واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار چهارشنبه 11 دی 1387 تعداد مشاهده : 86 امامي: زيباييشناسي قيام امام حسين(ع) مغفول است خبرگزاري فارس: صابر امامي معتقد است در جهان معاصر نگاهها به عاشورا بيشتر اجتماعي و سياسي شده و از آن تنها عدالتطلبي، آزاديخواهي و دينمداري طرح ميشود؛ اين در صورتي است كه نگاههاي زيباييشناختي نسبت به قيام امام حسين(ع) نسبت به گذشته كمتر شده است. «صابر امامي»، شاعر، استاد ادبيات فارسي دانشگاه و پژوهشگر ادبيات حماسي و آييني، در گفتوگويي با خبرنگار فارس، درباره شكلگيري، تحولات و آسيبشناسي شعر عاشورا سخن گفت. * ائمه اولين نگاه ادبي را به عاشورا داشتهاند اظهار داشت: از تاريخ پيداش شعر عاشورا تاكنون، اينگونه شعري فراز و فرودهاي گوناگوني را پشت سر گذاشته است. از نظر من توجه ادبي به واقعه عاشورا توسط خود معصومين آغاز شده و قبل از اينكه اين گونه ادبي ابداع شود، ائمه و معصومين خود نگاهي زيباييشناسانه به اين مقوله مهم تاريخي داشتهاند. وي افزود: براي مثال سخنرانيهاي حضرت زينب(س) و توجه شاعرانه اين بانوي بزرگوار و همچنين دعاهاي امام چهارم كه سرشار از نكات زيباييشناسانه ادبي است خود گواهي بر اين مدعاست. اين منتقد ادبي اظهار داشت: در بسياري از دعاها نگاهي زيباييشناسانه و متني ادبي درباره عاشورا وجود دارد. در اشعار رودكي و فردوسي توجه خاص به خاندان علي(ع) پيدا ميشود. يك برهه از تاريخ ادبيات عاشورا به زماني مربوط ميشود كه تشيع در كشور رسميتي ندارد و اين عدم رسميت نگاه به عاشورا را نگاهي آزادانه و دلخواه قرار ميدهد و شاعران بسته به علاقه خود به سراغ اين واقعه بزرگ ميروند. شاهديم كه در همين دوره، شعراي بسياري به سرايش شعر و خلق اثر ادبي درباره اين واقعه عظيم پرداختند. هر شاعري، در هر زماني به فراخور حال خودش نگاه خاص خود را به واقعه عاشورا دارد. اين استاد دانشگاه بيان داشت: در عصر صفوي از عاشورا به عنوان يك ابزار حد و حصر استفاده ميشود و پس از آن شيعهگري به عنوان يك مكتب، در جامعه عمومي ميشود. از دوره صفويه به بعد شعر عاشورا از نگاه استتيك (aesthetics) و زيباييشناسانهاي كه در آن موجود بود، فاصله ميگرفت و بيشتر به تبيين ماجراي عاشورا ميپرداخت. * شعر و نوحه عاشورا مكمل يكديگرند امامي گفت: از اين دوره به بعد جريان نوحهسرايي در كنار شعرسرايي قرار ميگيرد و شعرسرايي به نفع نوحهسرايي كمرنگتر ميشود. حال اين نوحهسرايي از كشف زيبايي ميكاهد و به تبيين فرهنگ عاشورايي ميپردازد، تنها به دليل اينكه گروهي را برجسته نشان دهد. وي در ادامه تصريح كرد: در نوحه به جاي اينكه خود عاشورا كاويده شود و تفكرات انساني و بزرگمنشانه آن مدنظر قرار گيرد، دشمنان عاشورا مدنظر قرار ميگيرند و حيوانيت و تيرگي آنها برجسته ميشود. مسير نوحه اگرچه كه لازم است اما به هيچ وجه كامل نيست. كمال اين جاده در اين است كه در كنار تصويرگري شقاوت و ستمگري يزيديان مظلوميت، شكوه و عظمت اصحاب رستگاري را هم مطرح كند. امامي در ادامه گفت: زن جمال خداست و مرد جلال خدا و ما شاهديم كه عاشورا تنها ماجراي جهان است كه مرد و زن، يعني جلال و جمال خدا، در آن به صورت توأمان به ايفاي نقش يكسان ميپردازند. در همه اسطورههاي دنيا يا يك زن وجود دارد يا يك مرد؛ اما عاشورا تنها حقيقتي است بر گونه اساطير، كه در آن زن و مرد در كنار يكديگر بهگونهاي برابر ايفاي نقش ميكنند. * نگاههاي زيباييشناختي به عاشورا كم شده است وي درباره شعر عاشورا در ادبيات معاصر اذعان داشت: در جهان معاصر نگاههاي شايستهاي نسبت به عاشورا وجود دارد، اما نگاهها بيشتر اجتماعي و سياسي شده است. مثلاً حركت امام حسين تنها عدالتطلبانه، آزاديخواهانه و دينمدارانه مطرح ميشود و نگاههاي زيباييشناختي نسبت به آن كم شده است. امامي گفت: نگاههاي استتيك در زمان پيش از انقلاب توسط روشنفكران مذهبي به خصوص علي شريعتي، مطرح شد. پس از آن هم كساني مثل شفيعي كدكني، طاهره صفارزاده، موسوي گرمارودي و... وجود دارند كه طي حركتي جديد ميخواهند عاشورا را با ديد تازهاي ببينند. اين امر در حال شكلگيري و رسيدن به كمال است. * شاعران بايد با نوحهگران زندگي كنند وي در آسيبشناسي شعر عاشورايي پس از انقلاب اظهار داشت: شاعران امروز در جريان خلق آثار جشنوارهزده، محيط زده و روزنامهزده هستند و دليلش اين است كه شعراي امروز و ما هنرمندان زندگيمان را با اين اشخاص نميگذرانيم. بسياري از ما تنها زماني كه كنگرهاي باشد، عرض ارادتي ميكنيم و شعري ميفرستيم. اين شاعر تصريح كرد: شاعران نميتوانند بر نوحهگران نظارت كنند، بلكه بايد با نوحهگران زندگي كنند. شاعران اگر بتوانند مثل نوحهگران عاشورايي با نام امام حسين(ع) در طول سال زندگي كنند و شادي و غمشان را با اين موضوع بگذرانند شعر عاشورايي ما اوج خواهد گرفت. وي تصريح كرد: مشكل ديگر ما اين است كه در جامعه ادبي شاعران و نوحهسرايان از يكديگر فاصله گرفتند. اگر اين دو براي اهتزاز نام امام حسين(ع) تلاش كنند اين فاصله كم ميشود و به طبع، هم شعر عاشورايي قويتر خواهد شد و هم نوحهسرايي عاشورا. از نظر من همين فاصلههاست كه باعث توليد آسيب ميشود. انتهاي پيام/
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]