محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852622833
نوروز بوشهر در پنجاه سال پیش
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نوروز بوشهر در پنجاه سال پیش بوشهر- ایرنا- پایگاه اطلاع رسانی خلیج فارس در تاریخ یکم فروردین ماه سال 94 در مطلبی به نقل از هفته نامه نسیم جنوب آیین نوروز در پنجاه سال پیش در بوشهر را به قلم عبدالحسین احمدی ریشهری باز نشر کرده است.
در ادامه این مطلب آمده است:
پیش از درآمدن به مایه سخن، شایسته است فرا رسیدن نوروز باستانی 1394 خورشیدی را که یادگار نیاکان ماست و تاکنون هیچ تندبادی نتوانسته شاخ و برگ و بیخ و بن این درخت تناور را از ریشه برکند و به تاراج خزان بدهد، پیشاپیش به شهروندان عزیز بوشهری و هموطنان گرامی شادباش می گویم.
سالی نوی که در پیش داریم و 5 روز دیگر به آغاز آن خواهیم رسید، بر پایه تقویم ترکی (اویغوری) پس از برقراری حکومت مغولان در ایران متداول گردیده، و به نام سال گوسفند است.
به امید آن که در این سال قیمت داشته های گوسفند در همان نرخ فعلی خود باقی بماند و گران و گران تر از آن چه تاکنون است نرسد (البته از خود گوسفند بگذریم و از نرخ چیزهای دیگر)
باری، زمان؛ زودگذر است اما عمر دیرینه دارد و در این دیرینگی عمر وقایع ملی- تاریخی – فرهنگی – مذهبی – اجتماعی و باورهای خرافی و غیره پدید می آید.
یکی از نمونه های بارز این پدیده ها مراسمی است که در هر سال به عنوان جشن نوروزی در ایران برگزار می گردد. این جشن سرور و شادمانی از عهد باستان تاکنون در نزد ایرانیان نیز همچنان ادامه دارد و گرامی داشت آن در هر سال باشکوه تر صورت می گیرد.
از این که ایرانیان در مقدم نوروز چگونه دست افشانی می کنند و پای کوبان و رقص کنان به پیشباز (پیشواز) آن می روند و در سفره ی رنگین نوروزی چه می گذارند، سخن را به درازا نمی کشیم؛ فقط به این نکته اشاره می کنیم که تشریفات نوروزی تنها در بارگاه شاهان صورت می گرفته و به درباریان و دولت مردان نیز اختصاص داشته است و طبقه رنجبر (کارگر- کشاورز- دهقان) در گستردن سفره عید و تشریفات آن دستی نداشته اند.
یکی از آن قبیل تشریفات (درباری) جای دادن تخم مرغ های رنگین در سفره نوروزی بود. این تخم مرغ ها در اصل تخم مرغ زرنگار شده بود که به عنوان هدیه (عیدی) به افراد خاندان حکومتی داده می شد. طبقه زحمت کش (عوام) نیز تا آن جا که در توان خود می دیدند تخم مرغ پخته شده را رنگ آمیزی (سرخ- زرد- آبی) کرده و کودکان را به آن دل خوش می داشتند. بعدها جوانان نیز از آن استفاده ابزاری کرده و در بازی بُرد و باخت به کار می گرفتند. تخم مرغ بازی در بوشهر در ایام نوروز تا پنجاه سال پیش از زمان حاضر در بین جوانان (در میدان جبری) رواج عام داشت. همه ی افراد هم سن و سال این نگارنده، که در ناحیه مرکزی بوشهر (نه در نواحی بیرونی) خانه داشتند اگر از آن ها سؤال شود از مراسم عید نوروز که در میدان جبری برگزار می شد چه چیزی به خاطر دارند شاید بی درنگ لوله خرابی (لوله غرابی= چرخ فلک) و تیرمویه بازی و تخم مرغ بازی را به یاد بیاورند.
اگر از پیشینه تاریخی چرخ فلک (لوله خرابی) و تیرمویه بازی (تیرمهره، تیله بازی) بگذریم سؤال این است که آیا تخم مرغ بازی و رنگ کردن آن، آیا برای نخستین بار به توسط جوانان بوشهری صورت گرفته بوده یا سابقه پیدایی در جای دیگر را دارد!؟
به پیشینه رنگ کردن تخم مرغ آگاهی چندانی نداریم، تا آن جا که بر ما معلوم است نوعی باور خرافی در به کارگیری آن بوده که لازم می دانسته اند به عنوان هدیه (دادن هدیه، عیدانه) در همه ی جشن ها از آن استفاده کنند.
