تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816441845
نگاهي به گسترش اسلام در غرب آفريقا (1)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نگاهي به گسترش اسلام در غرب آفريقا (1) نویسنده: آلفا عمر سي ساوانه* مقدمه دين مبين اسلام در طول تاريخ، در چندين مرحله و با توجه به مقتضيات اجتماعي ــ فرهنگي جوامع، از طريق مسالمت آميز و يا جهاد در آفريقا نشر و گسترش يافته است. صدور اسلام به آفريقا همانند دو قاره ديگر يعني آسيا و اروپا، به اواخر قرن هفتم ميلادي بر مي گردد. در اين زمان ما شاهد گسترش سريع اسلام در كشورهاي آفريقايي حاشيه درياي مديترانه و نيز تمام مناطق شما آفريقا هستيم. در عين حال، اعراب درصدد برآمدند تا دين شان را به اروپا نيز بشناسانند. از اين رو آنها با استيلا بر جنوب اسپانيا، حركت خود را به سوي شمال ادامه دادند اما در سال 732 ميلادي در منطقه پواتيه فرانسه متوقف شدند. مسلمانان كه از ادامه پيشروي و توسعه دامنه فعاليت خود در اروپا بازمانده بودند، به گسترش اسلام در غرب آفريقا كه در آن زمان تحت سيطره امپراطوري بزرگ سودان بود، مصمم شدند. اسلام گرايي و گرويدن به اسلام در منطقه غرب آفريقا، نتيجه تماس ها و ارتباطات بين مغربي ها و امپراطوري سودان بود كه بر تمام منطقه تسلط داشتند. اصطلاح "سودان" بيشتر زماني كاربرد دارد كه خواسته باشيم از نقش آفريقاي غربي در زمينه اسلام گرايي و ارتباط با مردم مغرب سخن بگوييم. سودان قديم به لحاظ جغرافيايي بين منطقه صحرا در شمال و منطقه جنگلي در جنوب آفريقا واقع شده بود. سودان قديم بيشتر به منطقه شمال آفريقا كه داراي مردمي سياه و آب و هوايي حاره اي، باراني و ساحلي بود، شباهت داشت. سودان كه بافت اجتماعي واحدي داشت، ارتباطات و مناسبات انساني در آن بسيار گسترده بود. آب موردنياز اين منطقه هم از رودخانه هاي نيجر، سنگال و نيز درياچه چاد تأمين مي شد. سودان قديم از اقيانوس اطلس تا منطقه دارفور امتداد داشت. اين منطقه در حال حاضر كشورهاي سنگال، گامبيا، گينه بيسائو، گينه، مالي، بوركينافاسو، نيجر، جنوب موربتاني و الجزاير، شمال ساحل عاج، غنا، بنين، توگو، نيجريه، كامرون، نيمه جنوب چاد و دارفور را شامل مي شود. اين گزارش مباحثي همچون اسلام گرايي در دوران امپراطوري هاي بيش از تسلط استعمار غرب، احياي اسلام بين قرون 17 و 19 ميلادي، حركت ها و نهضت هاي اسلامي در منطقه سودان و در نهايت وضعيت اسلام را پس از استقلال كشورهاي اين منطقه از استعمارگران اروپايي در بر مي گيرد. در پايان هم موضوع جهان شمول بودن اسلام مورد استنتاج قرار خواهد گرفت. اسلام پيش از قرن هفتم ميلادي اولين تماس ها و ارتباطات ميان اعراب شمال صحرا و سياهپوستان سودان به دوران امپراطوري غنا بر مي گردد. منطقه ما بين رودهاي سنگال و نيجر قلمرو اين امپراطوري بود. پادشاهان اين امپراطوري تقريباً به مدت يكهزار سال در اين منطقه حكومت كردند. دين اسلام ازقرن هفتم ميلادي از طريق بازرگانان مسلمان كه در مناطق شمال و جنوب صحراي آفريقا فعاليت داشتند، به مردم سودان معرفي و بتدريج در اين منطقه فراگير شد. اين چنين بود كه ازقرن هفتم تا دهم ميلادي، اسلام گرايي و گرويدن مردم سودان به دين مبين اسلام از طريق مسالمت آميز صورت گرفت. بسياري از سياهپوستان كه مجذوب ثروت و خردمندي بازرگانان مسلمان شده بودند، خود را وقف اجراي فرامين و فرايض اسلامي كردند هر