واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: غم و شادي از ديدگاه اسلام
شکي نيست که در دنيايي که ما زندگي مي کنيم، غم و شادي، عجين يکديگرند. بسياري از دوره هاي زندگي ما به خوشي و شادابي ميگذرد و برخي ديگر آن به غم و اندوه.اما اگر بخواهيم از ديد اسلام، قرآن و روايات به شادي و نشاط و غم و اندوه، نگاهي کنيم، بايد آن را به دو قسمت تقسيم کنيم. يک دسته از شاديهاي ما در پي امور دنيوي به وجود ميآيد و دسته ديگر به دنبال امور اخروي. درباره غم و اندوه هم مساله همين طور است. مثلا وقتي به خاطر خدا به کسي کمک ميکنيم، از نظر روحي نشاط و انبساط خاطر پيدا ميکنيم. اين يک نشاط اخروي است. گاهي هم خداوند به ما فرزند و يا خانه و يا وسيلهاي عنايت ميکند و موجبات شادي ما فراهم ميشود، که در يک ديد کلي اين هم مي شود شادي دنيوي. (البته اينکه چه کاري دنيوي و چه کاري اخروي است، مساله دقيقي است که فعلا در صدد بيان آن نيستيم)يعني زهد اين است که بر آنچه از دست ميدهي (از امور دنيوي) تاسف نخوري و بر آنچه به تو ميرسد (از امور دنيوي) شادمان نشويدر روايات ما آمده است که درباره رزهد از اميرالمومني عليه السلام سوال شد، حضرت فرمودند، زهد بين دو کلمه از قرآن کريم است و آنهم اين است: ليکلا تاسوا علي ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم.[1] يعني زهد اين است که بر آنچه از دست ميدهي (از امور دنيوي) تاسف نخوري و بر آنچه به تو ميرسد (از امور دنيوي) شادمان نشوي. [2] اميرالمومني عليه السلام هم بعد اخروي و روحاني غم و شادي را در اين روايت بيان ميفرمايند که:رُوِيَ عَنْ عَليٍّ عليه السلام قال:اَكْثِرْ سُرُورَكَ عَلَي مَا قَدَّمْتَ مِنَ الْخَيْرِ وَ حُزْنَكَ عَلي مَا فَاتَ مِنْهُ[3].روايت از اميرالمؤمنين صلوات الله عليه منقول است که حضرت فرمودند: شادي و خوشحالي خود را نسبت به كارهاي خيري كه (براي آخرت خود) پيش فرستادهاي زياد كن و غم و اندوهت را هم نسبت به كارهاي خيري كه انجام ندادهاي فزونی ببخش. حضرت در اين روايت مشخص مينمایند كه خوشحالي و ناراحتي روحي ما در اين دنيا باید نسبت به چه چيزي باشد. حضرت ميفرمايند: خوشحاليات را زياد كن نسبت به آن كارهاي خيري كه انجام دادهاي و در مقابل اندوهت را زياد كن براي كارهاي خيري كه از دستت بر ميآمده ولي انجام ندادهاي. دنبال اين نباش كه وقتی امور مادي به دستت ميرسد خوشحال شوي و وقتی از دستت ميرود يا به دستت نميآيد اندوهگين شوي. چرا؟ براي اينكه اينها براي تو نميماند. هر چه باشد ميگذاري و ميروي. تو بايد نسبت به آن چيزهايي را كه همراه خودت ميبري و تا آخر همراه تو هست و از تو جدا شدني نيست شاد شوي يا اندوهگين شوي. نه اینکه وقتی به پول و امور دنيايي رسیدی خوشحال شوي؛ چون اینها جاودانه نيست. براي كار خيرت خوشحال شو از این جهت كه خدا به من توفيق داد اين كار خير را انجام دادم تا ذخيره آخرتم باشد. از طرف ديگر از اين ناراحت باش كه كار خير از دستم بر ميآمده ولي آن را انجام ندادم. اينها براي تو جاودانه است.علي عليه السلام در این روایت میفرماید خوشحالي زيادت برای كارهاي خيرت باشد و ناراحتي و اندوهت براي كارهای خيری که از دستت بر ميآمد ولی نكردي. در يك روايتي داريم كه يكي از اسماء قيامت روز حسرت «يَوْمُ الحَسرَة« است. در روايت دارد به اين كه در روز قيامت هم گناهكار حسرت ميخورد هم نیکوکار. هر دو حسرت میخورند.گناهكار اگر حسرت بخورد جا دارد چون گناه كرده و در نتیجه امروز به اين مصيبت دچار شده است. امّا نيكوكار چرا حسرت ميخورد؟ مگر او در دنیا كار خوب نكرده بود؟ او براي اين حسرت ميخورد كه چرا کار نیک كم كردم. اي كاش بيشتر كار خير كرده بودم. اگر ميدانستم امروز همچنين اثر و بُردی دارد، هرچه از دستم بر ميآمد كار نيك ميكردم . لذا علي عليه السلام در این روایت میفرماید خوشحالي زيادت برای كارهاي خيرت باشد و ناراحتي و اندوهت براي كارهای خيری که از دستت بر ميآمد ولی نكردي. منبع:[1]. حديد، 23.[2]. وسائل الشيعه ج19، ص 16.[3] . غررالحكم صفحه145، روايت 2631تهيه: محمد حسين امين - گروه حوزه علميه تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]