واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ببخشيد قيمت شما چنده؟برخي ارزش خودشان را به ثروت زيادشان مي دانند، بعضي به شغلشان، بعضي هم به ميزان سواد و معلوماتشان يا حتي به زيبايي ظاهريشان! تو ارزش خودت را به چه چيزي مي داني؟
قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِهِ وَ صِدْقُهُ عَلَى قَدْرِ مُرُوءَتِهِ وَ شُجَاعَتُهُ عَلَى قَدْرِ أَنَفَتِهِ وَ عِفَّتُهُ عَلَى قَدْرِ غَيْرَتِه [1]قدر هر کس به اندازه همّت اوست و صداقت او به اندازه جوانمرديش؛ شجاعت هر کس به قدر عزت نفس اوست و عفت او به قدر غيرتش.شرح:در اينجا به توضيح جمله اول امام عليه السّلام مي پردازيم و توضيح جملات بعدي را در مقاله هاي آتي خواهيم آورد إن شاء الله.«ببخشيد آقا اينو چند مي فروشيد؟»، «به نظرت ارزششو داره که ... ؟»، «چقدر مي ارزه؟»، «اين بايد خيلي قيمتي باشه، درسته؟»اين سؤالات را بارها شنيده ايم. براي ما سؤال از ارزش و قدر و قيمت هر چيزي مي تواند خيلي تعيين کننده باشد. تعيين کننده اينکه وقتمان، پولمان، انرژيمان و ديگر داشته هايمان را کجا هزينه کنيم و کجا نکنيم؟ ما دوست داريم با ارزشترين و قيمتي ترين چيزها را داشته باشيم اما شايد کمتر به اين فکر کرده باشيم که ارزش و قيمت خودمان چقدر است؟برخي ارزش خودشان را به ثروت زيادشان مي دانند، بعضي به شغلشان، بعضي هم به ميزان سواد و معلوماتشان يا حتي به زيبايي ظاهريشان! تو ارزش خودت را به چه چيزي مي داني؟امير المؤمنين عليه السّلام قدر و ارزش هر کس را به انداره همّت او مي دانند. همّت هر کس آن چيزي است که وقتي آن را ندارد بي قرار و نگران است و بدون آن آرامش ندارد و براي رسيدن به آن حاضر است از ديگر خواسته هايش بگذرد و بيشترين هزينه را صرف کند. مثلاً دانش آموزي که براي قبولي در دانشگاه از تفريحات خود مي زند و سخت درس مي خواند، همّتش قبولي در دانشگاه است و همّت ورزشکاري که سختي تمرينات شديد ورزشي را به جان مي خرد، قهرماني و رکوردشکني است. اگر همّت کسي رسيدن به چيز باارزشي باشد، مي گويند همّت بلند و عالي دارد.اميرالمؤمنين عليه السّلام فرمودند:هر کس همّتش آنچه داخل شکمش مي رود باشد، ارزش و قيمتش آنچيزي است که از شکمش خارج مي شوددر دين آسماني ما، به همّت هر کس به عنوان عمل قلبيش بسيار بها داده شده است. به عنوان نمونه گفته شده شرف و فضيلت انسان به همّتهاي بلند اوست[1]. همچنين از داشتن همّت داني و پست بسيار نهي شده است: اميرالمؤمنين عليه السّلام فرمودند:«مَن كانَت هِمَّتُهُ ما يَدخُلُ بَطنَه كانَت قِيمَتُهُ ما يَخرُجُ مِنه» [2] ؛ هر کس همّتش آنچه داخل شکمش مي رود باشد، ارزش و قيمتش آنچيزي است که از شکمش خارج مي شود.در احاديث انسانهايي که همّتشان ارضاي شهوات و اميال دنيوي است بسيار دور از خدا[3] و دور از خير و خوبي[4] توصيف شده اند.غلام همّت رندان بي سر و پاي ام که هر دو کَون نيرزد به پيششان يک کاهحقيقتاً اگر کسي قدر خود و عمر گرانمايه اش را بداند و باور کند زندگي دنيا به زودي سپري خواهد شد و زندگي هميشگي آخرت فرا خواهد رسيد، همّتش چگونه خواهد شد؟چه فرصتها که گم کردم در اين راه ز بخت خوابـــنـاک غـــافـل خــويش!مــــــرا در اول ره مـــــنزل افـــــتاد گم آمد کشتي ام در ساحل خويش
