واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به نقش قطر در حل و فصل بحران لبنان ميانجي خاكستري
نيكلاس بلانفوردترجمه؛ فرزانه سالمينقطه ثقل ديپلماسي خاورميانه در هفته اخير- يعني مذاكرات گروه هاي مختلف لبناني- در كشوري بوده كه مي خواهد راهي جديد در عرصه سياسي اعراب براي خود باز كند؛ كشور كوچكي به نام قطر. در منطقه يي كه كشورهاي بانفوذي مثل عربستان سعودي و ايران حضور دارند، قطر به عنوان ميزبان نشست گروه هاي لبناني توانست ميانجي خوبي براي حل بحران لبنان باشد. اما چرا قطر؟ پل سالم رئيس دپارتمان خاورميانه موسسه كارنگي در بيروت در اين خصوص مي گويد؛ «تا همين يك سال پيش، عربستان سعودي در تلاش بود تا در بحران لبنان ميانجيگري كند. اما عربستان يكي از طرف هاي متنفذ در بحران لبنان است و نمي توانست ميانجي بي طرفي باشد؛ در حالي كه قطر از اين جهت در موضعي نسبتاً ميانه قرار گرفته بود. در بحران لبنان، شايد بتوان قطر را تنها كشوري دانست كه هم با هر دو طرف ميانه خوبي دارد و هم پول كافي دارد كه در اين راه خرج كند.»ميانجيگري قطر در بحران لبنان و برگزاري نشست دوحه درواقع به يك توافقنامه دقيقه نودي منتهي شد كه تركيب دولت آينده لبنان، قانون انتخابات، تعيين رئيس جمهور و بحث درخصوص سلاح هاي حزب الله را مورد توجه قرار مي داد. اين توافق در منطقه يي حساس مثل منطقه خاورميانه اهميت زيادي دارد زيرا رقباي بزرگي مثل ايران و امريكا در تلاشند تا هريك نفوذ بيشتري در اين منطقه بيابند و در اين ميان، قطر در اردوگاه هاي مختلف، حرفي براي گفتن دارد. اين كشور كوچك حوزه خليج فارس، جزء متحدان اصلي امريكا به شمار مي آيد و ميزبان پايگاه هوايي العديد است كه بزرگترين مركز نظامي امريكايي در منطقه است. قطر مناسبات اقتصادي خوبي نيز با اسرائيل دارد و مقامات اسرائيلي به مناسبت هاي مختلف در كنفرانس هاي دوحه شركت مي كنند.اما قطر در عين حال، نزديكترين دوست عرب سوريه نيز هست و ميليون ها دلار در پروژه هاي مختلف عمراني در اين كشور سرمايه گذاري كرده و البته از لحاظ ديپلماتيك نيز به دمشق نزديك است. گفته مي شود بشار اسد و همسرش بارها به دوحه سفر كرده و به عنوان مهمانان ارشد امير شيخ حمد بن خليفه آل ثاني از مراكز خريد بزرگ دوحه ديدن كرده اند. از سوي ديگر، بايد به اين نكته نيز توجه كرد كه قطر سومين ذخاير بزرگ گاز را در جهان دارد و سال گذشته ميلادي نيز به عنوان بزرگترين صادر كننده گاز طبيعي مايع جهان شناخته شد. در همين حال، با وجود آنكه بسياري از كشورهاي عربي به شدت از نفوذ ايران در منطقه نگران هستند، قطر مناسبات معقولي با ايران دارد و در ماه دسامبر، محمود احمدي نژاد رئيس جمهور ايران براي شركت در نشست سالانه شوراي همكاري خليج فارس به دوحه رفت.هدي عمر رئيس مركز بروكينگز در دوحه در اين خصوص مي گويد؛ «قطر در موضعي بين ايران و عربستان سعودي قرار دارد و در تلاش است كه منافع امريكا را نيز در اين ميان تامين كند. در واقع قطر با وجود آنكه ميزبان پايگاه نظامي امريكا است اما مناسبات خود با ايران را هم تعميق مي بخشد.» به اعتقاد عمر، قطر توانسته موقعيت خوبي به عنوان ميزبان نشست هاي بين المللي براي خود به وجود بياورد و به اين ترتيب، با فرو رفتن در قالب يك بازيگر غيرمتعهد در خاورميانه، مكانيسمي براي تقويت موضع خود بيابد. قطر در حالي اين نقش را به عهده گرفته كه تركيه هم در اقدامي مشابه به عنوان ميانجي ميان سوريه و اسرائيل عمل كرده است.پل سالم در اين خصوص مي گويد؛ «اقدامات قطر و تركيه نشان مي دهد خاورميانه از موضع سياه و سفيدي كه در ميان اكثر كشورهاي اين منطقه ديده مي شد فاصله گرفته و حالا ميانجيگري ميان كشورهايي مورد توجه قرار گرفته كه پيشتر، مذاكره يي ميان آنها انجام نمي شد.»اما موقعيت فعلي قطر در منطقه، ابعاد ديگري هم دارد. اين كشور با تاسيس شبكه تلويزيوني الجزيره در واقع پيشگام جنبشي در رسانه هاي عربي شد كه در عرصه بين المللي مورد توجه قرار گرفت. از زمان تاسيس شبكه الجزيره در سال 1996 ميلادي، تابوهاي زيادي در ميان اعراب شكسته شده كه حتي گاهي باعث شده الجزيره از سوي كشورهاي عربي به همراهي با امريكا متهم شود. مناسبات قطر با عربستان سعودي از جمله مواردي است كه تحت تاثير برنامه هاي الجزيره اندكي دچار مشكل شده است.در سال 2004 ميلادي نيز پروژه يي در قطر آغاز شد كه به تدريج به ميزباني برنامه شبكه بي بي سي به نام «مباحثه دوحه» منتهي شد و بحث هاي سياسي پرطرفداري را در چارچوب برنامه تلويزيوني به نمايش گذاشت. در اين مباحثات، دو نفر موافق و دو نفر مخالف بحث مطرح شده شركت مي كنند. ميزبان برنامه، تيم سباستين- خبرنگار سابق بي بي سي- است و 350 نفر نيز در اين برنامه شركت و سوالاتي را مطرح مي كنند. برنامه «مباحثه دوحه»، باب گفتمان در مورد مسائل حساسي را در منطقه باز كرده كه از آن جمله مي توان به مذاكره با القاعده و بحث درخصوص حقوق فلسطينيان براي بازگشت به سرزمين هايشان اشاره كرد. به اين ترتيب، قطر اكنون در موقعيتي «خاكستري» قرار گرفته كه مي تواند براي خاورميانه موثر باشد و البته ماندگاري توافق ها درخصوص لبنان هم به تقويت موضع ميانجيگرانه قطر منجر خواهد شد. منبع؛ كريستين ساينس مانيتور
دوشنبه 6 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 300]