محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829239466
بايگاني دلايل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر
واضح آرشیو وب فارسی:حيات: بايگاني دلايل ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر
تهران - حيات
رژيم عراق به دنبال شكست سنگيني كه در پايان عمليات بيتالمقدس در خرداد 1361 از رزمندگان اسلام متحمل شد و چاره‌اي جز پس‌دادن خرمشهر به ايران اسلامي نداشت، پس از پذيرش اين خفت تقاضاي صلح را مطرح كرد. اين موضوع بلافاصله مورد استقبال كشورهاي حامي او قرار گرفت. اما ايران حاضر به پذيرش صلح در اين مقطع از جنگ نشد و استراتژي «ادامه جنگ تا تنبيه متجاوز» را برگزيد.
در اين مقاله سعي شده است به اين سوال پاسخ داده شود كه چرا ايران در اين مقطع حاضر به پذيرش آتشبس نشد و استراتژي ادامه جنگ تا تنبيه متجاوز را انتخاب نمود؟
پس از عمليات فتح‌المبين در فروردين سال 1361 كه حضرت امام(ره) آن را حماسه بزرگ و «فتح‌الفتوح» ناميدند، تنها يك گام ديگر تا آزادسازي كامل مناطق استراتژيك ايران باقي مانده بود و آن آزادي خرمشهر به عنوان نماد توازن سياسي ـ نظامي بود كه بدين‌ترتيب، استراتژي عراق و متحدان بين‌المللي و منطقه‌اي آن به طور كامل به شكست مي‌انجاميد و اراده ديني ملّت ايران در سخت ترين شرايط تاريخي (كه در دوران معاصر نظير نداشت) تحقق مي‌يافت. بدين‌ترتيب عمليات بيتالمقدس با هدف آزادسازي خرمشهر در 10 ارديبهشت 1361 آغاز شد، اما حساسيت و اهميت هدف‌هاي ايران و عراق در اين منطقه موجب شد كه عمليات به مدت 25 روز به درازا بكشد. ولي در نهايت رزمندگان اسلام در حالي كه در شرايط بسيار دشوار آب و هوايي مي‌جنگيدند، در اوج اقتدار و به لطف الهي خرمشهر را آزاد كردند.
عمليات بيتالمقدس از نظر توان ارتش عراق، وسعت منطقه درگيري و نيز موانع بسيار، چنان بزرگ و شگفت‌انگيز بود كه امامخميني(ره) در هشتم خرداد 1361 فرمودند: «فتح خرمشهر يك مساله عادي نبود، اينكه 15 الي 20 هزار نفر به صف براي اسارت بيايند و تسليم شوند مساله‌اي عادي نيست، بلكه مافوق طبيعت است.»
عمليات‌هاي پي‌درپي ايران و آزادي خرمشهر موازنه نظامي ـ سياسي را به نفع ايران تغيير داد. در اين سلسله عمليات‌ها سرزمينهاي اشغال شده جنوب كشور كه مهمترين برگ برنده عراق به شمار مي‌رفت كاملاً آزاد شد.
تحول در استراتژي ايران
پس از فتح خرمشهر و برتري سياسي ـ نظامي ايران، كه يكي از اهداف آن پايان درگيري بود، پيش‌بيني مي‌شد كه زمينه اتمام جنگ فراهم آيد و قدرت‌هاي بزرگ پايان جنگ را به طور جدي و با در نظر گرفتن عدالت و تنبيه متجاوز پي‌گيري كنند، همانگونه كه در مورد بسياري از جنگ‌هاي بين‌المللي چنين شد. اما با وجود اين تصور، آمريكا و غرب در راستاي حفظ حكومت عراق و فشار بر جمهوري اسلامي تلاش‌هاي خود را آغاز كردند. در واقع آمريكا به عنوان عضو برتر شوراي امنيت سازمان ملل بدون توجه به خواسته‌هاي قانوني ايران، در پي تحميل مذاكره بدون شرط بر ايران بود قطعنامه 514 شوراي امنيت به گونه‌اي طراحي شده بود كه خواسته‌هاي مشروع ايران را در بر نداشت. افزون بر اين، قدرت‌هاي بزرگ به دليل وضع برتر جمهوري اسلامي ايران، مايل بودند مذاكرات در شرايطي انجام شود كه جمهوري اسلامي فاقد برتري نظامي باشد. به عبارت ديگر شوراي امنيت نشان داد كه آنها درصدد مديريت بحران مي‌باشند نه حل آن. لذا ايران در اين مقطع با توجه به حضور عراق در بعضي از مناطق غربي ايران تصميم به ورود به خاك عراق و ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر گرفت. اما اهداف اصلي ايران از ورود به خاك عراق چه بود؟ ايران در ادامه جنگ چه اهدافي را دنبال مي‌كرد؟
اهداف ايران از ورود به خاك عراق
مهمترين هدف ايران از ورود به خاك عراق، وادار كردن جامعه بين‌المللي به تنبيه متجاوز بود تا از اين رهگذر به قدرت سياسي انقلاب خدشه وارد نيايد. در اين باره آقاي محسن رضايي فرمانده اسبق سپاه پاسداران مي‌گويد: "استراتژي رسمي ايران پس از آزادي خرمشهر، انجام يك عمليات براي پشتوانه مذاكرات سياسي تعيين گرديد. البته در ذهن فرماندهان و رزمندگان مطرح بود كه اگر فرصت پيش آمد، تا بصره و بغداد پيش بروند. اما اين استراتژي مبناي برنامه‌ريزي ساختارهاي كشور نبود. هدف و شرط مذاكرات سياسي نيز از طرف رهبري، تنبيه صدام و گرفتن غرامت بود، اما مواظبت مي‌كردند كه اين استراتژي حداقل حتماً رعايت شود."
