تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837991992
واردات فرهنگي،انزواي فرهنگ ايراني
واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار چهارشنبه 28 فروردین 1387 تعداد مشاهده : 112 جام جم آنلاين: كتاب، همواره يكي از راههاي انتقال فرهنگ به شمار ميرفته و اين كاركرد را هرگز از دست نخواهد داد و به همين دليل در دنياي امروز ناشران وظيفه نشر و توزيع كتاب را به عهده دارند، كاركرد آنان در توزيع آثار مكتوب و به تبع آن، انتقال فرهنگ موثرتر از نويسندگان است. از گذشته‌هاي نسبتا دور، آثار ترجمه‌اي را در حد پنجره‌اي به دنياي ديگر تلقي مي‌كرده‌اند، بنابراين باز كردن هر پنجره‌اي را با نسيم يا گردوخاكي كه از پشت آن پنجره مي‌وزد، معيارسنجي مي‌كردند. امروز هم اين اتفاق به قوت خود باقي است، با اين تفاوت كه گاهي ناشران به جاي صلاحديدهاي فرهنگي و بومي و پنجره‌شناسي، معيارهاي اقتصادي را ملاك مي‌گيرند يا در تشخيص پنجره‌ها دچار اشتباه مي‌شوند. متن زير نگاهي دارد به 2 كتاب كه از سوي يكي از ناشران دولتي به چاپ رسيده است.يكي از راههاي ترويج فرهنگ كتابخواني در كودكان، انتشار كتابهاي قصه براي آنهاست. با توجه به فعاليت نويسندگان توانمند داخلي در عرصه ادبيات كودك، ضرورت واردات و ترجمه كتاب به اين شكل گسترده و بي‌معيار و متر در اين حوزه سوال برانگيز مي‌نمايد. اگر چه مبادلات فرهنگي ميتواند به عنوان عامل محرك در پيشرفت و ارتقاي سطح اين فعاليت‌ها عمل كند، اما اگر اين مبادله به دور از نظارت و حساسيت به جريان يكسويه واردات تبديل شود به مرور موجب رنگ‌باختگي فرهنگ خودي و جايگزيني قصه‌هاي اصيل ايراني و اسطوره‌هاي افسانه‌اي آن با موجودات تخيلي فضايي و زمينه كتابهاي بيگانه ميشود كه تبعات فرهنگي‌اش، بيگانه‌خواهي است. بتازگي دفتر كودك و نوجوان مركز آفرينش‌هاي ادبي و انتشارات سوره مهر، اقدام به ترجمه و چاپ 2 كتاب قصه براي كودكان كرده است. «قطار و مادربزرگ» عنوان كتابي است از پارل مار و «اُلي و اُكان» نوشته هربرت گونتر كه هر دو كتاب توسط كمال بهروزكيا از آلماني به فارسي برگردانده شده است. كتاب «قطار و مادربزرگ» داستان «يولي»، پسربچه‌اي است كه به دليل گرفتاري كاري پدر و مادرش به تنهايي با قطار به ديدن خاله و دخترخاله‌اش كه در شهر ديگري زندگي مي‌كنند مي‌رود. يولي دوست دارد در قطار با خانواده‌اي همسفر شود كه كودك همسن او داشته باشند تا در طول راه با او بازي كند؛ اما در كوپه‌اي كه يك پيرزن مسافر آن است جا پيدا مي‌كند؛ يولي از همسفر شدن با يك پيرزن ناراحت است. حادثه گم شدن بليت يولي و پيدا شدن آن به كمك پيرزن، سردي و سكوت رابطه آن دو را مي‌شكند. پيرزن كه خود را خانم بروكنر معرفي مي‌كند از يولي مي‌خواهد او را مادربزرگ صدا بزند. مادربزرگ در طول سفر 2 ساعته‌شان با يادآوري خاطرات دوران كودكي و شيطنت‌هاي كودكان خود و خواندن شعر و طرح بازي و معما تصورات يولي از همسفر شدن با يك پيرزن را عوض مي‌كند. در «اُلي