ممکن است بگويي غفلت از دنيا و همه همّت را معطوف آخرت کردن موجب عقب ماندگي در رشد و پيشرفت دنيايي مي شود و در نتيجه سربار ديگران خواهيم شد!امّا تجربه نشان داده افرادي که همّتشان آخرت است در زندگي دنيا هم سخت کوشترند و هم مقاومتر. شايد به اين خاطر که اينها واقعاً باور کرده اند که دنيا فرصت اندکي است که بايد غنيمت شمرد تا براي آخرت توشه جمع کرد و چه توشه اي بهتر از خوبي کردن به مردم و مفيد بودن براي جامعه بشري![5] اين افراد نه تنها سربار جامعه نمي شوند بلکه از لذّت و تفريح خود مي زنند تا ديگران آسوده و راحت باشند[6] و هر چه بيشتر براي اصلاح نواقص تلاش مي کنند[7]. ضمن اينکه آخرت خواهان امتياز ديگري هم نسبت به دنياطلبان دارند و آن مأيوس نشدن از حوادث ناگوار زندگي است[8]. چرا که اين افراد همه دنيا و هر چه در آن است را تمام شدني و از بين رفتني مي دانند پس تا وقتي آسيبي به داشته هاي آخرتيشان نرسيده است دليلي براي غمگين شدن نمي بينند[9]. درست مثل کسي که در راه سفر اگر مجبور شود در کلبه اي هم بخوابد ناراحت نمي شود چرا که مي داند اين يک شب خيلي زود سپري مي شود و به زودي در وطنش و در خان? راحت و امن و مجلّل خود ساکن خواهد شد.سود و زيان و مايه چو خواهد شدن ز دست از بهر اين معامله، غـمگين مـباش و شـادغم دل چند توان خورد که ايّام نماند؟ گو نَه دل باش و نه ايّام چه خواهد بودن؟ امّا مژده اي ديگر براي آسماني همّتان!رازي از رازهاي آسمان که جز انساني آسماني نمي تواند از آن خبر دهد!اي کساني که همّتتان را از زمين برگرفته ايد و به آسمان چشم دوخته ايد، شما در زمين هم آسماني خواهيد زيست!امير آسمانها و زمين، اميرالمؤمنين عليه السّلام مژده دادند:«مَنْ كَانَتْ هِمَّتُهُ آخِرَتَهُ كَفَاهُ اللَّهُ هَمَّهُ مِنَ الدُّنْيَا» [10] ؛ هر کس همّتش آخرتش باشد، خداوند اندوه و گرفتاري دنيايش را برطرف خواهد کرد. پي نوشت ها:[1] الشّرف بالهمم العالية لا بالرّمم البالية. (غرر الحكم و درر الكلم صفحه 686 ج 2)[2] غررالحكم ص : 143 ش: 2577[3] أَبْعَدُ مَا كَانَ الْعَبْدُ مِنَ اللَّهِ إِذَا كَانَ هَمُّهُ بَطْنَهُ وَ فَرْجَه (بحارالأنوار ج : 10 ص : 108)[4] ما أبعَدَ الخَير مِمَّن هِمَّتُهُ بَطنُهُ و فَرجُهُ (غررالحكم ص : 143 ش: 2580)[5] َ خَيْرُ النَّاسِ أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاس (مستدرك الوسائل ج : 12 ص : 391)[6] َ مَنْ لَمْ يَهْتَمَّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ بِمُسْلِم (الكافي ج : 2 ص : 164)[7] هِمَّةُ الْعَقْلِ تَرْكُ الذُّنُوبِ وَ إِصْلَاحُ الْعُيُوبِ (بحارالأنوار ج : 1 ص : 161)[8] لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُم (حديد: آي? 23)[9] َ مَنْ زَهِدَ فِي الدُّنْيَا هَانَتْ عَلَيْهِ الْمَصَائِب (الكافي ج : 2 ص : 132)[10] الكافي ج : 8 ص : 307بخش نهج البلاغه تبيان منبع : سايت ابو تراب
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 471]