مسلماً آمريكايي‌ها به دليل نگراني‌هايي كه از پيروزي ايران داشتند به هيچ وجه مايل به در نظر گرفتن خواسته‌هاي بر حق جمهوري اسلامي مبني بر تعيين متجاوز و پرداخت غرامت نبودند و به همين دليل تنها بر آتشبس تاكيد داشتند. حال با توجه به اهداف متجاوزان و نيز نظر به برتري نظامي ايران، آيا جمهوري اسلامي مي‌توانست جنگ را بدون تامين خواسته‌هاي برحق خود خاتمه دهد و يا يك جانبه ترك مخاصمه كند؟ آيا دولتمردان ايران در اين صورت پاسخي براي نسلهاي آينده داشتند؟
بي‌گمان تنبيه متجاوز و گرفتن غرامت كه امنيت سياسي و اقتصادي را در پي داشته باشد، تنها با اقدام در زمين ميسر بود و وضعيت حاكم بر نظام بين‌المللي كه داراي حاكميت زور و عاري از جنبه‌هاي عقلايي و انساني بود، بستر حقوقي احقاق حق را از بين برده بود.
هدف ديگر از ورود به خاك عراق، رهايي از شرايط «نه جنگ و نه صلح» بود كه ادامه آن براي ايران بسيار گران تمام مي‌شد و دشمن نيز زمان لازم را براي تجديد قوا به دست مي‌آورد. حاميان جهاني عراق مي‌خواستند جنگ و تجاوزات و ويراني‌هاي بسياري را كه رژيم صدام به وجود آورده بود، ناديده بگيرند و آن را طوري به سود عراق خاتمه دهند كه گويا اصلاً تجاوزي در كار نبوده است و حتي وضعيتي را ايجاد كنند كه هرگاه خواستند، عراق را مجدداً به تجاوز وا دارند و ايران را در حالت نه جنگ و نه صلح و در معرض تهديد دايمي قرار دهند.
امام خميني(ره) درباره ماهيّت صلح درخواستي عراق فرمودند: "ما اگر مجرم را امروز رهايش كنيم، امروزي كه ما قدرت داريم... اين معناي آتشبس نيست. اين معناي صلح نيست. ضمن اينكه منطق حكم مي‌كند، دشمن عقب رانده شده را بايد به نحوي مجازات كرد كه براي سال‌هاي سال، خيال تهاجم مجدد را از سر بيرون كند."
موضوع مهم ديگري كه در ترغيب جمهوري اسلامي براي ورود به خاك عراق موثر بود، از هم گسيختگي ارتش عراق و عدم انسجام موجود ميان مردم، ارتش و حكومت بعثي بود كه كاملاً به چشم مي‌خورد و اين مساله دورنماي روشني را براي اقدام نظامي ايران ترسيم مي‌كرد.
*مهمتر آن كه احتمال تقويت روحي و نظامي عراق و حمله‌ي مجدد به داخل خاك ايران نيز وجود داشت؛ چنان كه در پايان جنگ، پس از اين كه جمهوري اسلامي ايران قطعنامه‌ي 598 را پذيرفت، عراق تلاش نظامي نسبتاً گسترده‌اي براي اشغال مجدد اهواز و خرمشهر آغاز كرد كه با شكست مواجه شد. با اين ملاحظات تنها راه‌حلي كه فراروي جمهوري اسلامي ايران قرار داشت، تلاش نظامي براي تأمين حقوق خود و تحقق صلحي شرافتمندانه بود.
ضرورت تصميم‌گيري براي تداوم يا پايان جنگ با در نظر‌گرفتن شرايط حاكم بر منطقه و موقعيت سياسي ـ نظامي ايران به برگزاري جلسات شوراي عالي دفاع در حضور امام خميني(ره) منجر شد. در اين جلسات كليه‌ي مسوولين با توجه به عدم رعايت حقوق ايران از طرف عراق و حاميان جهاني‌اش، بر ادامه‌ي جنگ تأكيد داشتند.
