محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829696813
به مناسبت روز جهاني تنوع زيستي، 2 خرداد نابودي تنوع زيستي نابودي كتابخانه حيات
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: به مناسبت روز جهاني تنوع زيستي، 2 خرداد نابودي تنوع زيستي نابودي كتابخانه حيات
جام جم آنلاين: هيچ بحراني در محيط زيست اثراتي پايدارتر از نابودي تنوع زيستي ندارد. محققان معتقدند «كتابخانه حيات در آتش مي‌سوزد و ما بايد آن را خاموش كنيم». اين در حالي است كه نابودي تنوع زيستي به عنوان سومين تهديد جهاني با سرعت بي‌سابقه‌اي ادامه دارد. با اين حال، هنوز اطلاعات ما درباره گونه‌هاي موجود به طرز تاسفباري ناچيز است و تلاش‌هايمان براي نجات گنجينه حيات كافي نيست، غافل از اين كه نابودي تنوع زيستي بي‌بازگشت و هميشگي است.
ضمنا اين جملات معروف را شنيده‌ايد كه همه ما در هر مرحله از توسعه‌يافتگي كه باشيم، در يك قايق در حال سفريم، با هم شناوريم و با هم غرق مي‌شويم و ساختن يك كشتي محكم‌تر به سود تمامي مسافران است.
امروزه بيشتر راه‌هاي توسعه چه در شمال و چه در جنوب در حقيقت همان تكان دادن قايق است و در زماني كه نابودي و ويراني اكوسيستم‌ها به عنوان شبكه ضروري حمايت از حيات در كره زمين در معرض تهديد است، وقت آن رسيده كه به درك مشتركي از اساسي‌ترين مساله گريبانگير كشورها برسيم.
كارشناسان معتقدند با اتخاذ استراتژي‌هاي حمايتي و استفاده پايدار از تنوع زيستي، نه‌تنها منافع اقتصادي بسياري نصيب ما مي‌شود، بلكه ارزش‌هاي فرهنگي، معنوي و زيستي در طبيعت را مورد حمايت قرار داده‌ايم.
صدمه ديدن زيست‌بوم‌ها و تجزيه آنها، ويراني محيط زيست طبيعي و بعضي عوامل ديگر فشار زيادي را به گونه‌هاي بسياري از گياهان و جانوران وارد مي‌كند. اگرچه به علت كمبود اطلاعات، توصيف دقيق شرايط موجود و اتفاقات آينده امكان‌پذير نيست.
از سوي ديگر، كامل‌ترين منبع اطلاعات جهاني درباره انقراض موجودات و گونه‌هاي در معرض خطر فهرست قرمز IUCN است. براساس گزارش‌هاي اين سازمان جهاني در جهان تخمين زده شده است كه بيش از 11 درصد پرندگان، 18 درصد پستانداران،
5 درصد آبزيان و 8 درصد گياهان در معرض خطر انقراض قرار دارند كه اين ارقام فقط مربوط به گروه نسبتا كوچكي از گونه‌هاست كه اطلاعات كافي درباره آنها وجود دارد و مربوط به 7/1 ميليون گونه شناخته‌شده ديگر و ميليون‌ها گونه ناشناخته نيست.
گونه‌هاي موجود در اكوسيستم‌هاي جزيره‌اي و آب شيرين بسيار آسيب‌پذير هستند و به عنوان مثال، حدود 23 درصد گونه‌هاي پرندگان جزيره‌ها در مقابل 11 درصد پرندگان سراسر جهان در معرض خطر قرار دارند.
گونه‌هاي نواحي داراي آب و هواي مديترانه‌اي نيز به طور چشمگيري آسيب‌پذيرند. اينان شامل گونه‌هاي متنوع جانوري و تعداد زيادي از گياهان بومي مي‌شوند. تخمين زده مي‌شود 15 درصد گياهان آوندي منطقه مديترانه‌اي كاليفرنيا، 17 درصد منطقه‌اي به نام كيپ پروسين آفريقاي جنوبي و 24 درصد منطقه جنوب غربي استراليا در معرض خطر قرار دارند.
