محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830497294
-باغ انگلیسی در انتظار شکوفه‌های دیپلماسی
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
روابط تهران ـ لندن در سال 94 چه سرنوشتی خواهد داشت؟ باغ انگلیسی در انتظار شکوفه‌های دیپلماسی باغ‌های ایرانی راویان تاریخ هستند. گوشه‌ای از هویت به‌یادگار مانده از گذشته‌های تلخ و شیرین. حکایتگر قصه‌هایی که گاه به افسانه می‌ماند. شاهدان استبداد و استعمار و بازگوکننده تاریخ مردمی که با وجود همه فشارها هنوز نام «ایران» را زنده نگه داشته‌اند.
هر کسی از دریچه ای به باغ های ایرانی می نگرد. برخی پژوهشگران از معماری عمارت ها در این باغ ها می گویند، برخی دیگر موقعیت جغرافیایی باغ های ایرانی را حکایت می کنند، بعضی دیگر به توصیف زیبایی آنها پرداخته و دسته ای هم به عاقبت مالکان باغ ها می نگرند و اما عده ای دیگر به تاریخی که بر این باغ ها گذشته نظر دارند. همان باغ هایی که چه در عصر مشروطه نام آور بودند، چه پیش از آن در جریان جنگ های ایران با همسایه شمالی یا اشغالگران اروپایی و چه پس از آن در جریان انقلاب 57. در تاریخ آمده است ایرانیان به باغ های خود چنان علاقه مند بودند که حتی نقش و نگارهای برگرفته از آن را به نقش فرش های خود درآورده تا همچنان نمادی از هویت ایرانی داشته باشد. هرچند باغ های ایرانی بسیاری در کشور وجود دارد که هر یک تاریخ خاص خود را دارد، ولی نام آورترین باغ ها که در یونسکو به ثبت رسیده است، باغ ایرانی پاسارگاد، باغ چهلستون اصفهان، باغ فین کاشان، باغ عباس آباد بهشهر، باغ شازده کرمان، باغ دولت آباد یزد، باغ پهلوان پور مهریز و باغ اکبریه بیرجند است. با این همه برخی باغ ها هستند که شهرتشان بیشتر از اتفاقات سیاسی گرفته شده است تا طبیعت و زیبایی باغ. از جمله چنین باغ هایی، باغ قلهک در تهران است یا باغ خونی در مشهد. باغ قلهک همان باغی است که در دوره قاجار به وزیرمختار بریتانیا سپرده شد تا از اعطای باغ زرگنده به رقبای روس ناراضی نباشد و باغ خونی نیز مکانی است که کنسولگری روسیه بوده و براساس برخی روایت های تاریخی از آن، مسجد گوهرشاد را به توپ بستند. چنین است که از این دو باغ، یکی نمادی از روابط ایران و انگلیس شد و دیگری یادگاری از روابط ایران با روس ها. تاریخ سیاسی ایران، پشت آجرهای سرخ باغ آجرهای سرخ دیواری طولانی در حاشیه خیابان شریعتی در تهران، تنها نمایی است که تهرانی ها از باغ قلهک در ذهن دارند. نسل های جوان تر در این شهر شاید حتی ندانند که «قلهک»، نام قریه ای ییلاقی در شمال تهران بوده است که زمانی چشمه آن شهرتی خاص برای اهالی این شهر داشته است. اگرچه حرف و حدیث های چند سال قبل درباره مالکیت این باغ باعث شد رسانه های داخلی درباره تاریخچه «باغ قلهک» گزارش هایی را منتشر کنند، ولی شاید هنوز برای برخی نام «سرجان کمپبل» وزیر مختار انگلیس در تهران ناآشنا باشد. همان کسی که 185 سال قبل محمدشاه قاجار باغ شاهی قلهک را به بهای ماهی 30 تومان به او اجاره داد تا سفارت انگلیس بتواند ییلاق خود را در آن بنا کند. با نفوذ روزافزون بریتانیایی هایی که کمی بعد طی مشارکت در کودتای سوم اسفند، زمینه سقوط سلسله قاجار را فراهم آوردند، این باغ یکسره در اختیار سفارت بریتانیا قرار گرفت و صحن و سرای آن بخشی