واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: ان پي تي ؟ يا راههاي جديد يا نابودي پادمانهاي هسته اي
سياسي. انرژي هسته اي
رئوف پيشدار : ۳۸سال پس از امضاي پيمان منع توليد ، تكثير و گسترش سلاح هاي هستهاي موسوم به ان پي تي ، اين سوال اساسي براي ۱۸۸عضو پيمان مطرح است كه چرا كشورها و رژيمهاي شرور مانند آمريكا و اسراييل يا از امضاي پيمان سر باز ميزنند ، و يا پس از امضاي آن به طرق مختلف به تداوم ...
... پيگيري خواستههاي نامشروع خود ميپردازند ؟ و در چنين شرايطي آيا پيمان در اساس منسوخ نشده ؟ و آيا با چنين تعاملي با آن ، تبعيت ساير كشورها از پيمان امري بيفايده نيست ؟ بخصوص كه اين كشورها هيچ گاه قصد توليد و يا تكثير اين گونه سلاحها را نداشتهاند و به علاوه خوب ميدانند كه سلاح هستهاي براي استفاده شدن ساخته نميشود ، چون استفاده از آنها به معناي آغاز فرآيند نابودي متقابل است . به باور اغلب اعضاي ان پي تي ، آنچه موجب طرح جدي اين سوال و به تعبير بان كي مون دبير كل سازمان ملل در پيام ارديبهشت سال ۱۳۸۵او به نشست دورهاي بازبيني پيمان در وين بحران عدم اعتماد ميان اعضاي آن شده ، ريشه در برخوردهاي منفعتطلبانه آمريكا با پيمان دارد كه موجب پديد آمدن فضايي از بياعتمادي ميان كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي توسعه يافته عضو پيمان بخصوص آمريكا ، براي مانع تراشيهاي سياسي آن در سر راه كشورهاي در حال توسعه براي دسترسي به انرژي هستهاي با اهداف صلح آميز شده است . پيمان ان پي تي را از اين جهت كه انتظار بود بتواند مانع از توسعه سلاحهاي هستهاي در فرداي جنگ جهاني دوم شود كه در آن آمريكا براي اولين بار اين نوع سلاح ها را بر روي ژاپنيها آزمايش كرد ، ميشد محبوبترين پيمانهاي جهاني دانست و با همين آرزو و اميد بود كه همه ي كشورهاي جهان به جز چهار كشور و رژيم صهيونيستي به پاي آن امضا گذاشتند . گذشت زمان و شانه خالي كردن كشورهاي شرور از زير بار تعهدات امضا شده ، كاربردها و محدوديتهاي پيمان را بخصوص در زمينه خلع سلاح هستهاي كه روح پيمان دانسته ميشود ، و نظارتهاي فني آژانس بينالمللي انرژي هستهاي نهاد ديده بان ملل متحد را آشكارتر كرده است. براساس ماده اول پيمان ان پي تي ممالك داراي تسليحات اتمي (آن زمان: آمريكا، شوروي و بريتانيا) متعهد شدند كه نه تنها هيچگونه امكانات تسليحاتي و جنگ افزار اتمي در اختيار ممالك فاقد تسليحات اتمي قرار ندهند كه بر طبق همين ماده و ديگر مواد پيمان ، خلع سلاح هسته اي را به عنوان يك اصل و ركن اساسي پيمان پذيرفته و به آن عمل نمايند.
