واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سفر به میراث جهانی یونسکو/بازار تبریز؛ اولین بازار ثبت شده جهانی جامعه > میراث فرهنگی و گردشگری - نوروز و تعطیلاتش فرصت خوبی برای ایران گردی است. در این میان چه پیشنهادی بهتر از میراثی که از ایران در لیست جهانی میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است.
هادی معیری نژاد- میراث جهانی یونسکو نام عهدنامهای بینالمللی است که در تاریخ 16 نوامبر 1972 میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسانهای زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص، است. برپایه این کنوانسیون کشورهای عضو یونسکو، میتوانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت بهعنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مکانهای میراث جهانی ثبتشده در سازمان یونسکو، مکانهایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه و یا شهر هستند.
فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۱۷ مکان است که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاند. تمام ۱۷ مکان فرهنگی است. در این مطلب به بررسی بازار تبریز می پردازیم که از بزرگترین بازارهای مسقف جهان و اولین بازار ثبت شده جهان در یونسکو است.
بازار تبریز یکی از بزرگترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قارهٔ آسیا بهشمار میرود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیدهٔ جهان است.
بازار تبریز در مردادماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار از بازارچهها، تیمچهها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته است. پیشتر به جهت قرارگرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است.
این بازار حدود ۳ سدهٔ پیش و پس از وقوع زمینلرزهٔ تاریخی تبریز در سال ۱۱۹۳ قمری توسط نجفقلی خان دنبلی حاکم وقت تبریز بازسازی شده است. بازار تبریز در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. تاریخ بنای این مجموعه مشخص نیست؛ ولی بسیاری از جهانگردانی که از سدهٔ چهارم هجری تا دورهٔ قاجاریان از این بازار بازدید کردهاند، دربارهٔ آن اطلاعاتی ارائه دادهاند. بسیاری از گردشگران و جهانگردان نظیر ابن بطوطه، مارکو پولو، جاکسن، اولیای چلبی، یاقوت حموی، گاسپار دروویل، الکسیس سوکتیکف، ژان شاردن، اوژن فلاندن، جان کارترایت، جملی کاردی، کلاویخو، رابرت گرنت واتسن، حمدالله مستوفی و مقدسی از رونق و شکوه بازار تبریز تمجید کردهاند.این بازار با داشتن حدود ۵٬۵۰۰ باب حجره، مغازه و فروشگاه، ۴۰ گونه شغل، ۳۵ باب سرا، ۲۵ باب تیمچه، ۲۰ باب مسجد، ۲۰ باب راسته و راستهبازار، ۱۱ باب دالان و ۹ باب مدرسهٔ دینی، بهعنوان اصلیترین مرکز داد و ستد مردم تبریز شناخته میشود. از نیمهٔ دوم سدهٔ سیزدهم، تاجران انگلیسیتبار از طریق جادهٔ ابریشم و پس از عبور از شهرهای استانبول و طرابوزان، کالاهای تجاری خود را به بازار تبریز منتقل میکردند. این بازار در زمان عباس میرزا به مرکز تجارت انگلیسیها مبدل شده بود. تبریز پس از سدهٔ سیزدهم، پایگاه اصلی تجارت اروپا با مناطق شمالی ایران بهشمار میرفت؛ به گونهای که در سال ۱۲۵۶ خورشیدی، این شهر ۲۵ تا ۳۳ درصد از کل مراودات تجاری کشور را عهدهدار بود و از این حیث برتر از تهران محسوب میشد. همچنین تا سال ۱۲۸۵ خورشیدی، تبریز مرکز اصلی تجارت ایران با آسیای میانه شناخته میشد. اروپاییان آینه، انواع پارچه های ابریشمی، مخملی و نخی، پنبه، چلوار، چیت موصلی، شکر، شیشه، فلز، قند و سایر محصولات ماشینی را وارد تبریز میکردند. بازاریان تبریزی نیز ابریشم و مقداری ابریشم ماشینی، اسلحه، تنباکو، خشکبار، رنگ، شال، مازو و موم به بازرگانان اروپایی میفروختند. البته همواره این داد و ستدها به نفع اروپاییان تمام میشد. پیشتر یکی از ارکانهای اصلی و اساسی بازار تبریز، ارامنه بودند؛ به طوری که یکی از گردشگران فرانسوی از جایگاه ویژه و ممتاز مغازههای آنها در این بازار در تجارت با تاجران روس خبر دادهاست. ارامنه داد و ستد بسیاری با اروپاییان داشتند؛ به گونهای که ارامنهٔ گرجستان برای نخستینبار کالاهای انگلیسی را از استانبول خریداری کرده و وارد مناطق شمالی ایران کردند.
بازار فرش تبریز
بازار فرش تبریز معروف به بازار مظفریه، یکی از آثار تاریخی شهر تبریز است. این بازار از قدیم الایام محل فروش فرشهای بافت نقاط مختلف بوده است و هم اکنون نیز همین کاربرد را داراست. این بازار در زمان مظفرالدینشاه بنا شد. راسته بازار
راستهبازار جزء یکی از بزرگترین بازارچههای بازار تبریز است. تیمچهها و سراهای متعددی در این بازار وجود دارد که محل عرضهٔ بسیاری از اقلام مورد نیاز مردم است و از این حیث به بازار ملی نیز شهرت دارد. «تیمچهٔ حاج تقی»، «تیمچهٔ حاج شیخ»، «تیمچهٔ حاج صفرعلی»، «تیمچهٔ حاج محمدقلی»، «تیمچههای دودری»، «دالان خان»، «سرای حاج محمدقلی»، «سرای درعباسی»، «سرای دودری»، «سرای شیخ کاظم»، «سرای کچهچیلی»، «سرای گرچیلر (جورچلر)»، «سرای میرزا مهدی»، «سرای میانهٔ حاج سید حسین»، «سرای میرزا جلیل» و «سرای نوی حاج سید حسین» از مهمترین تیمچهها و سراهای راستهبازار محسوب میشوند جایزه معماری آقاخان
پروژه نوسازی بازار تبریز به عنوان یکی از پنج طرح برگزیده هیئت داوران جایزه معماری آقاخان در سال ۲۰۱۳ شد. جایزه به «سازمان میراث فرهنگی ایران، دفتر آذربایجان شرقی» به عنوان مجری این طرح تعلق گرفت و محمد بهشتی، مشاور رئیس سازمان میراث فرهنگی از طرف ایران این جایزه را دریافت کرد. 4646
کلید واژه ها: میراث فرهنگی - گردشگری -
دوشنبه 10 فروردین 1394 - 07:41:41
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]