از تاریخ سیاسی معاصر ایران را رقم زد؛ تاریخی که یک سوی آن تحصن نشینی مشروطه خواهان و شکل گیری شعارهای متفاوت علیه استبداد قجری در آن بود و سوی دیگرش حمایت از استبداد رضاخانی که به سرکوب همان مشروطه خواهان پرداخت؛ آن هم با سیاست هایی که نسبتی با جمهوریخواهی نداشت. در برخی یادداشت های تاریخی درباره نحوه تملک باغ قلهک از سوی انگلیسی ها و شدت عمل آنها در برابر دولت ایران آمده است: «چندی پیش از کودتا، نظمیه به فکر افتاد پاسگاهی در قلهک ایجاد و به کار مردم رسیدگی کند. در شمال دیوار سفارت انگلیس، مغازه جدیدالاحداثی بود که اجاره کردند و چهار نفر که یک وکیل و یک سرپاسبان هم در میان آنها بودند با میز و لوازم دفتری آمدند، اما بلافاصله... کدخدای سفارت انگلیس آمد، میزتحریر و لوازم دفتر را به خیابان ریخت و با ناسزاگویی ماموران شهربانی را از قلهک بیرون کرد.» رازهای باغ انگلیسی در شمال پایتخت باغ قلهک افزون بر خاطراتی از دوره مشروطه، رازهایی دیگر نیز در دل دارد. رازهایی که می تواند گره گشای بخشی از رابطه پرفراز و فرود ایران و انگلیس باشد. یکی از این رازها به فراموشخانه قلهک مربوط است. همان محل نشست های فراماسونری که از دل آن تصمیمات سیاسی بسیاری بیرون می آمد. تصمیماتی که نتیجه اش گاه بازگرداندن فروغی توسط رضاخان بود و گاه تحویل تاج و تخت به محمدرضا پهلوی و تبعید شاه چرخش کرده به سوی آلما ن ها به جزیره موریس. بی دلیل نیست اگر پس از انقراض قاجاریه، تشکیلات فراماسونری در ایران توسعه پیدا کرد و «لژ پهلوی» به وسیله ارنست پرون (Ernest Perron) تشکیل شد. دومین راز نهفته در قلهک، گورستان این باغ است که محل دفن اجساد انگلیسی است. بریتانیایی هایی که هرچند برخی از آنها در جنگ با ترکان عثمانی یا جنگ های جهانی اول و دوم کشته شده بودند و برخی نیز دیپلمات های بریتانیایی و خانواده هایشان را شامل می شدند، اما گفته می شود برخی دیگر از آنها دشمنان ایران بوده اند که در نبرد با دلاوران تنگستان به هلاکت رسیدند. شاید خاطرات نبرد ایرانی ها با متجاوزان انگلیسی در جنوب کشورمان موجب شد تا در جریان حمله چندی قبل به سفارت انگلیس در تهران، برخی دانشجویان «باغ قلهک» را «باغ شهید دلواری» خطاب کنند که نمادی از مقاومت مردم ایران در برابر انگلیسی ها بوده است. گورستان باغ قلهک در جنوب این باغ در ضلع شمالی خیابان دولت قرار گرفته و اهالی محل آن را «گورستان دولت» نیز می نامند. در این گورستان بنای گنبدی شکلی با سبک معماری ایرانی ـ اسلامی وجود دارد که در هر سوی آن، هشت کتیبه یادبود خودنمایی کرده و بر آنها بیش از 4000 نام به چشم می خورد که خاطره کشته شدگان را زنده نگه می دارد. خاطره تلخ تهران از قلهک نشینان اما باغ قلهک فقط یادآور فراموشخانه و گورستان انگلیسی ها در تهران نیست، بلکه این باغ فراتر از اینها، نمادی از قریب به دو قرن رابطه پرفراز و نشیب ایران و انگلیس به شمار می رود که اکنون در سرمای روابط دو کشور در انتظار گشایش های دیپلماتیک است. با وجود این که روابط ایران و بریتانیا از دوره ایلخانان مغول یعنی قریب به 700 سال پیش آغاز شده، ولی در 200 سال اخیر، ایرانی ها خاطراتی نه چندان شیرین از مهمانان ناخوانده اروپایی دارند. سیاهه این خاطرات تلخ آنقدر بلند و البته تکراری است که مرور آن فقط