مبتكران پيمان آنگونه كه در مقدمه آن نيز ذكر شده بر اين عقيده بودند كه در صورت بروزجنگ هستهاي تخريب و ويراني غير قابل باوري دامنگير نوع بشر خواهد شد ، از اين رو به كارگيري حداكثر تلاش براي جلوگيري از خطر وقوع چنين جنگهايي و براي اتخاذ تمهيدات لازم جهت تامين امنيت مردم، با اعتقاد به اين كه گسترش تسليحات هسته اي، خطرجنگ هستهاي را به طور جدي افزايش خواهد داد لذا بايد يك رژيم حقوقي بر فعاليتهاي هستهاي در جهان نظارت داشته باشد و براساس اين رژيم حقوقي كه در مطابقت با مفاد قطعنامههاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد كه خواستار حصول توافقي براي جلوگيري از اشاعه بيشتر سلاحهاي هستهاي شده است كشورهاي برخوردار متعهد ميشوند تا تمامي فعاليتهاي هستهاي خود را تحت نظارت آژانس بينالمللي انرژي هسته اي قرار دهند و به علاوه براساس مواد يكم تا سوم پيمان و مواد تكميلي بعدي آن متعهد هستند كه از انتقال هر نوع فناوري و مواد مخصوص شكاف پذير به كشورهاي غير برخوردار اعم از عضو و غير عضو خودداري كنند و براي دسترسي به انرژي هستهاي مسالمت آميز ترتيباتي پيش بيني شده است كه محور اصلي آن آژانس بينالمللي انرژي هستهاي است.
همانطور كه ملاحظه شد ، اساس پيمان ان پي تي ، يك معامله جهاني بود كه بر طبق آن قرار شد كشورهاي داراي سلاح هستهاي به سمت كنار گذاشتن و خلع سلاح هستهاي حركت كنند و كشورهاي خارج از باشگاه دارندگان اين دسته از تسليحات ، در صدد دستيابي به سلاح هستهاي بر نيايند ، و حال كاملا مشخص است كه بنيانهاي اين توافق بينالمللي از هر دو جهت توسط كشورها و رژيم هاي شرور زير پا گذاشته است و قدرتهاي هستهاي كه در برابر پيمان متعهد به خلح سلاح و عدم اشاعه آن بودند خود به بزرگترين ناقض آن مبدل شده اند كه در راس آنها ايالات متحده آمريكا قرار دارد . سناتور مك كين از داوطلبان رياست جمهوري آمريكا در انتخابات پيش روي اين كشور در سخناني كه سال گذشته در نيوهمشاير ايراد كرد، گفت :آمريكا به رغم ادعاهايش ، خود بزرگترين ناقض پيمان ان پي تي بوده است ،زيرا نه تنها به خلع سلاح كه از شروط اساسي پيمان بوده عمل نكرده ، بلكه زرادخانههاي هستهاي خود را نيز توسعه داده و به اشاعه سلاحهاي هستهاي پرداخته است. ۱۱۶كشور عضو جنبش نامتعهدها كه ايران نيز عضو آن ميباشد ، قويترين بلوكي است كه در آژانس بينالمللي انرژي هستهاي مقابل زياده خواهيهاي آمريكا و نگاه منفعت محور آن به پيمان ان پي تي ايستاده است. اين بلوك اختلافات عميقي با آمريكا دارد . به عقيده اين بلوك ، آمريكا كه جرم نابخشودني تسليح هسته اي اسراييل را بر دوش دارد ، حق ندارد كه ديگر كشورها از جمله ايران را برخلاف حقوقي كه به صراحت و طبق پيمان از آن برخوردار است ، از حق خود باز بدارد و يا در اين مسير مانع تراشي كند. عمق اختلاف بلوك نامتعهدها و قدرتهاي غربي و در راس آنها آمريكا در نشستهاي كميته مقدماتي اجلاس بازنگري پيمان ( پيمان درسال ۲۰۱۰ميلادي قرار است بازنگري شود ) در سال قبل و نيز نشست ارديبهشت ماه امسال در وين نمايان شدكه درآن بلوك كشورهاي غير متعهد همانطور كه در ماه مه سال ۲۰۰۵ميلادي نگذاشت آخرين اجلاس ان پي تي به نتيجه يي كه مورد نظر آمريكا بود ، برسد ، اين بار نيز در برابر زياده خواهيهاي واشنگتن ايستادتا هم حق قانوني كشورهاي در حال توسعه براي دسترسي به انرژي هستهاي صلح آميز توسط قدرتهاي بزرگ اعتراف شود ، و هم اينكه خلع سلاح هستهاي به عنوان يك اصل از اصول اساسي پيمان كه همه ي اعضا از جمله قدرتهاي هستهاي به آن متعهد شدهاند ، با تاكيد بر اين مهم كه خلع سلاح هستهاي بايد از خاورميانه شروع شود ، به اجرا در آيد، خاورميانهاي كه در آن رژيم به تعبير محمد البرادعي مدير كل آژانس بين المللي انرژي هستهاي غير مسوول اسراييل و به گزارش آژانس تحت مسووليت او يك زرادخانه فوقالعاده بزرگ هستهاي مستقر كرده است كه بين ۲۰۰تا ۴۰۰كلاهك هستهاي بدون هيچ گونه نظارت جهاني در آن نگهداري ميشود.
