واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: جامعه > سلامت - نقدی بر گزارش «دانش و تحقیقات کشاورزی در دولت نهم». بهزاد قرهیاضی: انگیزه نگارش این نوشتار مصاحبه مطبوعاتی محمدرضا اسکندری، وزیر جهاد کشاورزی دولت نهم در تاریخ 8/11/87 است. اگرچه در این گزارش به نقد گزارش جمهور تحت عنوان «دانش و تحقیقات کشاورزی در دولت نهم؛ راهبردها و دستاوردها» از انتشارات مرکز پژوهش و اسناد ریاستجمهوری میپردازم. در مقدمه این گزارش آمده است: «دولت نهم اساس سیاستها و برنامههاى خود را بر گسترش عدالت اجتماعى، رفع محرومیت و پیشرفتهاى مادى و معنوى کشور قرار داده و در تعقیب این سیاستها و برنامهها هدف بلندمدت بخش کشاورزى را تأمین امنیت غذایى کشور با اتکاى بر تولید ملى و بهرهگیرى از علم و دانایى در فرآیند تولید تعیین کرده است. . . .» به این ترتیب مخاطبان این گزارش هم که ظاهراً «جمهور» یا همان مردم هستند انتظار دارند آنچه به آنها گزارش میشود حاصل مدیریت همین 3 سال گذشته دولت و تلاش پژوهشگران منحصراً در دولت نهم باشد؛ اما گزارش ارائه شده به جز مصادره زحمات دیگران به نام خود حرفی برای ارائه ندارد. بررسی همین یک مورد موضوع را روشن میکند: در گزارش جمهور یادشده آمده است: «سالانه خروج حدود 2 میلیون یورو ارز از کشور برای تأمین منشأ بذری (مینیتیوبر) صورت میگرفته و از طرفی به همراه واردات طبقات بذری از خارج از کشور، انواع آفات وارد کشور میشدند. . . سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزى از طریق پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی با درک صحیح از این مهم و با توجه به دارا بودن این فناوری برای حل مشکل تولید در داخل کشور و جلوگیری از معضلات واردات بذر در قالب یک برنامه مدون، حلقه اول خودکفایی یعنی تولید 3/4 میلیون ریزغده سیبزمینی در ایران را به عهده گرفت. . . اهداف: قطع کامل وابستگی به واردات طبقات مختلف بذر سیبزمینی عاری از ویروس و نیل به خودکفایی، جلوگیری از ورود آفات و بیماریها همراه با واردات. . .» موارد زیر در مورد این دستاورد قابل تأمل است: سابقه کشت بافت سیبزمینی و تولید مینیتیوبر به دستکم 2 دهه قبل در ایران و حداقل50 سال قبل در دنیا برمیگردد. احتمالا آقای دکتر دانش یکی از اولین پژوهشگرانی هستند که بنیان کشت بافت سیبزمینی و تولید ریزغده آن را در اوایل دهه 1370 در کشور بنا نهادند و دانشگاه اصفهان با همکاری دفتر همکاریهای فناوری ریاستجمهوری در بیش از یک دهه گذشته سهم مهمی از تولید این محصول را برعهده داشته و سالانه بیش از 500 تن سیبزمینی بذری حاصل از این ریزغدهها را تولید و عرضه میکردند. موسسات مختلفی نیز فعالیتهای گستردهای را درمورد تولید مینیتیوبر سیبزمینی داشتهاند که در گزارش جمهور یادشده کوچکترین اشارهای به این 30 سال تلاش نشده است! پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی که در سال 1378 تأسیس شد، متعهد شد بدون دریافت بودجهای اضافه بر اعتبارات سالانه خود بذر مینیتیوبر مورد نیاز کشور را از طریق همکاری با بخش خصوصی تأمین کند، به همین منظور زیرساختهای اساسی این کار نظیر پروژه کلان تولید انبوه مینیتیوبر و نیز ایجاد زیرساختها در سراسر کشور در دستور کار قرار گرفت و تولید مینیتیوبر در کشور وارد فاز تولیدی شد و در آخرین اقدامات پیش از تغییر مدیریت در وزارت جهاد کشاورزی قرارداد تولید بیش از یک میلیون ریزغده با بخش خصوصی منعقد و بیش از 2/0 میلیون ریزغده و حتی مقادیر انبوهی سیبزمینی بذری کلاس SE نیز توسط خود پژوهشکده تولید شد. بنابراین تولید انبوه ریزغده سیبزمینی در دوره دولت خاتمی اتفاق افتاد اما مسئولان وقت پژوهشکده بیوتکنولوژی با ادعای خودکفایی مانع از واردات "بذر" سیبزمینی به کشور و فاجعه متعاقب آن یعنی واردات سیبزمینی آلوده نشدند. ادعای مهندس اسکندری مبنی بر به خطر افتادن منافع افرادی که برخی از مسئولان ارشد آن وزارتخانه را متهم به غیرعلمی بودن میکنند مخدوش است؛ نه ادعای واردات 4 میلیون ریزغده در هر سال در گذشته صحت دارد، نه ادعای تولید 4 میلیون و 750 ریزغده در سال گذشته و نه دستیابی ایشان به تکنولوژی کامل تولید مینیتیوبر. دروغ بودن ادعاهای خروج سالانه بیش از یک میلیون دلار ارز از کشور برای واردات مینیتیوبر (ادعای مورخ 7/12/85 رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی) و خروج حدود 2 میلیون یورو ارز از کشور برای واردات مینیتیوبر)ادعای مندرج در گزارش جمهور) نیز واضح است زیرا بین یک میلیون دلار و 2 میلیون یورو حدود 300 درصد تفاوت وجود دارد و هیچ کدام صحیح نیستند. پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی نیز با اینکه بنای هیچ کاری را نگذاشته، در مصاحبهها همواره از توفیقاتش «برای نخستین بار در کشور» و گاهی در «جهان» سخن میگوید که بارزترین آن در دیدار رئیسجمهور از 28 پروژه موفق پژوهشی وزارت جهاد کشاورزی در کرج بود. درحالی که رئیس این پژوهشکده در جریان سوابق دیرین تولید ریزغده سیبزمینی بوده و در جریان افتتاح پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در تبریز و اصفهان در سال 1383 شاهد ارائه گزارشی در مورد پیشرفت تولید آن به رئیسجمهور وقت بودند، در گزارشی خلاف واقع به رئیسجمهور مدعی شده که برای نخستین بار در کشور به این فناوری دست یافتهاند. به هر حال برای مردم ما این اهمیت دارد که چرا با وجود این همه توفیقات که اهمیتشان در حد گزارش به رئیسجمهور و مردم است، باید در همان زمان «برای نخستین بار» (دستکم پس از پیروزی انقلاب اسلامی) ناگزیر از واردات روزانه بیش از 136هزارتن سیبزمینی خوراکی از پاکستان و سایر مراکز بالقوه آلوده به کشور شویم و با وجود این حجم عظیم واردات که توفیق عنوان «نخستین بار بودن آن» نیز بحق از آن وزیر جهاد کشاورزی و رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی است قیمت این محصول در آن زمان تا بیش از هر کیلو هزارتومان نیز برسد! این نوع سیبزمینیها انواع بیماریهای مهم زراعی را به همراه خود وارد کشور میکنند. سیبزمینی پاکستان به نوعی بیماری به نام گلدن نماتد آلوده است که در کشور ما گزارش نشده و جزو بیماریهای قرنطینهای است که ممکن است تا امروز وارد شده باشد یا درصورت ادامه واردات کشت سیبزمینی کشور را با تهدید آلودگی به این نماتد خطرناک مواجه کند! هدف اصلی تصویب پروژه تولید ریزغده سیبزمینی در ادوار قبل پیشگیری از واردات سالانه 1200 تا 3000 تن «بذر» سیبزمینی از هلند و آلمان بود؛ اما تصمیمات دفعتی و کارشناسی نشده میتواند موجب خسارات جبرانناپذیری به کشور شود. به همین دلیل در عین تلاش برای تولید ریزغده و برای جلوگیری از ورود سیبزمینی خوراکی (آلوده) از ورود بذر سیبزمینی (آن هم در سطحی محدود) جلوگیری نشد. اما در نتیجه ادعاهای اغراقآمیز رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و گمراه شدن وزیر جهاد کشاورزی، مدیرکل دفتر سبزی و صیفی وزارت جهاد کشاورزی به طور ناگهانی ورود هرگونه بذر سیبزمینی به کشور را ممنوع کرد (1/4/85 خبرگزاری ایانا). در نتیجه همین اقدامات در 2 سال پیاپی ناگزیر از واردات سیبزمینی خوراکی بالقوه آلوده و از دست دادن بازار صادراتی این محصول شدیم. به دنبال این امر و گرانی بیش از حد سیبزمینی و گسترش اعتراضات، در سال زراعی 1386-1387 با کاهش چشمگیر سطح زیر کشت چغندرقند که ناشی از واردات بیسابقه و مهلک شکر به کشور بود، چغندرکاران به کشت سیبزمینی تشویق و فاجعه جدیدی را متحمل شدند. متخصص بیوتکنولوژی کشاورزی و ایمنیزیستی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 498]