تحقيقات نشان ميدهد تعداد گونه‌هاي موجود يك اكوسيستم، به منطقه آن بستگي دارد. رابطه ميان گونه‌ها و نواحي آنها راه مفيدي است براي پيش‌بيني آهنگ نابودي گونه‌ها در زيستگاه‌هاي آسيب‌ديده، اگرچه معمولا اين پيش‌بيني‌ها را بسياري از شك و ترديدها احاطه كرده است.
به عنوان مثال براساس گزارش‌هاي جهاني پيش‌بيني مي‌شود تا 25 سال آينده در جنگل‌هاي استوايي، 2 تا 25 درصد گونه‌ها منقرض شوند يا در معرض نابودي قرار گيرند، اين در حالي است كه جنگل‌هاي استوايي حدود نيمي از گونه‌هاي جهان را در درون خود جاي مي‌دهند.
اصغر محمدي‌فاضل محقق و متخصص محيط زيست در اين باره مي‌گويد: در حالي كه پيش‌بيني‌ها براي آينده جهان قطعي نيست؛ اما براساس شواهد موجود كارشناسان پيش‌بيني‌هايي را انجام مي‌دهند، به طوري كه در مجموع پيش‌بيني شده است اكوسيستم‌هاي جهان در معرض فشار رو به افزايش قرار مي‌گيرند و اراضي دست‌نخورده از 70 درصد كنوني به 65 درصد در سال 2015 و 60 درصد در سال 2050 كاهش مي‌يابند كه اين كاهش عمدتا به علت گسترش اراضي كشاورزي است.
وي ادامه ميدهد: براساس گزارش‌هاي جهاني بالاترين ميزان تغيير كاربري در آفريقا پيش‌بيني مي‌شود؛ جايي كه نسبت اراضي دست‌نخورده تا سال 2050 از 70 درصد به 45 درصد كاهش خواهد يافت.
اين ميزان در غرب آسيا از 90 درصد به 70 درصد كاهش پيدا خواهد كرد و علفزارهاي ساوانا به صورت چراگاه هميشگي درآمده، جنگل‌ها ناپديد شده و باقيمانده زمين‌ها باير و يا نيمه‌باير رها مي‌شوند.
بازسازي جهان در قرن 21
كارشناسان جهاني براساس معاهدات و پروتكل‌هاي بينالمللي سعي در بازسازي تخريب‌هاي صورت‌گرفته دارند كه در برخي موارد نيز موفقيت‌هايي را دربر داشته است؛ اما مهم‌ترين پديده‌هاي جهاني كه امروزه با آن مواجه هستيم، پديده تغييرات آب و هوايي و تخريب لايه اوزون است. در ژوئن سال 1974 دو شيميدان در دانشگاه كاليفرنيا، تئوري خود را منتشر كردند.
آنان اظهار كردند كه كلروفلوركربن رها شده در محيط زيست به استراتوسفر رفته و در آنجا اتم‌هاي كلرين آزاد مي‌كند و اين اتم‌ها مي‌توانند به لايه اوزون در استراتوسفر زمين آسيب برسانند و آن را از ميان ببرند.
در دومين مقاله منتشر شده در سال 1975 پيش‌بيني شد كه اين فرآيند به طور قابل ملاحظه‌اي لايه اوزون استراتوسفري را كاهش دهد و تحت چنين شرايطي، حجم زيادي از اشعه ماوراءبنفش خورشيد به سطح زمين مي‌رسد و باعث خطرات و آسيب‌هاي بالقوه براي گياهان و جانوران، به خطر افتادن سلامتي انسان‌ها و بيماري‌هايي نظير سرطان پوست و آب مرواريد مي‌شود.
به دنبال آن، مجامع سياسي تصميم به كنترل گازهايCFC و هالون‌ها گرفتند كه با تشكيل پروتكل مونترال درباره مواد كاهنده لايه اوزون، كشورهاي صنعتي ملزم به كاهش مصرف «CFC»ها شدند.
امروزه واضح است كه بدون پروتكل مونترال كلرين و برومين مخرب لايه اوزون به عنوان سپر محافظ زمين در نيمه قرن آينده بسرعت افزايش خواهند يافت؛ اما با اجراي آن پيش‌بيني مي‌شود تجمع آنها در جو تا حدودي كاهش يابد.
