واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
چرایی تهاجم نظامی عربستان به یمن بعد از مرگ ملک عبدالله و روی کار آمدن سلمان بن عبدالعزیز انتظار رفتاری غیرمتعارف با توجه به سوابق سیاسی و امنیتی وی و روند سیاستهای خارجی خاندان سعودی در 12 سال اخیر انتظار میرفت در کنار توجیهات خطرناک حکومت ریاض برای حمله به یمن، دلایل متعدد و خاصی از جمله دلایل ژئوپلیتیکی وجود دارد که میتوان بهواسطه آن حمله غیرمنتظره عربستان سعودی به کشور یمن را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داد همچنین تا حدودی اهداف پنهانی آن را در منطقه بحرانزده و خاکستری خاورمیانه حدس زد.
سران آل سعود در ریاض طی 12 سال اخیر به اندازه کافی و به صورت اساسی موقعیت منطقه ای و جهانی خود را در قبال رقبای مهم منطقه ای خود (جهان اسلام و منطقه خاورمیانه) به مخاطره سیاسی ـ امنیتی و از همه مهم تر حیثیتی انداخته اند. شواهد و دلایل متعدد نشان از این حقیقت تلخ دارد که به واسطه مجموعه ای از عوامل منطقه ای و تحولات بنیادین در کشورهای واقع در جغرافیای سیاسی خاورمیانه این منطقه حداقل برای دوره ای میان مدت از هماهنگی و همنوایی ژئوپلیتیکی دور شده و تهدیدات ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و مرکز جهان اسلام با کلکسیونی از بحران ها و چالش های پیچیده به اوج خود رسیده است. اما موضوع مهمی که عربستان از آن غافل است، تبعات این جنون مقطعی است که گرفتار آن آمده است. گرچه در طول 35 سال اخیر این چندمین بار است که عربستان درصدد تحمیل سیاست های افراطی خود بر گستره ای از جهان اسلام بوده که بخشی از آن ناشی از ایدئولوژی انحرافی وهابیت و افکار انحرافی حاکم بر ساختار پادشاهی و دینی این کشور است اما دخالت گسترده نظامی در یمن، در آینده ای نزدیک جبهه متحدی در پهنه جغرافیای سیاسی جهان عرب با محوریت جنبش های آزادیخواه و مسلمان را علیه عربستان و چند متحد نامطمئن عربش خواهد گشود و آتش این بسته انفجاری و مرگبار دامن سعودی ها را به طور ریشه ای خواهد گرفت. خطایی که در نیم قرن اخیر به طور مکرر در کشورهای اسلامی و عربی تکرار شده و اقدامات غیرمتعارف آنان که هیچ تناسبی با وزن و عیار ژئوپلیتیکی آنان نداشته، کشورهایشان را به خاک سیاه نشانده است. عراق امروزی محصول رفتارهای اشتباه و ماجراجویانه رهبران حزب بعث است که با اقداماتی فراتر از توان ژئوپلیتیکی عراق، این حوزه تمدنی را برای مدتی بسیار طولانی به پرتگاه سقوط انداخته اند. مصر، لیبی، سودان و ... نمونه های مشابه دیگری که تاوان سنگین رفتارهای غیرمتعارف و ناشیانه رهبران خود را پس داده و می دهند، باید عبرتی تاریخی و سیاسی برای خاندان آل سعود باشد وگرنه دیری نخواهد پایید که عربستان نیز زیر اقدامات فراتر از وزن ژئوپلیتیکی خود له شود. در مجموع تجاوز رژیم سعودی به یمن نه تنها نقض آشکار مقررات حقوق بین الملل و منشور ملل متحد است که حاصل آن کشته و زخمی شدن غیرنظامیان بی گناه و افزایش چالش ها برای ریاض و فراهم شدن فرصت برای فروش بیشتر سلاح برای آشوب سازان فرامنطقه ای غربی است. گرچه دلایل متعددی برای این تجاوز نظامی توسط عربستانی ها اعلام شده است، اما چند مساله اساسی در این رابطه از اهمیت بیشتری برخوردار است. دلیل اول: فرو نشاندن عصبانیت درونی ناشی از شکست های پی در پی سران سعودی در منطقه از افغانستان، عراق و سوریه تا عمق ژئواستراتژیکی این کشور در یمن. بعد از مرگ ملک عبدالله و استقرار سلمان بن عبدالعزیز و از همه مهم تر، ضعف مفرط حاکمان جدید سعودی که گرایش های افراطی وهابی دارند و همچنین شکست های اخیر آنان در کشورهای مهم منطقه، ورود در معرکه ای ماجراجویانه آن هم با این وسعت و شدت، از دیدگاه راهبردی و ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی توجیه پذیر نیست و به نظر می رسد این اقدام در مقابل جنبش انقلابی انصارالله که کاملا اعتقادی و مبتنی بر باورهای ملی در راستای استقلال و اعتبار یمن متحد شده با جان و دل می جنگند، کاملا شتابزده بوده و دستاورد مثبتی به دنبال نخواهد داشت. آنچه در یمن می گذرد، خبر از آینده ای بسیار خطرناک برای کل منطقه خاورمیانه می دهد. اقدام نظامی عربستان و همراهی برخی کشورهای غربی و عربی با این کشور، این واقعیت تلخ را عیان می سازد که بخش اعظم بی ثباتی سیاسی در کشورهای اسلامی و شیوع گسترده بنیادگرایی و جنگ های فرقه ای و تروریسم محصول سیاست های پنهان و مرموزانه سعودی ها بوده که امروز از پس پرده بیرون آمده و به میدان کارزار نظامی ریاض و ماجراجویی های خطرناک ثروتمندان عربی با رهبری عربستان در منطقه تبدیل شده است. دلیل دوم: کاهش شدت ضعف های ژئوپلیتیکی در خلیج عدن و تنگه باب المندب و دریای سرخ که هم اکنون بر پیکره عربستان سنگینی می کند. دلیل سوم: وحشت از تقویت گروه های تروریستی و ورود آنان به داخل خاک عربستان. دولت ریاض به هیچ وجه به عواقب اقدامات خود در گسترش افراط و تروریسم و تکفیر در جهان اسلام فکر نکرده است و هم اینک خطرات نفوذ این گروه ها را در عمق ژئوپلیتیکی خود احساس می کند. دلیل چهارم: ممانعت از پیروزی ملی در یمن به رهبری انصارالله و هراس از شکل گیری اتحاد ملی و وحدت سرزمینی در یمن که انقلابیون یمنی در آستانه دستیابی به آن بودند. این موضوع و تحقق آن در یمن مساوی است با مرگ ژئوپلیتیکی عربستان در باب المندب و دریای سرخ و احیای تمام عیار ژئوپلیتیکی ایران در ماورای بحرالاحمر. دلیل پنجم: رقابت فرااستراتژیکی با جمهوری اسلامی ایران و تقابل با سیاست های اثرگذار منطقه ای ایران در کشورهای عربی خاورمیانه از جمله عراق، سوریه، لبنان و یمن. عربستان تاب و تحمل سیاست های منطقی ایران در جهان اسلام را ندارد. دکتر کیومرث یزدان پناه - استاد دانشگاه تهران 51
 
یکشنبه 16 فروردین 1394 ساعت 08:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]