سينماي ما نمي توانستند بازي کنند چون اين قدر سردي و بي احساسي را کسي از آنها باور نمي کرد؛ شايد به اين دليل که همه ستاره هاي مرد سينماي ما دست کم يک بار در يک فيلم شنگول تجاري نقش بازي کرده اند و سخت مي توان در قالب شخصيت سيامک قبولشان کرد؛ ضمناً آنها که به بازيگري علاقه دارند بد نيست اولين بازي سينمايي عليرضا آقاخاني را روي پرده عريض ببينند تا صفحه تلويزيون يا مانيتور. همين که بازيگري به اين خوبي و با اين چهره منحصر به فرد به سينماي ايران معرفي شده، يعني حاصل کار بهزادي با ارزش بوده است. 5 بيا به آن طرف آسمان سري بزنيم موسيقي جادويي حسين عليزاده با آن نواهاي مسحور کننده شرقي و اصالتي که در تک تک نت هايش پنهان است، مي توان حتي روي تصاوير مستند باغ وحش لندن هم گوش نواز و دل انگيز باشد، چه برسد به وقتي که اين موسيقي جادويي با نمادهاي سرد و خلوت بهنام بهزادي ترکيب شود و تلفيق نابي از صدا و تصوير، موسيقي وسينما پديد بيايد. موسيقي اين فيلم کيفيتي غريب و نامتعارف دارد و از صراحت پرهيز مي کند؛ يک موسيقي غير ملوديک و متکي بر فضاسازي صداهاي مبهم ومنتشر. بگذاريد فقط همين يک جمله را هم اضافه کنم؛ کمانچه اي که عليزاده براي يک سکانس از تنها دوباره زندگي مي کنيم نوشته، مي تواند اگزوتيک ترين نوايي باشد که تا به حال از کمانچه شنيده ايد. 6 هنوز فاصله داريم، خاطرت باشد روايت غير خطي و استفاده از شکست ها با گسست هاي زماني در سينماي ما بارها آزموده شده. آخرين نمونه اش همين فيلم شريف صداها(فرزاد موتمن) بود که داستانش را از ته به سر روايت مي کرد. معروف ترين فيلم هايي که ساختار سيال و غير خطي دارند مانند 21 گرم، ممنتو، آني هال و حتي پالپ فيکشن، طوري داستانشان را بازگو مي کنند که اگر قرار بود به شيوه کلاسيک روايت شود آسيب زيادي مي ديد. اصلاً نشانه يا معيار روايت غير خطي صحيح اين است که نشود ساختارش را به هم ريخت و با توالي زماني ديگري تعريفش کرد. تنها دوبار زندگي مي کنيم داستان را بدون بازيگوشي و فقط بر مبناي يک الگوي مشخص روايي به پيش مي برد. تصوير کيند که اگر سيامک به جاي اين الگو با الگوي ديگري معرفي مي شود، ظرافت و تاثير گذاري صحنه هاي رويارويي او و شهرزاد تا چه اندازه نابود مي شود. اينکه از ابتداي داستان به مخاطب اطلاع داده مي شود که او قبلا مرده و حضوري موقت(تاکيد مي کنم ؛ غير فانتزي) در اين دنيا دارد، معادله را تا پايان فيلم تغيير مي دهد. بهزادي بسيار خوب و به اندازه از ظرفيت ها و امکانات روايي اين شيوه براي بازگو کردن قصه اي غير معمول و نفس گير استفاده کرده است. يکي از برگ هاي برنده «تنها دوبار زندگي مي کنيم » عليرضا آقاخاني است کسي که اتفاقي بازيگر نقش اصلي اين فيلم شد در خيابان بازيگر شدم نويسنده: سميه علي پور اولين فيلم بهنام بهزادي وقتي در جشنواره اکران شد خيلي ها را شگفت زده کرد. بخشي از اين شگفت زدگي به خود فيلم برمي گشت و بخشي ديگر به نقش آفريني بازيگري که هيچ کس تا به حال تصويري از او نديده بود. بازيگري به نام عليرضا آقاخاني که به خوبي توانسته بود از پس اين نقش بسيار مشکل بربيايد. او با بازي در نقش سيامک در فيلم سينمايي «تنها دوبار زندگي مي کينم » به کارگرداني بهنام بهزادي، وارد سينما شد و بعد از اولين تجربه قابل قبولش قصد دارد حضور در اين عرصه را ادامه دهد. او در گفت و گويي از جريان حضور در اين فيلم سخن مي گويد. • چطور شد که براي بازي در «تنها دوبار زندگي مي کنيم » انتخاب شديد؟ اين حضور خيلي اتفاقي شد. به طور خيلي اتفاقي با بهنام بهزادي رو به رو شدم و او مرا براي بازي در اين فيلم انتخاب کرد. • اتفاقي يعني چي؟ بهنام بهزادي در خيابان به دنبال دو شخصيت اصلي فيلم خود مي گشت. از خياباني رد مي شدم که بهزادي مرا آنجا ديد و مرا براي حضور در اين کار انتخاب کرد. • يعني در خيابان به شما پيشنهاد داد که بازيگر فيلمش شويد؟ بله، گويا مدتي که من در خيابان بودم. نظرش جلب شده بود و دقايقي مرا زير نظر داشت تا اينکه جلو آمد و گفت حاضري در فيلمي بازي کني؟ پيشنهادش برايم جالب بود اما نمي توانستم در برخورد اوليه اين جريان را چندان جدي بگيريم. مثل اينکه فيزيک و ظاهر من با آنچه او براي نقش سيامک داشت، هماهنگ بود. شماره اش را به من داد تا قول و قرار هاي بعدي را براي ديدار و صحبت درمورد کار انجام دهيم. آشنايي ما در ابتدا بيشتر جنبه دوستي داشت و به عنوان دو دوست با زندگي همديگر آشنا شديم تا اينکه در شش ماه باقيمانده تا زمان کليد خوردن فيلم، به طور جدي روي شخصيت سيامک کار کرديم. • خيلي عجيب است که در خيابان جلوي آدم را بگيرند و بگويند بيا در فيلم من بازي کن! واقعيت اين است که به دليل همين عجيب بودن در ابتدا نتوانستم پيشنهاد را چندان جدي بگيرم. وقتي به عنوان دوست با يکديگر بيشتر آشنا شديم و چند باري درمورد کار با هم صحبت کرديم، جديت قضيه بيشتر برايم روشن شد تا اينکه ديگر وارد کار شديم. • شخصيت سيامک را چطور ديديد؟ شخصيتي در آستانه مرگ که با تحولاتي در زندگي خود روبه رو مي شود؟ من سيامک را زندگي کردم تا اينکه بخواهم اين نقش را بازي کنم. بهزادي درمورد اين نقش و حضور من در فيلم اعتقادي به بازي هاي غلو شده نداشت و شايد همين نگاه بود که سبب شد بيش از آنکه من به فکر بازي کردن نقش سيامک باشم آن را زندگي کنم. • براي نزديک شدن به شخصيت سيامک چه پروسه هايي را طي کرديد؟ تحليل هاي بهنام بهزادي بيش از هر چيز مرا به نزديک شدن به شخصيت سيامک کمک کرد. بر اساس برنامه اي که بهنام بهزادي براي اين فيلم داشت، حتي در جريان فيلم برداري، فيلمنامه در اختيار من قرار نگرفت ومن روز به روز با توجه به سکانس هايي که فيلم برداري مي شد در جريان اتفاقاتي که براي اين شخصيت مي افتاد قرار گرفتم. با توجه به اين شيوه کار، راهنمايي ها و هدايت بهنام بهزادي مرا به سمت سيامک سوق داد و سيامک را زندگي کردم و آن قدر به اين شخصيت نزديک شدم که حتي بهزادي زمان فيلم برداري پشت صحنه هم مرا سيامک صدا مي کرد. • به نوعي کارگران شما را براي سيامک شدن تربيت کرد. مي توان اين طور هم گفت زيرا واقعيت اين است که رفتار آرام و طرز حرف زدن سيامک، همه با شخصيت خود من تفاوت هاي بسياري داشت و هيچ کس به اندازه بهنام بهزادي نمي دانست که قرار است اين شخصيت به چه سمتي پيش برود. در مدت 78 روز فيلم برداري و حتي دو سه ماه از پايان فيلم برداري توانستم از سيامک دور شوم. من در سيامک گير افتاده بودم. • ورود تان به سينما و دنياي بازيگري کاملا اتفاقي بود، قصد داريد همچنان در مسير اين اتفاق قرار بگيرد؟ بله، به ادامه دادن بازيگري علاقه مند هستم. در اين مدت فقط در تله فيلمي به کارگرداني بهزادي بازي کردم و منتظر بودم تا «تنها دوباره زندگي مي کنيم » اکران شود تا بعد از آن دوباره بازيگري را ادامه دهم. منبع: هفته نامه همشهري جوان شماره 246
#فرهنگ و هنر#

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 410]