و اُكان» اُلي پسربچه 7 ساله‌اي است كه بچه‌هاي بزرگ‌تر مدرسه او را اذيت مي‌كنند. او آرزو دارد كاش برادر بزرگ‌تري داشت تا او را در مقابل بچه‌هاي كلاس بالاتر حمايت كند. با آوردن اُكان از پرورشگاه، آرزوي او در داشتن برادر بزرگ‌تر برآورده ميشود؛ اما اُكان كه فقط 2 سال از اُلي بزرگ‌تر است، پسري ساكت، آرام و مودب است. پدر و مادر اُلي توجه زيادي به اُكان دارند. اين موضوع حس حسادت اُلي را برمي‌انگيزد. برادر بزرگ‌تري كه اُلي تصورش را مي‌كرد، برادر ديگري بود تا اين‌كه يك روز اُكان برخلاف ظاهر آرام و كم‌حرفش با بچه‌هاي شرور مدرسه در حمايت از اُلي درگير ميشود و كم‌كم آن دو راه نزديك شدن به يكديگر را پيدا مي‌كنند. ترويج فرهنگ فرزندخواندگي در هر دو كتاب شخصيت‌هاي اصلي داستان يعني يولي در كتاب «قطار و مادربزرگ» و اُلي در «اُلي و اُكان» در موقعيت‌هايي قرار مي‌گيرند كه كمتر ممكن است يك پسربچه در فرهنگ ايراني با آن مواجه شود. پدر و مادر اُُكان برايش برادري از پرورشگاه آوردهاند و او در پذيرش عضو جديد خانواده و ارتباط برقرار كردن با او دچار مشكل شده است. مترجم كتاب در گفتگو با سوره مهراذعان دارد، در اين كتاب به نوعي ترويج فرهنگ فرزندخواندگي و رسيدگي به گرفتاري‌هاي خانوادگي با زباني كودكانه مطرح ميشود. ممكن است موضوع فرزندخواندگي با توجه به فرهنگ جامعه آلمان كه داراي ميانگين سني بالا و نرخ رشد جمعيت منفي است موضوعي در خور توجه باشد. در فرهنگ جامعه آلماني كه زوج‌ها كمتر به داشتن فرزند تمايل دارند پرداختن به‌اين موضوع اهميت دارد درحالي كه بنا به اعلام مسوولان وزارت بهداشت و سازمان‌هاي بهداشت جهاني، نرخ رشد جمعيت كشور ما بالاتر از استانداردهاي جهاني بوده و بايد برنامه كنترل رشد جمعيت را ادامه داد. بنابراين بستر فرهنگي كه موجب خلق اين اثر از سوي نويسنده آن شده است با شرايط فرهنگي ما سنخيتي ندارد يا لااقل بسيار دور از ذهن است. انتخاب چنين موضوعاتي كه به مشكل فرهنگي كشور خاصي مي‌پردازد و جايگاهي براي مطرح شدن در جامعه ما ندارد، دقت نظر و توجه بيشتر ناشران و مترجمان را مي‌طلبد بويژه ناشراني كه به نوعي بودجه دولتي دارند و در حفظ ميراث ملي و باورهاي فرهنگي و بومي وظيفه‌شان سنگين است. ورود برخي كتابهاي خارجي كه مضمون جديدي را ارائه نكرده و به نكاتي در زندگي كودك مي‌پردازند كه مشكل اصلي كودكان جامعه ما نيست، ضمن اين‌كه موجب ركود در بازار كتاب نوشته شده توسط نويسندگان داخلي ميشود باعث بيگانگي كودكان با فرهنگ مكتوب داخلي مي‌گردد. از سوي ديگر، مشكلات داخلي گريبانگير كودكان ما همچنان باقي مي‌ماند. آموزش احترام به بزرگ‌ترها «قطار و مادربزرگ» داستان عام و فراگيرتري دارد. پيام داستان به فرهنگ و منطقه جغرافيايي خاصي تعلق ندارد. پيام اصلي قطار و مادربزرگ احترام به بزرگسالان و استفاده از تجربيات آنهاست. كتاب در انتقال اين موضوع با دقت زيادي به جزييات روابط كودك با پيرزن مي‌پردازد. در كوچك‌ترين رفتارهاي كودك