واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: پشت پرده ی عمل رسانه هارسانه ی عمل گرا در پی ایجاد تغییراتی در سطح جامعه است که باز سازی جامعه به صورت مساوات طلبانه نیز در دستور کار آن می باشد و رادیو و تلویزیون، روزنامه و مجله و ... ابزار کار آن محسوب می شوند .
از جنگ جهانی دوم به بعد در سطح جهان استقبال وافری از رسانه ها صورت گرفته است و امروزه ما در عصر ارتباطات و اطلاعات به سر می بریم و رسانه ها در این عصر ، یکی از مهم ترین ابزارهای دسترسی به اهداف تلقی می شوند از این رو هر کشوری که از رسانه ای نافذتر برخوردار باشد به معنای افزایش قدرت آن کشور محسوب می شود.رسانه باید تا حد مطلوب به مثابه گذرگاهی بی مقاومت برای پیام ها عمل کند پس، رسانه می تواند رادیو و تلویزیون، روزنامه و مجله و هر مسیر ارتباطی برای کسب خبر باشد ، رادیو، تلویزیون و دیگر رسانه هایی که با هدف تأثیر بر تغییر اجتماعی عمل میکنند و عموماً به نوعی تحلیل ساختاری درباب قدرت و بازسازی جامعه با آرایش مساوات طلبانه تر می پردازد را رسانه ی عمل گرا (Activist Media) می نامیم . موضوع رسانه ی عمل گرا تقریباً با ارتباطات توسعه مرتبط است تا آنجایی که تمرکز هر دو بر فواید ارتباطات در راستای تغییر اجتماعی است ، با این حال تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند ، مطالعات رسانه ی عمل گرا در واکنش به فراملیتی بودن و همچنین ارتباطات سرمایه داری و با هدف مقابله با طبقه اجتماعی ، جنسیت ، قومیت و دیگر اشکال غالب پدیدار آمد که آن را در سنت مکتب انتقادی قرار داد ؛ در ضمن، "رسانه ی عمل گرا" تعهدی نسبت به اصول ارتباطات دموکراتیک ایجاد کرده است که روابط متقابل با جنبشهای اجتماعی و گروه های بدجلوه و تحقیرشده ایجاد می کند.شاید بتوان از نمونه های رویه ی رسانه ی عمل گرا به اتحادیه های "معدنچیان روی" در بولیوی و تأسیس ایستگاه های رادیویی در ابتدای سال 1947 اشاره کرد ، این رویه در اواخر سال 1960 با حدود 30 ایستگاه به اوج می رسد که مباحث مداومی برعلیه الیگارشی خصوصی ، سپس انحصار دولتی و سرانجام دیکتاتوری نظامی بی رحم را تقویت می کند ، ده ها یا صدها رسانه ی عمل گرا ، نظیر "گزارشگران مردم نیکاراگوئه" و "انجمن خوداشتغالی زنان هند"(SEWA) از مسیر هموار و روشن ایستگاه های رادیویی "معدن چیان روی" پیروی کرده اند ، به دنبال انقلاب 1980، حزب حاکم "ساندینیستا" روزنامه نگاری را به کارگران و دهقانان آموزش می داد و دسترسی مطلوب به شبکه ی ایستگاه های رادیویی برای بحث درباره موضوعات ، مسائل و راه حل مشکلاتی فراهم کرد که فقرا با آن مواجه می شوند ، از سوی دیگر، ویدیو (SEWA) مستقیماً به زنان فقیر به ویژه دست فروشان می پردازد ، در تولید ویدیوها که نه تنها متمرکز بر مباحث روزمره شان نیستند بلکه اطلاعات را با اعضای 30000 نفره ی انجمن شریک هستند. موضوع رسانه ی عمل گرا تقریباً با ارتباطات توسعه مرتبط است تا آنجایی که تمرکز هر دو بر فواید ارتباطات در راستای تغییر اجتماعی است ، با این حال تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند با شروع سال 1970 به ویژه در آمریکای لاتین توجه وافری به پژوهش درباب انواع رویههای رسانه-ای شد ، خیزش رژیم¬های اقتدارگرا در آمریکای لاتین طی دهه های 1970 و 1980 در واکنش به تبعید تعداد زیادی از روشنفکران بود ، کسانی که مرکز تحقیقات مهمی نظیر موسسه مطالعات بین المللی آمریکای لاتین (ILET) و مرکز مطالعه محیط زیست ملی (CEREN) را تأسیس کردند ؛ آنها توجه ی پژوهشگران برجسته ای نظیر "آرماند و میشل ماتلارت" ، "فرناندو رویه متا" ، "هربرت شیلر" و ... را به خود جلب نمودند ، این پژوهشگران برجسته با احضار UNESCO از NWICO (دستورالعمل اطلاعات و ارتباطات جهان جدید) قدرتمند شدند ، به اعتقاد آنها دموکراسی ارتباطاتی کلید دستیابی به اصلاحات گسترده در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و جامعه بود. چگونگی ایجاد کنش ارتباطاتی کار اصلی این پژوهش بود که جان تازه ای به این پژوهش بخشید (اصطلاح نومارکسیست به لحاظ نظری به معنای رویه های مطلع) که در «ساختار» به طور همزمان هم دموکراتیک و هم مشارکتی بود درحالی که «پیامد»آن تغییر اجتماعی بنیادی را طراحی می کرد.