یاد کلاس های کسالت بار تاریخ در دوران مدرسه را زنده نگه می دارد، اما همین خاطرات ناراحت کننده می تواند الگویی برای روابط امروز ایران با کشوری باشد که داعیه کدخدایی جهان را به ایالات متحده سپرده است. قراردادهای استعماری و انحصاری با ایران در دوره قاجار، به انحراف کشاندن قیام مشروطه، دفاع از کودتای رضاخانی و استبداد پهلوی، اشغال ایران همزمان با جنگ جهانی اول که به قحطی فاجعه باری در ایران منتهی شد، حمایت از سرکوب احزاب و مطبوعات در دوره محمدرضا پهلوی، استثمار نفتی ایران، کودتای 28 مرداد، حمایت از آخرین شاه ایران در سرکوب انقلابیون، حمایت از رژیم بعث عراق در جریان تجاوز به کشورمان، تحریم ایران و ایجاد فشار سیاسی ـ تبلیغاتی علیه تهران در قریب به چهار دهه گذشته از پیروزی انقلاب اسلامی، تنها بخشی از فهرست بلندبالای دخالت های لندن در امور داخلی ایران است؛ همان دخالت هایی که باعث شد افکار عمومی جامعه ایرانی هنوز هم این مَثَل دایی جان ناپلئونی را که «کار، کار انگلیس هاست» باور داشته باشند. چرخش بریتانیا به وقت قدرت ایران با این همه در عالم سیاست، در همیشه بر یک پاشنه نمی چرخد. منافع کشورها گاه باعث می شود تا آنها در هر مقطع زمانی سیاستی پیشه کرده و اخم و لبخندهایشان برآمده از شرایط جهانی باشد. شاید برای همین است که در 1.5 سال گذشته، آن گاه که لندن شاهد تقویت قدرت منطقه ای ایران و بی اثر بودن تحریم هایش بود، این واقعیت را پذیرفت که باید سیاستی دیگر در قبال ایران اتخاذ کند. سیاستی که البته نمی تواند از یاد برنده گذشته تلخ روابط دو کشور باشد. بیهوده نیست اگر رئیس گروه دوستی پارلمان انگلیس و ایران که ده سال قبل در قالب پروتوئیکای اروپایی مشغول مذاکره هسته ای با تهران بود و البته به سبب شیطنت های رئیس جمهور وقت آمریکا راه به جایی نبرد، بتازگی در گفت وگویی با یک رسانه ایرانی گفته است: «متاسفانه تاریخ ایران در انگلیس شناخته نشده است. وقتی من با مخاطبان انگلیسی در خصوص ایران صحبت می کنم، از آنها می خواهم که تصور کنند چه حسی خواهند داشت اگر ایران انحصار تولید تنباکو را در انگلیس به دست می گرفت، اگر ایران صد سال پیش می گفت ما از تولید نفت دریای شمال سود مختصری به شما می دهیم و بقیه را به عنوان سهم خود برداشت خواهیم کرد، اگر ایران شخص اول دولت را تغییر می داد، اگر در مقابل دفتر نخست وزیری در داونینگ استریت کودتا می کرد تا نخست وزیر را تغییر دهد و این که بعد از انقلاب ایران هم انگلیس از جنگ عراق علیه ایران حمایت کرد، می توان نتیجه گرفت که چرا ایرانی ها نسبت به ما خوشبین نیستند... ما باید این نگرانی ها را دریابیم و من امیدوارم ایران بداند در اینجا افراد بسیاری هستند که این نگرانی ها را درک می کنند. ما نمی توانیم به گذشته بازگردیم اما آن را هم تائید نمی کنیم، لذا می خواهیم ارتباط مان را با ایران ارتقا ببخشیم. این چرخش بریتانیا پس از آن صورت گرفت که لندن نشینان اذعان کردند تعطیلی سفارتشان در ایران پس از برگزاری تجمع دانشجویان و تصرف آن ـ که البته مورد تائید دولت کشورمان نبود ـ به منافع بریتانیا در منطقه ضربه زده است. این نگاه بویژه پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی تقویت شد و در اولین گام، کارداران غیرمقیم دو کشور گام هایی آهسته برای بهبود مناسبات برداشتند؛ گام هایی که با دیدار رئیس جمهور کشورمان و نخست وزیر انگلیس در نیویورک با شتاب بیشتری پی گرفته شد، اما لفاظی های کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل، این روابط را گامی به عقب برد. پیشینه مناسبات دو کشور باعث شده است تا حتی در یکی از گرم ترین ادوار روابط، هنوز هم ایران و بریتانیا با احتیاط به یکدیگر نزدیک شوند و شاید همین دیوار بلند بی اعتمادی است که باعث شده مشکلات بازگشایی سفارت های دو کشور به دلیل بیم جاسوسی سفارت انگلیس در تهران که شاید برآمده از خاطرات نقش آفرینی لندن در بحران 88 است، لاینحل باقی مانده و دو کشور به مذاکره در چارچوب گفت وگوهای هسته ای و آمد و شدهای پارلمانی و کاردارهای غیرمقیم بسنده کنند. بهار به قلهک بازمی گردد؟ زمستان سرد این روزهای قلهک، نمادی است از سردی روابط دو کشوری که با وجود اهمیت هر یک در دو جغرافیای متفاوت جهان، در برخی حوزه ها منافع مشترکی با یکدیگر دارند. افزون بر پرونده هسته ای کشورمان و ضرورت برداشته شدن تحریم های ضدایرانی که خود می تواند یکی از راه های جبران کننده اشتباهات بریتانیا در تاریخ سیاسی ایران باشد، ایران و انگلیس در خاورمیانه نیز برخی منافع مشترک دارند. نیاز اروپا به منابع انرژی ایران و اهمیت اقتصادی بازار کشورمان برای لندن نیز از دیگر دلایلی است که می تواند مبنای نزدیکی دو کشور در آینده قرار گیرد. با وجود این که اظهارنظرهای سیاستمدارانی شبیه جک استراو ـ که تندروهای صهیونیست زمانی او را به دلیل مواضع نزدیک به تهران، «جک تهرانی» لقب داده بودند ـ درباره بهبود مناسبات تهران و لندن، امیدواری ها به بازگشت بهار سیاسی به قلهک را افزایش داده است، اما به نظر می رسد وزیدن باد بهاری در باغ انگلیسی شمال تهران، نیازمند تغییرات آب و هوایی بیشتری است که دولت انگلیس باید برای رقم خوردن آن تدبیر کند. گام هایی که بتواند خاطره استعمارگری های کشوری را که هنوز در ایران «روباه پیر» نامیده می شود اندک اندک پاک کرده و فصلی تازه در مناسبات تهران و لندن رقم بزند. می گویند یکی از ویژگی های باغ ایرانی، نظم هندسی و توازن آن است. باغ ایرانی تقسیم بندی های مربع شکلی به یک اندازه دارد و جایی برای تفاوت گذاشتن میان اضلاع در آن نیست. باغ قلهک نیز به عنوان باغی به یادگار مانده از باغ های دلگشای ییلاقات شمال تهران، همین ویژگی را دارد و دیپلمات های انگلیسی اگر در طول تاریخ باهوش می بودند، درمی یافتند که با ایرانی که چنین به هندسه و اعتدال اضلاع احترام می گذارد، نباید برخوردی کنند که این توازن را در عالم سیاست برهم بریزد. حالا اگرچه برخی بریتانیایی ها دلخوش به تاریخ فراموشخانه قلهک، می پندارند که شاید بشود بخشی از تاریخ ایران و انگلیس را به فراموشی سپرد، اما سیاستمداران باهوش در لندن نباید از یاد ببرند که بازگرداندن فصل اعتدال به قلهک، نیازمند تلاش برای بازگرداندن نظم از دست رفته در مناسبات دوجانبه است. نظمی که تنها در سایه بازگشت احترام متقابل به دست می آید و این همان راهبردی است که دولت انگلیس باید فراتر از هر منفعت اندیشی و گمان دیگری، آن را در پیش گیرد. مصطفی انتظاری هروی
سه شنبه 4 فروردین 1394 ساعت 03:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]
-
سیاسی
پربازدیدترینها