چند كه عادات مذاهب سنتي منطقه را نيز به طور كامل ترك ننمودند. از ابتداي قرن 11 ميلادي، تحت تأثير سخنان يحيي بن ابراهيم و عبدا... ياسين كه جنگ مقدس (جهاد) را براي اسلام گرايي و گرويدن قبايل بت پرست به اسلام توصيه مي كردند، ابوبكر كه پيروان مسلمان زيادي را دور خود گرد آورده بود، در سال 1077 با حمله به غنا، آن را به تصرف خود درآورد و اسلام را به منطقه معرفي و مستولي كرد. اين حمله بربرها كه تحت عنوان "جنگ مقدس" صورت گرفت، گسترش مسالمت آميز اسلام را متوقف كرد اما در عوض به نشر اسلام در سودان تسريع بخشيد. در كمتر از يك قرن، قوم الموراويد از پيروان ابوبكر به سوي مناطق شمال مهاجرت و در آنجا سكني گزيدند. الموراويدها سپس جاي خود را به قوم كانته دادند كه بنيان گذار امپراطوري سوسو بودند. دوران كوتاه حكومت الموراويدها با ويراني عمومي غنا، غارت و ملزم كردن سياهپوستان به پرداخت ماليات و خراج همراه بود. "در دين هيچ اجباري نيست. راه هدايت از گمراهي مشخص شده است. پس هر كس كه به طاغوت كفر ورزد و به خدا ايمان آورد، به چنان رشته استواري چنگ زده است كه گسستنش نباشد. خدا شنوا و داناست." (آيه شريفه 256 سوره مباركه بقره) "با كساني كه با شما جنگ مي كنند، در راه خدا بجنگيد و تعدي مكنيد زيرا خدا تعدي كنندگان را دوست ندارد." (آيه شريفه 190 سوره مباركه بقره) همان طوري كه پيامبر گرامي اسلام فرموده است، در جنگ در راه خدا بايد تنها فداكاري را سرلوحه خود كرد و از هر گونه اميال و اغراض دنيوي همچون شهرت، ميهن پرستي، غارت، ظلم، سلطه و غيره چشم پوشي نمود و زندگي نيز بايد بر پايه اصولي همچون صلح عادلانه و مساوات استوار باشد. بدين ترتيب تنها جنگ در راه خدا يك جنگ توجيه پذير است. در عين حال، جنگي كه هدف از آن مجبور كردن انسانها براي گرويدن به اسلام از طريق زور باشد، به شدت نكوهيده شده و ممنوع است. حكومت پادشاهي سوسوها نيز كه جانشين الموراويدها شدند، 35 سال بيشتر به طول نينجاميد رهبر آنها سومارو كانته يك فرمانده جنگي ترسناك و ساحري بزرگ بود. وي كه فردي بت پرست بود، قدرت غيرواقعي سحر و جادويش سبب ترس و تطميع مردم شده بود. سومارو كانته نه حكومت پادشاهي منطقه بجز حكومت پادشاهي كاندينگ را تحت سيطره خود داشت. حكومت پادشاهي ماندينگ ها يكي از حكومت هاي آن زمان غنا بود كه حاكمان آن مسلمان شده بودند. امپراطوري مالي در پي پيروزي سپاه سونديانا كيتا بر سپاه كانته پادشاه بت پرست سوسوها در جنگ كيرينا در سال 1235 ميلادي پايه گذاري شد. سوندياتا كيتا امپراطور مالي هر چند كه خود بت پرست بود، به اسلام اجازه نشر داد. پس از مرگ وي در سال 1255، يك امپراطوري وسيع و پيشرفته از او بجاي ماند. اما جانشينان سوندياتا كيتا به اسلام گرويدند. آنها با ادامه كشورگشايي، امپراطور مالي را به سوي شرق و غرب گسترش دادند. در سال 1312 ميلادي، كانكو موسي برادرزاده سوندياتا كيتا پادشاه ماندينگ شد. وي در سال 1325 با سفر تاريخي به مكه كه به منظور زيارت خانه خدا صورت گرفت، امپراطوري مالي را به خارج از آفريقا معرفي كرد. در سال هاي بعد، روابط امپراطوري مالي با مغرب و مصر، ضمن رونق بخشيدن به تجارت منطقه، سبب توسعه و پيشرفت شهرهاي مهمي همچون جينه، گائو، تومبوكتو و نياني و در عين حال ساخت مساجد بزرگي در اين شهرها شد. در اين ميان، ديالاس ها يا همان بازرگانان مهمترين عامل ارتباطات و مناسبات