قيامت در نظرگاه ملاصدرا

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: قيامت در نظرگاه ملاصدرا
مهدى دوستان

در خصوص موضوع قيامت تفكيك مهم و تعيين كننده‌اى كه در آثار ملاصدرا قابل مشاهده است تمايز ميان قيامت صغرى كه تعلق به امور جزئى دارد و قيامت كبرى كه همان “ساعت” و “قيامت كلي” است مى‌باشد.

در واقع هر موجودى قيامتى دارد كه مخصوص خود اوست و لذا اين قيامت نسبت به افراد مختلف است. اشاره به اين قيامت جزئى در جاى جاى مباحث معاد در آثار ملاصدرا ديده مى‌شود كه به عنوان نمونه مى‌توان به تفسير سوره اعلى صفحه 210، تفسير سوره زلزال صفحه 224 - 231، تفسير سوره واقعه صفحه 6 اسرار الآيات صفحه 96و پاورقى صفحه 273 جلد نهم اسفار اشاره كرد. در تبيين اين معناى از قيامت دست به دامن حركت جوهرى شده واظهار مى‌دارد كه همه اشيا با حركت جوهرى و با تبدلات به سوى غايات خود در حركتند و لذا هر موجودى با يكى از امور زير در نهايت به خدا رجوع مى‌كند كه عبارتند از : مرگ ،‌انقلاب،‌ فنا. پس قيامت هر كدام از آنها همين گذرها و حركات متعدد به سوى غايت خويش است. البته توجه به چند نكته در اين مقام لازم است: اولا بنابر مطالب فوق نتيجه مى‌شود كه موجودات، قيامت‌ها و حشر‌هاى متعددى دارند كه شيخ متاله ما را به اين مطلب در جلد نه كتاب اسفار اربعه توجه داده و آن را مورد تائيد جناب محى‌الدين دانسته‌اند. ثانيا قيامت صغرى و جزئى نه تنها براى نفوس انسانى بلكه براى تمام موجوداتى كه داراى حركت جوهرى هستند (عالم خلق) نيز قابل اثبات خواهد بود، خواه جماد باشند يا نبات.البته ايشان در جاى ديگر به طور مطلق تمام موجودات را داراى حشرى مخصوص به خود مى‌دانند كه بايد در اين باره بگوييم به نظر نمى‌رسد كه بتوان براى عوالم فوق نفوس حركت جوهرى و در نتيجه حشر و قيامت در نظر گرفت مخصوصا اگر نظر نهايى ملاصدرا را تعلق عقول به صقع ربوبى و عالم امر بدانيم. نكته سوم قابل توجه اين است كه از ميان قيامت‌ها و حشرهاى متعدد، آن مرحله مهم و اساسى براى نفوس انسانى كه در دين نيز به آن اشاره شده مرگ است. چرا كه در اين مرحله از حركت جوهرى نفس تعلق آن به بدن دنيوى قطع شده و به فعليت مهمى مى‌رسد و لذا به موارد بسيارى نيز اشاره شده است كه روايات قيامت انسان جزئى را با مرگ آنها متحقق دانسته‌اند.
سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 687]