به خاطر طیف وسیعی از ویژگی های منحصر به فرد ، رویه های رسانه ی عمل گرا در سرتا سر دنیا پدیدار شد و پژوهشگران با شناخت از تناقضات آشکار در طرح های مختلف از دوگانگی "فرایند" در مقابل "تولید" استفاده می¬کنند و در همین راستا طرح های رسانه ای با یک فرایند ، معمولاً بر مشارکت توده ی مردم و دستیابی به تکنولوژی و قدرت شخصی تأکید می کند ،عمل گراها در تفسیر این رویکرد توجه کمی به کیفیت محصولات سمعی بصری ، تعداد مخاطب یا تأثیر بر خوانندگان و شنوندگان و بینندگان بیرونی نشان می دهند ، برعکس، تولیدکنندگان رسانه عمل گرا با یک گرایش تولیدی می خواهند که مشارکت چشمگیر توده ی مردم را به منظور دستیابی معقول به محصول با کیفیت و برنامه های سمعی بصری متنفذ که جذب کننده مخاطب توده ای هستند ، زیر پا بگذارند ؛ ناظران ، این دوگانگی (فرایند و تولید) را برای پژوهش و رویه ها لازم دانسته اند ، آنها با تحکیم طرح های مجزای کوچک و پیوندشان با جنبش های اجتماعی گسترده تر می تواند با تفاوت تطبیق یابد.علی رغم برگشت دموکراسی به آمریکای لاتین و ظهور جنبش های داخلی در سراسر دنیا ، علاقه به رسانه ی عمل گرا در سال¬های اخیر کاهش نیافته ، در واقع بُعد ارتباطاتی سرمایه داری ، محرک اولیه ای برای مقاومت فراملّی است که بیش از پیش با افزایش آمیختگی رسانه مرتبط تر است که در کل دنیا اتفاق می افتد ، یک نمونه ی قوی از جنبش رسانه¬ ی عمل گرای اخیر ، موسسه مراکز "ایندی مدیا" می باشد که کاملاً دموکراتیک و با عملیات اخبار دیجیتال و به جهت مقابله با نشست سازمان تجارت جهانی ((wto در سیاتل ، سال 1999 پدید آمد ، این مراکز به صورت "نشر منابع آزاد" عمل می¬کنند ، به طوری که اعضای جنبش "ایندی مدیا" به مثابه ی روزنامه نگار عمل کرده و از چاپ ، صدا ، ویدیو و کپی برای مستند سازی وقایع از منظر عمل گرایان در طیف وسیعی از جنبش های عدالت اجتماعی استفاده می کنند ؛ ایندی مدیا از زمان پیدایش تا هم اکنون به بیش از 110 مرکز در 35 کشور دنیا افزایش یافته و مطالعات این مراکز نشان می دهد که آنها اغلب بیرون از جنبش های اجتماعی خاص (نظیر جنبش زنان ، جنبش محیط زیست و جنبش مطالبات حقوقی) ظهور کرده اند ، با این حال معمولاً به عنوان اعتراض هایی علیه سیاست های جهانی شدن با گرایش نولیبرال ادامه می یابد که به وسیله مجموعه قوانین بین المللی تحمیل می شد.علی رغم برگشت دموکراسی به آمریکای لاتین و ظهور جنبش¬های داخلی در سراسر دنیا ، علاقه به رسانه ی عمل گرا در سال¬های اخیر کاهش نیافته چالش مداوم برای رسانه ی عمل گرا توجه به ارزیابی پیامدهایش است ، بسیاری از عقلانیت هر دو طرح "فرایند محور" و "تولید محور" نظیر انتقال قدرت و انتقال اجتماعی برای اندازه گیری و ارزیابی دارای مشکلاتی هستند ، علاوه بر آن طرح های رسانه ی عمل گرا با عملیات کم هزینه ، دسترسی محدود و کوتاه مدت روبرو هستند ، با این حال پژوهشگران تعداد زیادی از این طرح ها را با تأثیرات فراوان بر مشارکت ها ثبت کردند و ادعا می کنند که در دراز مدت رسانه ی عمل گرا در تغییرات اجتماعی آینده نقش مهمی بازی خواهد کرد.فرآوری: آزاده مرنیبخش ارتباطات تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 385]