واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: جامعه > آسیب ها - حادثه زندان قزلحصار زنگ خطر را درباره لزوم توجه بیشتر به بهداشت روان سربازان وظیفه به صدا درآورد علیرضا اردلان: 2 کشته، 5 زخمی، یک اسلحه کلاشینکف، انگیزهای نامعلوم و پروندهای قضایی تمام آن چیزی است که از حادثه ظهر پنجشنبه ندامتگاه قزلحصار کرج به جا مانده است. حادثهای که طی آن سربازی با انگیزهای نامعلوم دست به اسلحه کلاشینکف خود برده و از بالای برج نگهبانی به روی 6 زندانی در حال هواخوری آتش گشوده است. هرچند خودکشی این سرباز پس از حادثه موجب پنهان ماندن انگیزه این اقدام شده، اما این تنها نکته مبهم ماجرا نیست. سوال اساسیتر این است که چرا باید اسلحهای پر در اختیار چنین فردی باشد؛ سربازی که سهراب سلیمانی، مدیرکل زندانهای استان تهران دربارهاش چنین گفته است: «به نظر میرسد عامل حادثه دچار بیماری روحی و روانی بوده است.» زنگهای خطر را نمیشنویمدر بسیاری از کشورها افراد حتی پیش از انتخاب یک رشته تحصیلی و یا انتخاب یک شغل، علاوه بر شرکت در آزمونها و ارزیابیهای لازم برای سنجش توانمندی علمی و تخصصی، از نظر شخصیتی نیز مورد سنجش قرار میگیرند تا صلاحیتشان برای آن رشته یا شغل احراز شود. حساسیت در مورد پیشینه شخصیتی افراد برای مشاغل خاص و مثلا مشاغلی که افراد به اسلحه دسترسی دارند چندبرابر است. این درحالی است که کارشناسان ایرانی نسبت به بیتوجهی به وضعیت روحی و روانی سربازان پیش از اعزام به خدمت ابراز نگرانی میکنند. «این کمال بیتوجهی است که بدون توجه به پیشینه شخصیتی یک فرد اسلحهای با فشنگ واقعی در اختیارش قرار گیرد تا در یک لحظه چنین فاجعهای را خلق کند.» دکتر بهروز بیرشک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفتگو با خبر آنلاین با بیان این مطلب، به اهمیت تستهای روانشناسی و غربالگری افراد پیش از اعزام به خدمت اشاره میکند: البته شاید با انجام تستهای روانشناسی هم از بروز چنین مشکلاتی به صورت 100 درصد جلوگیری نشود، اما به هرحال انجام تستهای شخصیتی نوعی غربالگری است و احتمال وقوع چنین فجایعی را به حداقل میرساند. با این وجود چرا تا بهحال چنین برنامهای در دستور کار نهادهای ذیربط قرار نگرفته است؟ این روانشناس به این سوال اینگونه پاسخ میدهد: ما سازمانها و نهادهایی مانند سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران را داریم که آمادگی همکاری و ارائه خدمات به ارگانهای متقاضی را دارد و درصورتیکه مسولان به این نتیجه برسند که انجام تستهای روانشناسی پیش از خدمت برای سربازان لازم است میتوانند از توانایی این سازمان بهرهمند شوند. دکتر محمدرضا صادقی روانپزشک دیگری است که بر لزوم انجام آزمایشهای روانشناسی پیش از اعزام سربازان تاکید میکند: در تمام مشاغل و موقعیتهایی که شخص با اسلحه و به تبع آن با جان افراد سروکار دارد، انجام معاینات روانشناسی در بدو ورود و همچنین انجام معاینات تناوبی از اهمیت ویژهای برخوردار است. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، انجام غربالگری با استفاده از آزمونهای خاصی که احتمال وجود مشکل شخصیتی و یا بروز یک بیماری روانی در آینده را مشخص میکند راهکاری مناسب ارزیابی میکند: با استفاده از این آزمونها و انجام معاینه دقیقتر بر روی مواردی که نتیجه آزمون اولیهشان مشکوک به وجود مشکل بوده است میتوانیم به تشخیصی مناسب در مورد افراد دارای مشکل شخصیتی برسیم. اما هنگامیکه برخی از جوانان به انواع و اقسام رژیمهای نامعقول متوسل می شوند تا با تبدیل شدن به نی قلیان، به دلیل کمبود وزن از خدمت معاف شوند، بیم آن نمیرود که با الزامی شدن انجام تستهای روانشناسی بازار تمارض ابتلا به بیماریهای روانی داغ شود؟ پاسخ دکتر صادقی به این سوال مثبت است: مسلما چنین تمارضهایی وجود خواهد داشت، اما نباید از این ماجرا نگران باشیم چون مسلما یک روانشناس یا روانپزشک با تجربه توانایی تشخیص مریض واقعی از آنکه تمارض میکند را دارد. وی مسائلی چون روانپریشی، اختلال شخصیت، افسردگی و سوء مصرف مواد را از دلایل احتمالی حادثه ندامتگاه قزلحصار میداند: «این ماجرا نمیتواند بیمقدمه اتفاق افتاده باشد.» دکتر صادقی با تاکید بر لزوم بررسی سوابق فرد برای اعلام دقیق علت این رفتار میگوید: از شخص سالم بعید است که ناگهانی و مثلا به علت یک جنون آنی چنین رفتاری داشته باشد. به گفته این متخصص، دیگرکشی میتواند علل مختلفی داشته باشد و ممکن است فرد قاتل زمینه بیماری روانی نداشته باشد، اما در 95 درصد افرادی که اقدام به خودکشی میکنند بیماریهای روانی وجود دارد. استناد به چنین فرضیاتی است که در فاصلهای کوتاه از جنایت پنجشنبه مسولان را به این نتیجه میرساند که «به نظر میرسد عامل حادثه دچار بیماری روحی و روانی بوده است.» سربازان مشکلدار از کار با اسلحه معاف شوند«یک سرباز وظیفه در پایگاه ... با شلیک گلوله خودکشی کرد.» ، «در پاسگاه مرزی ... سرباز وظیفه ... بنا به دلایلی نامعلوم با یک قبضه اسلحه کلاش به سمت سه نفر از پرسنل کادر شلیک کرد و هر سه نفر آنها را به قتل رساند و سپس با سلاح مزبور اقدام به خودکشی کرد.» اگر مشتری صفحات حوادث روزنامهها باشید، حتما تاکنون چنین اخباری به چشمتان خورده است. خبرهایی که هرچند حجم زیادی از حوادث ایرانی را به خود اختصاص نمیدهند، اما حتما تعدادشان آنقدر هست که دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور اعلام کند: «در برخی موارد سربازانی که دسترسی به سلاح داشته اند برای خودکشی از این وسیله استفاده کرده اند.» در برابر اظهارنظر کارشناسانی که وجود آزمونهای روانشناسی پیش از سربازی را عامل بازدارنده این قبیل حوادث به شمار میآورند، دکتر امیرهوشنگ مهریار از جمله کارشناسانی است که با این نظر مخالفند: هیچ آزمونی وجود ندارد که به طور دقیق پیشبینی کند فردی در آینده اقدام به خودکشی میکند یا نه. در مقابل این اظهارات، دکتر صادقی به امکان طبقهبندی سربازان با توجه به آزمونهای روانشناسی اشاره میکند: حداقل فایده این تستها این است که افرادی را که نشانهها وعلائمی از مشکلاتی چون افسردگی نشان میدهند،در پستهایی گمارده میشوند که با اسلحه سروکار نداشته باشند. مسالهای که اگر رعایت میشد حادثه قزلحصار به وقوع نمی پیوست. به خصوص که به گفته مسولان، عامل این حادثه، سربازی بوده که حدود 2 سال قبل از خدمت وظیفه فرار کرده و 10 روز پیش با توجه به فراخوان اداره نظام وظیفه و عفو سربازان فراری، جهت انجام ادامه خدمت خود مراجعه کرده است و حسب تقسیمبندیهای صورت گرفته به ندامتگاه کرج اعزام شده است. در چنین شرایطی حتی اگر عقیده داشته باشیم غربالگری روانشناسی تمام سربازان پیش از اعزام کاری عبث است، کمی توجه کافی بود تا اسلحه به دست سربازی داده نشود که با فرار از خدمت ثابت کرده بود با یک سرباز عادی فرق دارد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 460]