واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نگاهي تازه به مهرباني نويسنده:افسانه بهرامي مهرباني جزو خصيصههاي ذاتي انسان است. با آن متولد ميشود و با آن از دنيا ميرود. منتها با توجه به اينکه در چه جامعه و خانوادهاي زندگي کرده باشيم، تفاوتهاي فاحشي در ميزان و نحوه بروز آن ديده ميشود. دکتر پرويز رزاقي، روانشناس و مدرس دانشگاه آزاد، درباره خصيصه مهرباني در آدمها ميگويد: «مهرباني از ويژگيهاي خلقي سرچشمه ميگيرد که ارثي بوده و از دوران کودکي وجود دارد و در برخي موارد در اثر تکرار و تمرين، مشاهده يا بازخورد رفتارهاي خود شخص که از ديگران نشأت ميگيرد تقويت ميشود.» البته برخي ديدگاهها برخلاف ديدگاههاي بالا معتقدند که خلق مهرباني ارثي و ذاتي نيست. ميتوان از طريق آموزش، تمرين و پاداش به رفتارهاي مهرباني، خلق مهربان را دروني کرد. مهرباني و افزايش مدارا مهرباني حد و مرز ندارد. افراد در تمام جوامع با خصوصيات ظاهري، کلامي و رفتاري از افراد بدخلق تشخيص داده ميشوند و از نظر دکتر رزاقي، جامعه و فرهنگ در بهتر بروز دادن آن ميتواند نقش موثري داشته باشد. شواهد نشان ميدهد که در جوامع کنوني بشر به سمت خودنمايي حرکت کرده که يکي از راههاي نمود آن برقراري ارتباط خوب است. اين نوع گرايش در تمدن جديد اثرات مثبت و منفي دارد. اين ميل به پذيرفته شدن، از سوي ديگران زمينه را براي شکوفايي انسان فراهم ميکند. جاويد سبحاني، جامعهشناس، ضمن تاييد اين موضوع ميگويد: «مهرباني يکي از عوامل موثر در تقويت روابط اجتماعي مثبت است. از مؤلفههاي عاطفيرواني توسعه بوده و در سطح فردي و هم اجتماعي چنانچه ديگر خواهي ترويج پيدا کند به ديگران اجازه شکوفايي داده ميشود. ضمن اينکه مهرباني باعث ميشود ظرفيت تحمل افراد افزايش پيداکرده و ميل به مدارا در آنها زياد ميشود و خشونت، جنگطلبي و... کاهش پيدا ميکند.» مهرباني، زن و مرد نميشناسد در بيشتر مواقع به نظر ميرسد زن مهربانتر از مرد است يا حتي در برخي خانوادهها مهرباني از سوي مرد قبح داشته و آن را دور از رفتارهاي مردانه ميدانند. اگر اين موضوع صحيح است،پس چرا ما زن سياستمدار داريم، زن جنگ طلب داريم و... در اينجا دکتر سبحاني از ديد جامعهشناسي از موضوعي حرف ميزند تحت عنوان «کليشه ذاتگرايانه» که اساسا اين کليشه ذات نابرابر را ايجاد ميکند. براين اساس مرد مظهر قدرت و زن مظهر مهرورزي است،در حالي که در صورت پذيرش اين مطلب، ذات فرودست براي زن تعريف خواهد شد که با توجه به شواهد عيني مثل وجود زنهاي جنگطلب و سياستطلب اين اعتقاد طرد ميشود. واقعيت اين است که مهرباني از مباني اخلاقي براي هر دو جنس است. مهرباني هم سنتي و مدرن دارد در جامعه سنتي اخلاق به عنوان يک غايت مطلق است؛ يعني مثلا اگر فرد معتادي تقاضاي پول کند ما براساس مباني اخلاقي عليرغم اين که ميدانيم اين پول براي مواد مخدر خرج ميشود بهتر است اين پول را بدهيم اما براساس گفتههاي سبحاني در مقابل اين ديدگاه، ديدگاهي تحت عنوان اخلاق مسوولانه وجود دارد که در اين ديدگاه، فرد پيامد اخلاقي را براي خود و ديگران ميسنجد و سپس اقدامي انجام ميدهد که معمولا جامعه جديد بر مبناي اخلاق مسووليت، شکل گرفته است و مهرباني را عليالاطلاق توصيه نميکند. مهرباني در خانواده از آنجا که تعاملات دروني زندگي مشترک، صميميتر و نزديکتر است، در نتيجه ميزان تاثيرگذاري رفتار مهربان زوجين نسبت به هم بيشتر از جامعه است. منتها در اين راستا دکتر رزاقي، روانشناس، رعايت برخي نکات را ضروري ميداند: «زوجين بايد دقت داشته باشند که برخي رفتارها از نظر همسر مهرباني محسوب نميشود و حتي نوعي رفتار تحقيرآميز به حساب ميآيد؛ بهعنوان مثال، ممکن است فردي براي ابراز مهرباني خود، همسر را به خريد لباسي مجبور کند و حتي هزينه گزاف آن را پرداخت کند اما با اين حال نتوانسته باشد رضايت دروني همسرش را جلب کند.» براساس اظهارات وي در برخي از مواقع مهرباني زوجين نشأت گرفته از ناکاميهاي دوران رشد است. در واقع فرد به اين طريق ميخواهد ناکاميهاي گذشته را جبران کند؛ نه اينکه يک نوع رفتار مهرباني واقعي بروز داده باشد. بنابراين زوجين بايد سلسله نيازهاي همسر خود را شناسايي کرده و دقت کنند که کدام رفتار رضايتمندي واقعي همسر را تامين ميکند. ضمن اين که در ابراز مهرباني بايد احساسهاي نابهجايي چون خدمت به همسر را از خود دور کنند. نوع بروز مهرباني در خانواده، براساس گفتههاي دکتر سبحاني، بستگي به ساختار خانواده دارد. در خانوادهاي که پدرسالاري حکمفرما است، بالطبع پدر منبع قدرت و مادر مظهر عاطفه و مهرباني تعريف ميشود. در اينجا موفقيت بيشتر از آن کسي است که قدرت بيشتري دارد و به ظاهر موفقيت با رعايت اين سلسله مراتب حاصل ميشود، در حالي که در چنين موقعيتي يکي از اعضاي خانواده از حق خود گذشته يا اينکه اين نابرابري را احساس نميکند اما در خانوادهاي که برابري حکمفرما است همه به يک نسبت از مهرباني برخوردار هستند و درنهايت همه با هم احساس رضايتمندي دروني دارند و خانواده از استحکام بيشتري برخوردار است. منبع: http://www.salamat.com
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 434]