سیاح فرانسوی (شاردن) که در فاصله سال های 1664-1677 میلادی در دوره صفویه دو بار به ایران سفر کرده و هر بار 6 سال در این کشور اقامت نموده، در باب رنگ کردن تخم مرغ و هدیه دادن آن به دیگران در جشن ها (در اصفهان)، نویسد: «ایرانیان بر این باورند که تخم مرغ مایه ی پیدایی و تکوین حیات و موجودات می باشد، از این رو تخم مرغ های زیادی [در جشن نوروز] به نقش ها و رنگ های شاد و زیبا رنگ می کنند، و به هم هدیه می دهند... پادشاهان هر سال 500 تخم مرغ را که هر کدام با آب طلا زرنگار شده و بر روی هر یک چهار صورت به شیوه ی مینیاتور نقش شده در سینی های طلا می نهند و برای زنان خود می فرستند... آسان حساب و باور نمی توان کرد در مدتی که جشن نوروز ادامه دارد چه مقدار تخم مرغ تهیه و رنگ آمیزی و مبادله می شود.» (سفرنامه شاردن، ترجمه: اقبال یغمایی، جلد یکم، صفحه 452)
گفتنی است این نوع بازی، تنها در بوشهر معمول نبود. بنا به گفته ی آقای عبدالحمید قیصری (کارمند بازنشسته اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر) که خود دستی در آن داشته در بندر ریگ هم صورت می گرفته است. چیزی که هست انجام بازی در بوشهر؛ در ایام عید نوروز برقرار بود ولی در بندر ریگ در عید روزه گشادن.
با این حساب لابد در شهرهای دیگر استان هم جوانان خود را بدان مشغول می داشته اند. تخم مرغ بازی چه در بوشهر و چه در دیگر نواحی استان بوشهر صورت می گرفته، ذهن کنجکاو و پرسشگر کسی که اکنون پس از گذشت 50 سال از زمان آن، این نوشته ی ما را می خواند و سخن از آن می شنود می خواهد بداند شکل بازی و طریقه انجام آن چگونه بوده است؟ تعداد بازیگران چند نفر بوده اند، تخم مرغ رنگ شده را از کجا تهیه می کرده اند و چه نفعی (بجز تفریح) از آن می برده اند؟
معمولاً یک روز پیش از فرارسیدن عید نوروز و عید روزه گشادن فروشندگان کار آزموده ای که انتظار آن را می کشیده اند تعدادی تخم مرغ پخته شده را به رنگ های مختلف زینت داده و در روز موعود در معرض فروش می گذاشتند. اما در این که شکل بازی چگونه بوده: تعداد بازیگران 2 نفر بودند. نفر اول؛ تخم مرغ را (البته به نوبت) در مشت یک دست خود طوری قرار می داد که سر یا ته آن رو به بالا و در میان انگشتان حلقه شده دست (میان انگشت شست و سبابه) جای بگیرد. نفر دوم؛ با تخم مرغ خود یک ضربه به آن می زد و قبل از ضربه زدن، اول آن را یواش یواش به دندان خود می کوفت تا معلوم کند شکسته نبوده باشد. شروع بازی بستگی به این داشت که چه کسی قبول کند که باید ضربه اول را به دیگری بزند.
قرار دادن تخم مرغ در مشت گاهی سر و سر بود و گاهی ته و ته. یعنی آن که تخم مرغ را در مشت خود جای داده بود اگر سر آن بالا بود طرف مقابل هم باید با سر تخم مرغ خود ضربه به آن بزند، و اگر ته آن بالا بود؛ با ته تخم مرغ خود ضربه می زد. چنان چه با همان یک ضربه زدن به تخم مرغ حریف، تخم مرغ هر کدام می شکست نشان باخت او بود و تخم مرغ شکسته شده به حریف مقابل داده می شد و او آن را با یک نیمه گاز دو نیم کرده و می خورد. و بازی؛ همچنان ادامه می یافت تا تخم مرغ های سالم تمام شود و سرانجام نه برای این چیزی باقی می ماند و نه برای آن. اما در عوض شکم هر دو پر از تخم مرغ شده بود. سخن را کوتاه کنم، شمایل چند تن از تخم مرغ بازان در میدان لوله خرابی جبری در ایام نوروز 50 سال پیش از این، که هر گاه سخن از میدان لوله خرابی و تخم مرغ بازی در پیش می آید، خود گاهی در فکر آن فرو می روند، هنوز در آیینه ذهنم جلوه گری می کند و عنان خاطر مرا بدان زمان و بدان سو می کشاند.
این بود آخرین تخم مرغ بازی ما در میدان «لوله خرابی» در پنجاه سال پیش.
6045
02/01/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 87]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها