واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ملاکهای یک گفتگوی خوب!
آداب كلام در كلام الهىآنچه در اين مجموعه مد نظر است، مرورى است بر آداب سخن از ديدگاه قرآن. انتخاب اين بحث از جهات گوناگون حايز اهميت است كه مهمترين آنها نقش بلندى است كه زبان و سخن در ميان اعضا و افعال انسانى، در سعادت و شقاوت انسان ايفا مى كند. مباحث اين مجموعه عبارتند از:قسمت 1 - اهميت كلام ؛ قسمت 2 - آداب سخن گفتن ؛ قسمت 3 - آداب سخن شنيدن ؛ قسمت 4 - آداب گفت و گو.قسمت چهارم - آداب گفت و گو 1. توجه كردن به طرف مكالمه:شايد بتوان اين ادب را از آيات مربوط به مجلس انس بهشتيان استيناس كرد:«متكين عليها متقابلين» (واقعه، 56 / 16) بهشتيان بر تختها روبروى هم بر آنها تكيه دادهاند.«على الارئك ينظرون» (مطففين، 83 / 23) بهشتيان بر تختها نشسته، مى نگرند.«لا يسمعون فيها لغوا و لا تأثيما. الا قيلا سلاما سلاما» (واقعه، 56 / 25، 26) در آنجا نه بيهودهاى مى شنوند و نه سخنى گناه آلود. سخنى جز سلام و درود نيست.از اين آيات استفاده مى شود كه در بهشت مجلس انس سالمى برقرار است و بدون شك، آنچه ادب يك مجلس در خور شأن بهشت است از ناحيه بهشتيان رعايت مى شود. در آن مجلس، بهشتیان روبروى يكديگر، در حال توجه، سخنان سالم رد و بدل مى كنند.2. گفت و گو به صورت نجوى نباشد:اصولاً مكالمه بايد از آفات كلام دور باشد. لكن مهمترين آفات كه اغلب در ظرف مكالمات بوجود مى آيد دو آفت است:الف - نجوى، ب - جدال قرآن در باب نجوى مىفرمايد: «انما النجوى من الشيطان ليحزم الذين آمنوا و ليس بضارهم شيئا الا باذن الله» (مجادله، 58 / 10) نجوا از القائات شيطان است تا كسانى را كه ايمان آوردهاند، دلتنگ گرداند. ولى جز به فرمان خدا هيچ آسيبى به آنها نمىرساند.با توجه به روحيه ضعيف اغلب مردم، نجوا در مجالس مى تواند عامل وسوسه و تخيلات باطل بوده، و قلوب مؤمنين را نسبت به يكديگر محزون كند. هر چند تا اراده الهى نباشد، نجواى افراد به كسى ضرر نمىرساند، لكن درك اين مهم از افق، فكر افراد ضعيف الايمان بيرون است.نجوا تنها در سه مورد تجويز شده كه در سوره نسأ آيه 114 به آن اشاره شده است:«لا خير فى كثر من نجوبهم الا من عمل بصدقْ او معروف او اصلاح بين الناس» در بسيارى از رازگويىهاى ايشان خيرى نيست مگر اينكه بدين وسيله به صدقه يا كار پسنديده يا سازشى بين مردم فرمان دهد. 3. جدل نباشد:شيطان همواره در صدد ايجاد عداوت و كينه و از بين بردن محبت و صميميت افراد است.«انما يريد الشيطان ان يوقع بينكم العداوْ و البغضأ» (مائده، 5 / 91) همانا شيطان مى خواهد در ميان شما دشمنى و كينهاى ايجاد كند.يكى از بهترين فرصتها براى ايجاد تفرقه و عداوت بين مردم، جدال است كه مكالمات نيز، عموماً ميدان مناسبى است براى جدال. قرآن مى فرمايد: «ان الشياطين ليوحون الى اوليائهم ليجادلوكم » (انعام، 6 / 121) شياطين به دوستان خود وسوسه مى كنند تا با شما ستيزه نمايند.تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان - حسین عسگری
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 390]