همچنين اگرچه تلاش‌ها براي متوقف نكردن مصرف مواد شيميايي مخرب لايه اوزون مشكل بود، تلاش‌ها براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي، حمايت از ذخاير تنوع زيستي و مديريت آب‌هاي بينالمللي از آن مشكل‌تر و بحث‌برانگيز‌تر بوده است.
هدايت اكولوژيك
درباره تقاضا براي انرژي و انتشار دي‌اكسيدكربن 2 CO، شوراي جهاني انرژي برنامه‌اي با عنوان هدايت اكولوژيك تهيه كرده، در نتيجه اجراي اين برنامه، تقاضاي جهاني براي انرژي تا سال 2020 فقط 30 درصد رشد خواهد داشت و انتشار دي‌اكسيدكربن سالانه 5 درصد بالاتر از سطح آن در سال 1990 خواهد بود.
به نظر مي‌رسد اين برنامه براي تقاضاي آب در چند دهه آينده تنش‌ها و درگيري‌هايي شبيه منازعات سياسي ايجاد خواهد كرد و نياز براي مديريت مشترك توزيع آب از سوي دولت‌ها و بخش‌هاي محل و حمايت از عرضه فناوري‌هاي نو و كارا در صنعت آب است.
ايجاد تعهد براي حركت در چنين مسيري مستلزم درگيري‌ها و تنش‌هاي بسياري است. در چنين مواردي متقاعد كردن اجتماعات سياسي و عامه مردم امري ضروري است.
تغييرات كره زمين و امنيت غذايي
ما هنوز كمي از انسان‌هايي داريم كه از گرسنگي و سوءتغذيه رنج مي‌برند. آنان حدود 10 درصد جمعيت جهان را تشكيل مي‌دهند، ولي دانسته‌هاي ما از آنها فوق‌العاده كم است.
سازمان غذا و كشاورزي ملل متحد با انجام اقداماتي متعهد شده تا سال 2015 اين تعداد را به نصف كاهش دهد. فقر به نابودي محيط زيست منجر مي‌شود. در حدود 16 درصد زمين‌هاي زراعي جهان، با فعاليت‌هاي بشر نابود شده‌اند.
زيان‌هاي رو به افزايش خشكي، زمين‌هاي زراعي و حاصلخيز، نابودي سرشاخه‌هاي رودها در اكوسيستم‌هاي كوهستاني و تغيير اراضي باراني ساحلي در درجه اول بر ناامني غذايي مردم حاشيه‌اي اين نواحي اثر مي‌گذارد. علاوه بر اين، همان‌طور كه جمعيت بشر افزايش پيدا مي‌كند، زمين‌هاي حاصلخيز نيز دائما در حال نابودي هستند.
نياز براي تغييرات قانوني و سازماني، كاملا احساس مي‌شود. اين تغييرات بايد به استفاده‌كنندگان زمين انگيزه‌هاي لازم براي اداره پايدار زمين‌ها را بدهد. انتقال فناوري نيز راه ديگري است. ناامني غذايي مردم را وادار مي‌كند كه بيش از حدي كه براي ساختار و حاصلخيزي زمين براي توليد پايدار لازم است، به استخراج مواد غذايي خاك اقدام كنند.
از سوي ديگر، عوامل زيادي در آسيب رساندن به تنوع زيستي كشاورزي دخالت داشته‌اند و بخش وسيعي از گونه‌هاي جانوران، گياهان و اكوسيستم‌ها در تنوع زيستي كشاورزي قرار دارند؛ يكي از اين عوامل از ميان رفتن زيستگاه‌هاي طبيعي است، به طوري كه استفاده از گونه‌هاي پرمحصول در 30 سال گذشته شرايطي به وجود آورده كه در حدود 30 درصد گونه‌هاي حيوانات اهلي در حال انقراض هستند.
بحران تنوع زيستي
هيچ بحراني در محيط زيست اثراتي پايدارتر از نابودي تنوع زيستي ندارد. به فرض بروز تغييراتي در نگرش‌ها، سياست‌ها و انگيزه‌ها، تغييرات آب و هوا ممكن است در طول يك قرن وارونه شود. مساله آب‌هاي بينالمللي و برداشت بيش از حد محصول هم ممكن است در يك دهه تغيير كند و جبران شود.