بودند. آنها با مسافرت به مناطق جنوب كه مناطقي جنگلي بود، با خود طلا و كولا مي آوردند. اين بازرگانان در عين حال، به بازارهاي كشورهاي هوسا و سنگال نيز رفت و آمد داشتند و اين گونه بود كه به بزرگترين مبلغان و ناشران اسلام در سودان مبدل شدند. نتايج سفر پادشاه ماندينگ به مكه زيارت كنندگان ماندينگي موفق شدند با اسلام در محل ظهور و خاستگاهش، آشنا شوند. آنها در بازگشت از مكه، براي احياي اسلام ناب و اجراي فرامين و فرائض آن كه كم و بيش در منطقه كم رنگ شده بود، تلاش كردند. دو تن از اعضاي خاندان قريش نيز با سكني گزيدن در نزد پادشاه خود را وقف احيا و گسترش اصول و ارزش هاي اسلامي كردند. اعراب و بخصوص مغربي ها كه از مشاهده مواهب و ثروت هاي افسانه اي در مالي متحير مانده بودند، به سرعت به منطقه مهاجرت كردند. سفيد پوستان خيلي زود در نياني پايتخت امپراطوري مالي منطقه اي اختصاصي براي خود تشكيل دادند و بسياري هم با شاهزادگان ماندينگ ازدواج كردند. در دوران امپراطوري مالي، حضور علما، فضلا و زاهدان در دربار پادشاه چشمگير بود. در ميان آنها، قضاتي هم بودند كه بر اساس دستورات قرآن كريم حكم مي كردند. همچنين پنج طائفه درباري بودند كه وظيفه آموزش و نشر احكام اسلامي را به عهده داشتند. اين طائفه ها عبارت بودند از: دسسيه ها، توره ها، ديانه ها، بيرته ها و سانوها. به صراحت مي توان گفت كه اسلام در قرن 14 ميلادي به دين رسمي در سرتاسر سرزمين وسيع سودان بدل شد. پس از اضمحلال امپراطوري مالي، شخص مسلماني بنام سني علي (علي بر ياعلي بزرگ) امپراطوري سونگايي را در مالي بنيان نهاد كه اين خود سبب تقويت بيش از پيش اسلام گرديد. امپراطوري سونگايي در زمان حكومت آسكيا محمد توره در اوج قدرت و شوكت بود. آسكيا محمد توره كه مسلمان پرشوري بود، در سال 1497 به زيارت خانه خدا رفت و پس از بازگشت، خليفه سودان لقب گرفت سلطان مغرب در سال 1591 ميلادي با تصرف شهر گائو پايتخت سونگايي و نيز شهر تومبوكتو موجبات سقوط امپراطوري سونگايي را فراهم كرد. بدين ترتيب آخرين امپراطوري از چهار امپراطوري بزرگ سودان بدون آن كه مشكل خاصي براي اسلام گرايي و گرويدن مردم منطقه به اسلام بوجود آيد، سقوط كرد. البته پيشتر، در يكي از مناطق سودان يعني در اطراف درياچه چاد، امپراطوري ديگري بنام امپراطوري بزرگ كينيم بورنو پيش از امپراطوري مالي وجود داشت. يكي از پادشاهان اين امپراطوري بنام دوناماي اول (1150 ــ1097 ميلادي)، به زيارت خانه خدا رفت. امپراطوري كينيم بورنو پس از تصاحب دوباره قدرت در قرن 15 ميلادي به كمك علي قاجيدني، در زمان پادشاهي ادريس سوم آلوما (1617-1580) كه وي نيز به زيارت خانه خدا مشرف شده بود، به اوج عظمت و شوكت رسيد. وي پس از بازگشت از مكه، منطقه سودان مركزي و كشور هوسا را به تصرف خود درآورد. به جرأت مي توان گفت كه پيش از نفوذ استعمار به سودان، دين اسلام كاملاً در منطقه فراگير شده وجايگاه خود را پيدا كرده بود و به همين دليل است كه نفوذ استعمار كه در ابتدا با معرفي مسيحيت آغاز شد، همچون يك آسيب و زيان براي زندگي مسلمانان سوداني به حساب مي آمد. اين امر در مبارزه شديد رهبران ديني با نفوذ مسيحيت به سودان كاملاً مشهود است. پي نوشت : * كارشناس جغرافياي راهبردي و استاد دانشگاه منبع:پايگاه نور35 ادامه دارد... /ع
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 465]
-
گوناگون
پربازدیدترینها