واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
تاریخی که یک پل در گذر زمان در خود نهفته دارد
یکی از جاذبههای تاریخی در استان کردستان، وجود پلهای تاریخی است که در روزگار خود مسیر تردد کاروانیان بود و اینک تاریخی را در خود نهفته دارند.

به گزارش خبرگزاری فارس از قروه، شهرستان قروه در دشت وسیعی در 90 کیلومتری شرق سنندج و شمال غربی همدان در طول جاده سنندج همدان قرار دارد که مرکز حکومت این شهر در گذشته روستائی به نام قصلان در 8 کیلومتری محل قروه امروزی بوده است که توسط اماناللهخان بزرگ والی کردستان در محوطه آن بناهایی از قبیل، قلعه، عمارت، مسجد حمام و باغ و بیشه بزرگی احداث شده بود و اکنون آثار بعضی از آنها باقی مانده است. این شهرستان 165 اثر تاریخی را در خود جای داده است که بیانگر قدمت و سابقه هنری مردم این خطه از کردستان فرهنگی است و میتوان آن را افتخاری برای پیشینه تاریخی این دیار دانست. معمولا همه ما پل را، به عنوان اتصالی میشناسیم که بر روی دو سوی رودخانه، دره یا هر نوع گذرگاه که رفت و آمد را ممکن میسازد و حتما بارها از این اتصال استفاده کردهایم و تجربه عبور از روی انواع آن را داشتهایم. بد نیست کمی هم از تاریخچه ساخت این اتصالها در دنیا آگاه شویم و بدانیم که ساخت پلهای سنگی به دوران قبل از رومیها برمیگردد که در خاورمیانه و چین پلهای زیادی به این شکل ساخته میشد. در ایران نیز ساختن پلهای کوچک و بزرگ از دیر باز رواج داشته نظیر سی و سه پل، پل خواجو و پل کرخه که بیش از 400 سال قدمت دارند. قدیمیترین و سادهترین شکل پل به زمانی میرسد که بشر توانست با استفاده از تنه درختان و سنگهای بزرگ امکان عبور از نهرها و گذر مسیرها را فراهم سازد. به همین دلیل ساخت پل و استفاده از آن در مناطق کوهستانی از جمله استان کردستان بیشتر از نواحی دیگر معمول و رواج داشته است. در دوره صفویه به دلیل اتخاذ سیاست گسترش راههای کاروانی و افزایش بنای کاروانسراها پلهای بسیاری در نقاط مختلف ایران بنا شد. در دوره قاجار نیز این روش همچنان ادامه داشت هر چند پلهایی که در این دوره ساخته شد به پیروی از معماری جدید با آهن یا بتون مسلح ایجاد و روی آنها با سنگهای طبیعی تزئین میشد. در این میان نقاط صعبالعبور کردستان نیز از سیاست پلسازی مستثنی نبود و دست ساختههای هنری پیشینیان در قوس و جناقهای زیبا خودنمایی میکند.

یکی از پلهای تاریخی استان کردستان، پل فرهادآباد یا امیر است، که در 15 کیلومتری شمال غربی شهرستان قروه در روستای فرهادآباد قرار دارد و در مسیر جاده قدیمی بیجار روی رودخانه «بایتمر» احداث شد. نوع قوس به کار رفته در این پل جناقی است و تاریخ ساخت آن به طور دقیق مشخص نیست و با توجه به شیوه معماری پل، به نظر میرسد که به احتمال قوی از پلهای دوران صفویه باشد. این پل در زمان حکومت خسروخان اول مقارن با حکومت زندیه تعمیر و بازسازی شد و فرهاد میرزای معتمدالدوله زمانی که حاکم کردستان بود آن را مرمت کرد و پس از آن بود که هم روستا و هم این پل، فرهادآباد نام گرفت. از آنجا که این پل توسط امیر علایی به دست تعمیر سپرده شد به نام پل امیر نیز مشهور است. تخریب و ویرانی پل در اثر سیلابهای بهاری در سال 1369 موجب شد که میراث فرهنگی استان احیا و مرمت کامل پل را به انجام برساند و این اثر تاریخی همچنان استوار باشد. هرچند امروزه دیگر از عبور آبهای سیلآسای بارانی از زیر این پل خبری نیست و این رودخانه به صورت فصلی پرآب میشود اما گاهی تردد خودورها از روی آن عامل تخریب و فرسودگی بنا میشود که هر از گاهی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قروه، دست به کار میشود و بنا را مرمت میکند تا آیندگان هم از این میراث ارزشمند بیبهره نباشند. این بنای تاریخی در کنار پلهای شیخ، صلواتآباد، قجور، قشلاق و گاران در گذشته برای عبور و مرور کاروانیان استفاده میشده است. کاروانهایی که از شمال غرب کشور قصد عزیمت به مناطق مرکزی را داشتند از روی پل صلواتآباد به بیجار آمده و سپس از طریق پل فرهادآباد خود را به تهران و مناطق مرکزی کشور میرساندند. البته این پلها بیشتر به دلیل قدمت تاریخی خود حائز اهمیت هستند، اما مردم روستای فرهادآباد همچنان از روی این پل رفت و آمد میکنند.


و حالا پل زیبای فرهاد آباد، در عبور تاریخ از روی خود شاهد تردد انواع وسایل نقلیه و انواع مختلف گونههای انسانی بوده است، از زمانی که کاروانیان با چهارپایان خود از روی آن عبور میکردند تا امروز که خودروهای مختلف برای تسهیل در تردد به خدمت انسان درآمده است، این پل توانسته است ارزش خود را هم به عنوان یک گذرگاه و هم اثری تاریخی حفظ کند. پل در جهت شمال غرب به جنوب شرق احداث شده و طول آن در حدود 80 متر و عرض آن حدود 50/6 متر است. پل از میانه به دو طرف دارای شیب ملایمی است و حداکثر در بلندترین نقطه پل با احتساب جانپناهها به 7 متر میرسد، دهانههای پل 8 عدد است و از 2/2 متر تا 2/6 متر در دهانه متغیر است، قوس دهانهها به صورت جناقی آجری است، پایههای پل تا ارتفاع 8/1 متری سنگی است و بقیه بدنه پل آجری بوده و پایههای پل در دو جهت موجشکنهایی دارد. پل فرهادآباد نخستین بنای تاریخی قروه است که در سال 1379 در فهرست آثار ملی قروه به ثبت رسیده است. این بنا بارها بر اثر تردد و یا عوامل طبیعی تخریب شده است که یک بار در زمان ناصرالدین شاه توسط همان فرهاد میرزا که گفته میشود عموی خان قاجار بوده، تعمیر و مرمت شده است و یک بار نیز بارانهای سیلآسا در سال 1369 این بنا را تخریب کرد و پس از آن بازسازی شد. به گفته رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری شهرستان قروه، در زمینه بازسازی و مرمت این پل در در آخرین بار که به دو سه سال قبل باز میگردد، 300 میلیون ریال از محل اعتبارات عمرانی شهرستان هزینه شد. این پل نه تنها مردم روستای هم نام خود را به نقاط مرکزی قروه اتصال میدهد، بلکه گردشگران را نیز به ماورای تاریخی که قادر به درک آن نبودهاند میبرد و موجب میشود تا هنر نیاکان ما در قالب قوسهای جناقی که با مهندسی تمام و با خشت بر روی خشت بالا رفته است، هنرنمایی کند. نوروز امسال اگر میهمان شهرستان قروه هستید حتما سری به این اثر زیبا بزنید و از هنر گذشتگان بهره ببرید. انتهای پیام/79009/و40
94/01/05 - 09:19
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]