به فرض ادامه همكاري‌ها براساس پروتكل مونترال، لايه اوزون اندكي پيش از سال 2100 شروع به بازساري كامل خود مي‌كند، ولي تنوع زيستي مساله كاملا متفاوتي است. نابودي آن هميشگي است.
ادامه روند شتابان نابودي تنوع زيستي از آسيب رساندن به سيستم‌هاي حمايت طبيعي از جوامع بشري و همچنين سيستم‌هاي اقتصادي خبر ميدهد.
دولت‌ها، تشكل‌هاي غيردولتي، موسسات و تشكل‌هاي اجتماعي براي متوقف كردن اين امر بسيج شده‌اند و در طول دهه گذشته اقدامات جدي‌اي صورت گرفته است كه تعيين بيش از 10 هزار پارك ملي و منطقه حفاظت‌شده به وسعت هريك بيش از هزار هكتار، قرار دادن 150 ميليون كيلومترمربع از زمين‌هاي كره زمين تحت قوانين حفاظتي و تصويب قوانين ملي و بينالمللي براي حمايت از گونه‌هاي بشدت در معرض نابودي و تهديد به لغو مجوز تجارت را شامل مي‌شود.
با اين حال، هنوز اطلاعات ما درباره گونه‌هاي موجود به طرز تاسفباري ناچيز است. تقريبا 3 هزار گونه باكتري از لحاظ علمي تعريف شده‌اند؛ اما بررسي يك گرم از خاك جنگلي در نروژ به شناسايي 5 هزار گونه منجر شد و جالب اين كه تنها 10 درصد كل گونه‌هاي شناخته‌شده حشرات در جهان داراي نام علمي هستند.
اين مثال‌ها تنها بخشي از مسائل و چالش‌هاي پيش روي ماست كه نشان ميدهد غفلت از آنها امنيت حيات كره زمين را براي هميشه با خطر مواجه خواهد كرد.
ماهيگيري
برداشت و صيد بيش از حد آبزيان، از سوي ناوگان‌هاي صنعتي، كشتي‌هاي تجاري و ماهيگيران حرفه‌اي اين ذخيره مهم حياتي بشر را كاهش داده است. پس از اين كه از سال‌هاي 1950 تا 1989، صيد آبزيان از دريا حدود
5 برابر شد، در سال‌هاي 1987 1983 صيد سالانه در سطح 88 ميليون تن متوقف ماند؛ اما ناگهان در يك دهه بعد به مرز 93 ميليون تن رسيد.
به دنبال آن، سازمان غذا و كشاورزي ملل متحد(FAO) اعلام كرد، حدود دوسوم آبزيان در سن زاد و ولد يا پيش از رسيدن به سن زاد و ولد صيد شده‌اند. در اقيانوس اطلس سطح صيد ماهي روغن آتلانتيك تا يك‌پنجم صيد آن را كاهش داد. تخمين زده مي‌شود در سواحل اقيانوس آرام در آسيا صيد در سطح محدوديت پايدار يا بالاتر از آن انجام مي‌شود.
متخصصان انتظار دارند تا سال 2020 ماهيگيري در همين سطح كنوني يا كمتر قرار بگيرد تا منافع استفاده از ابزارآلات پيشرفته، صيد ماهي‌هاي كوچك و كم‌ارزش و بهره‌برداري بيشتر از اندك ذخاير ماهي‌ها احتمالا بتواند ضعف‌هاي موجود را جبران كند.
از سوي ديگر، به دليل مديريت ضعيف منابع آبزي، حفاظت نكردن از نواحي و گونه‌هاي آبزيان و وخيم شدن اوضاع محيط زيست سواحل و درياها پرورش ماهي در جهان افزايش پيدا كند؛ اما اين افزايش در سطحي نيست كه بتواند نياز مردم را جوابگو باشد.
حميده‌سادات هاشمي
جمعه 3 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 379]
-
گوناگون
پربازدیدترینها