نگاههاي منفعتطلبانه آمريكا به پيمان ان پي تي همواره موجب شده است تا واشنگتن با ديپلماسي و سياستهاي يك جانبه ، سياستهاي چند جانبه و بين المللي را به گروگان گرفته و نشستهاي ان پي تي را با شوراي امنيت سازمان ملل (كه در آن داراي حق وتو است ) اشتباه بگيرد! نگاهي به نشست هاي پيمان در سالهاي اخير و مواضعي كه آمريكا در آنها اتخاذ كرده ، تاييد اين مهم است. كنفرانس بازنگري معاهده ۱۹۹۰در ژنو به دليل مخالفت آمريكا با متن پاراگرافي مبني بر توقف آزمايشهاي هستهاي ( كه به صراحت در پيمان ذكر و اعضاي متعهد به آن هستند) با شكست مواجه شد و در آن زمان جمهوري اسلامي ايران به نمايندگي از نامتعهدها ، مصرانه تلاش كرد كه سه كشور آمريكا ، شوروي و انگليس يعني كشورهاي دارنده سلاح هستهاي كه در آن زمان عضو ان پي تي بودند را مجبور به تعهد عدم آزمايش هستهاي كند. علاوه بر آن كنفرانس ۲۰۰۵در نيويورك نيز به دليل مخالفت آمريكا با دستور جلسه به خصوص اشاره به كنفرانس ۲۰۰۰در رابطه با خلع سلاح هستهاي ( روح پيمان ) ، با شكست مواجه شد و علاوه بر اينها آمريكا و كشورهاي غربي ديگر كه با اسراييل همكاري هستهاي دارند ، هيچ وقت برخلاف ماده چهارم پيمان نه تنها نسبت به قطع اين همكاريها اقدام نكردهاند ، بلكه به جامعه جهاني نيز پاسخگو نبوده اند
در فضايي اين چنين ، نگاه كاملا منفعت محور آمريكا به مقوله اينكه چه كشور و رژيمي ميتواند از نعمت چراغ سبز واشنگن جهت داشتن سلاح هسته اي برخوردار باشد ( مانند كشورهاي پاكستان و هند و رژيم صهيونيستي ) و چه كشوري حتي حق داشتن فرآيندههاي به رسميت شناخته شده در معاهده ان پي تي را ندارد (نمونه ايران و چرخه غنيسازي اورانيوم )، بر كل معاهده ان پي تي سايه خطرناكي افكنده كه امنيت جهاني را به خطر انداخته است . در اين فضا عجيب نيست كه وزير دفاع سابق آمريكا هم اذعان ميكند كه آمريكا خود بزرگترين اشاعهدهنده خطر سلاحهاي هستهاي در جهان است .(همشهري ۲۸خرداد (۱۳۸۵
در چنين شرايطي كه هانس بليكس از بازرسان تسليحاتي آژانس در پرونده عراق در زمينه آينده ان پي تي با اشاره به عدم تعهد قدرتهاي بزرگ به آن مي گويد: اين احساس وجود دارد كه توافق مشترك جامعه بينالمللي در حال فروپاشي است (منبع بالا)
محمد البرادعي نيز بر نظر است كه : مشكل پيش رو درباره تكثير و اشاعه هستهاي و كنترل تسليحاتي (فرار قدرتهاي شرور از تعهدات خود از جمله خلع سلاح و عدم پاي بندي به تكثير و انتشار سلاحهاي هستهاي ) كاملا روشن است .
يا بايد راههاي خلاقانه جديد را پيدا كنيم و يا شاهد نابودي رژيم بين المللي پادمانهاي هستهاي باشيم .(همان )
شنبه 4 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 526]