در مقابل پيرزن، وي دنبال نشانه‌هاي احترام يا بي‌توجهي نسبت به او مي‌گردد. در بخشي از داستان كه كودك مي‌خواهد پيرزن را به اسم خطاب كند، با ظرافت به آموزش كودك براي حرمت نهادن به افراد مسن مي‌پردازد. در قسمتي از كتاب مي‌خوانيم: پيرزن شيريني بزرگي به يولي مي‌دهد و با افتخار مي‌گويد: خودم پخته‌ام. اسم من بروكنر است؛ خانم بروكنر. مي‌تواني «تو» خطاب كني. فكر كن كه مادربزرگت هستم. يولي شروع به حرف زدن مي‌كند و مي‌گويد: «خانم بروكنر، تو هم....»، حس مي‌كند «خانم» با «تو» جور در نمي‌آيد و خنده‌دار به نظر مي‌رسد براي همين حرف خود را ناتمام مي‌گذارد. خانم بروكنر متوجه ميشود و مي‌گويد: «بهتر است به من مادر بزرگ بگويي، راحت‌تر است.» صفحه 23 در اين كتاب هم شخصيت اصلي يعني يولي كه پسربچه‌اي خردسال بيش نيست به تنهايي با قطار از شهري به شهر ديگر مي‌رود. در خود كتاب هم پذيرش اين موضوع از طرف مادر با تعجب يولي همراه است. او فكر نمي‌كند پيشنهاد مسافرت تنهايي با قطار از طرف مادرش جدي گرفته شود. يولي مي‌پرسد: «چطور به مونيخ بروم؟» مادر مي‌گويد: «خودت كه گفتي با قطار». يولي به فكر فرو مي‌رود و مي‌پرسد: «چه كسي همراهم مي‌آيد؟» و مادر مي‌گويد: «هيچ كس». يولي تكرار مي‌كند: «هيچ كس؟ تنها كه نمي‌توانم به مونيخ بروم.» صفحه 8 در واقع نويسنده به نوعي نپذيرفتن اين موضوع را ازجانب خواننده ابراز مي‌كند، ولي به منظور ادامه قصه و رسيدن به پيام اصلي، شخصيت اصلي را در آن موقعيت قرار مي‌دهد. كتاب به آموزش ارتباط صحيح كودك با بزرگسالان و توجه و احترام به افراد مسن اهميت زيادي مي‌دهد، اما مترجمان و ناشران بايد به اين نكته توجه كنند كه در انتخاب‌هاي خود اصل باورپذيري داستان را فداي پيام قصه نكرده و با دقت و وسواس بيشتري عمل كنند. تصويرگري خيال‌انگيز نكته قابل توجه در هر دو كتاب، تصويرگري زيبا و بسيار ساده آن است. فرانتس ويتكامپ در قطار و مادربزرگ و پتراپروبست در اُلي و اُكان با خلق تصاوير ساده و استفاده از سايه‌روشن‌ها بدون به‌كارگيري رنگ‌آميزي پيچيده و رنگارنگ قوه تخيل كودك را برمي‌انگيزد. موضوع مهمي كه در تصاوير هر دو كتاب جلب توجه مي‌كند پس‌زمينه‌هاي خلوت آن و پرداختن به موضوع اصلي بدون حضور عناصر اضافي در نقاشي‌هاست. تصاويري كه از پراكندگي ذهن كودك جلوگيري كرده و با القاي نوعي آرامش، ذهن كودك را متوجه ارتباط داستان و تصاوير كتاب مي‌كند. شايد بتوان برجسته‌ترين و ارزشمندترين نكته را در انتخاب هر دو كتاب براي ترجمه، تصويرگري آن دانست. تصاوير هر دو كتاب از نظر به‌كارگيري الگوي تصويرگري آنقدر به هم نزديك هستند كه در يك نگاه چنين به نظر مي‌رسد كه هر دو كتاب توسط يك نفر به تصوير كشيده شده‌اند. نكته‌اي كه در پس اين تشابه نهفته است، وجود يك سبك خاص تصويرگري در عرصه كتاب كودك است كه در هر دو كتاب رعايت شده است. روشي كه پيروان آن با به‌كارگيري اصول خاص و رعايت يكسري قواعد، تصاويري مي‌آفرينند كه در عين سادگي ضمن