به اين ترتيب ايران دلايل منطقي و عقلاني براي ادامه جنگ داشت كه اين دلايل عبارت بودند از:
1ـ عدم تحقق شرايط ايران توسط شوراي امنيت سازمان ملل براي صلح (شناسايي و تنبيه متجاوز، پرداخت غرامت از سوي عراق)
2ـ عدم تأمين مرزهاي ايران؛ نقاطي در شلمچه، طلائيه، فكه و قصرشيرين هنوز در اشغال عراق بود. شهرهاي سومار، نفت‌شهر و مهران عملاً در اشغال دشمن بود و امكان آزادسازي اين نقاط از راه مذكور غيرمعقول به نظر مي‌رسيد و راهي جز ادامه‌ي جنگ وجود نداشت. از طرفي ديگر بدون داخل شدن نيروهاي ايران به خاك عراق و خارج‌كردن آبادان و خرمشهر از بُرد توپخانه‌ي عراق، زمينه‌ي بازگشت مردم اين شهرها فراهم نمي‌آمد.
3ـ از آنجا كه بعد از فتح خرمشهر هنوز بخشهايي از خاك ايران در دست عراق بود لازم بود ما نيز بخشهايي از عراق را در دست داشته باشيم تا در موقع مذاكره با دست پر حاضر شويم.
4ـ جلوگيري از استمرار استراتژي هجومي عراق در دريا و هوا؛ اگرچه نيروهاي زميني عراق در زمين متوقف و به عقب رانده شده بود ولي حملات عراق در دريا و هوا ادامه داشت.
5ـ تنها چيزي كه ارتش عراق از دست داده بود روحيه بود كه با توجه به روحيه‌ي فرماندهي آن (شخص صدام) اين مساله نيز پس از مدتي قابل ترميم بود.
6ـ توانايي كمّي ارتش عراق در حال ترميم بود و با كمك همه جانبه دول بزرگ و حاميان منطقه‌اي آن افزايش يافته بود.
7ـ در حالي كه نيروهاي جمهوري اسلامي در نوار پيروزي قرار داشتند، توقف ناپايا در فراز قدرت و دادن فرصت مجدد به عراق، زيان‌هايي به بار مي‌آورد. اگر آن روز جنگ متوقف مي‌شد و تجربه‌اي چون مذاكرات سوريه و اسراييل بر سر ارتفاعات جولان، فراروي ما قرار مي‌گرفت و ما ناچار مي‌شديم بر سر ساير مناطق تحت اشغال، پشت ميز مذاكره با عراق چانه‌زني بي‌حاصل كنيم در نتيجه امروز ،جامعه مسوولان وقت را شماتت مي‌كرد.
8ـ عدم اطمينان به حكومت بعث عراق و شخص صدام بر پايبندي به تعهدات؛ همچنان كه اين موضوع در آخر جنگ ثابت شد. زمانيكه ايران آتشبس و قطعنامه 598 را پذيرفت عراق به دليل قدرت گرفتن نيروهاي نظاميش دوباره بخشهايي از خاك ايران را اشغال كرد.
در مورخ 20 خرداد 1361 جلسه‌اي در حضور امام خميني(ره) در جماران تشكيل گرديد و موضوع مورد مشورت قرار گرفت. از نظر نظاميان حاضر در جلسه، با تكيه بر اصل متعارف نظامي «تعقيب دشمن» توقف جنگ بعد از فتح خرمشهر يك حركت غيراصولي بود به همين دليل امام خميني(ره) با استماع دلايل نظاميان و نااميدي از پذيرش شرايط ايران توسط دولت عراق و با توجه به حضور ارتش عراق در بعضي از شهرهاي مرزي ايران مانند نفت‌شهر و مهران با ادامه‌ي جنگ و ورود نيروهاي ايران به خاك عراق موافقت نمودند.
در پايان مي‌توان گفت در مجموع پس از فتح خرمشهر، شرايط براي اتمام جنگ مهيا نبود. پس از بازپس‌گيري خرمشهر، منطقه با حمله اسراييل به جنوب لبنان روبرو شد و وقفه‌اي در ادامه جنگ پيش آمد و نيروي ايران متوجه جنوب لبنان بود، اما زماني كه احساس شد فتح خرمشهر به تنهايي براي ريشه‌كن كردن تجاوز و به دست آوردن حقوق ايران كافي نيست، شعار ادامه عمليات و دفاع تا تنبيه متجاوز و ريشه‌كن كردن تجاوز مطرح گرديد.
نويسنده :سيدمصطفي آقاميري
پايان پيام
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حيات]
[مشاهده در: www.hayat.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 424]
-
گوناگون
پربازدیدترینها