جذابيت در كتاب و ترغيب كودك به خواندن آن، داستان كتاب را به صورت مصور بيان مي‌كند. اين موارد موضوع‌هاي مهمي هستند كه از ديد تصويرگران كتاب كودك در كشور ما پنهان مانده است. هم اكنون تصويرگري كتاب كودك ما از كارتون‌هاي خارجي كه اكثرا توليد كمپاني‌هاي ژاپني است، متاثر است. تصاويري كه نه از لحاظ پوشش ظاهري و رنگ چشم و مو با كودكان ما قرابتي دارد و نه فضاي خانه و خيابان آن با فرهنگ ما سازگار است. دختران و پسران نقاشي شده در اين كتاب‌ها با چشمان درشت سبز و آبي و موهاي بور و پاپيون درشت روي آن، به‌جاي قهرمان ايراني قصه كتاب، شخصيت‌هاي كارتوني را بيشتر براي كودكان ما تداعي مي‌كند. تصويرگران كتاب كودك مي‌توانند از ورود كتابهاي خارجي به بازار كتاب بهره جسته و با تامل و تحقيق در شيوه به‌كار رفته در آنها، تحولي در تصويرگري كتاب كودك بيافرينند و موجب ارتقاي كيفي كتابهاي كودكان شوند. در حالي كه بسياري از ناشران ما به دليل نداشتن كارشناسان خبره و رعايت صرفه‌جويي‌هاي بي‌مورد با الگوسازي‌هاي نامناسب، تصويرگران داخلي را به سمت تقليد محض از تصويرهاي بيگانه با نشانه‌هاي غير ايراني سوق مي‌دهند. كتاب «قطار و مادربزرگ» و «اُلي و اُكان» هريك در 44 صفحه و قيمت 650 تومان براي گروه سني ج تاليف و ترجمه شده است. جوايز بين‌المللي، ملاك انتخاب بتازگي شاهد استقبال موسسات و نهادهاي فرهنگي از ترجمه و چاپ كتابهاي برگزيده جشنواره‌هاي خارجي هستيم. ممكن است مردم عادي جامعه كه اطلاعات كارشناسي و تخصصي در يك حوزه ادبي يا هنري ندارند يك فيلم را به صرف داشتن جايزه از فلان جشنواره خارجي، براي تماشا انتخاب يا اين‌كه كتابي را براساس برگزيده شدن در يك نمايشگاه خارجي مطالعه كنند. اما اگر اين موضوع ملاك انتخاب اثر ادبي از سوي عوامل ترجمه و چاپ آن شود، پذيرفتني نيست. اگر چه نمي‌توان اين حقيقت را انكار كرد كه كسب جوايز بين‌المللي در انتخاب شدن از سوي مخاطب تاثير زيادي دارد، اما آنچه كه بايد از سوي كارشناسان داخلي مورد توجه قرار گيرد معيارهاي يك جشنواره براي برگزيدن آن اثر است، چرا كه بسياري از جشنواره‌هاي خارجي، آثاري را كه براساس اهداف برگزاركنندگان آن باشد، مورد توجه قرار داده و به عنوان آثار برتر معرفي مي‌كنند و ديگر آثار كه پيام آنها در مسير اهداف جشنواره نباشند در سايه آثار منتخب قرار مي‌گيرند. مترجم اين دو كتاب در گفتگويي با سوره مهر اظهار كرده است كه دغدغه اصلي او براي انتخاب كتابهاي كودكان و نوجوانان، پيامهاي اخلاقي و اجتماعي است كه با توجه به فرهنگ زبان مقصد انتخاب مي‌كند. اگرچه به اعتقاد مترجم، پيام اخلاقي و اجتماعي كتاب، ملاك گزينش وي در ترجمه بوده است، اما با توجه به محتواي هر دو كتاب به نظر مي‌رسد دارا بودن جايزه ادبيات كودكان وزارت فرهنگ آلمان، عنصر پررنگ‌تري در انتخاب شدن آنها براي ترجمه بوده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 173]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها