واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: یکشنبه ۱۷ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۳:۰۸
آیینه خانه مفخم از آثار منحصر به فرد عصر ناصری در شمال خراسان است که در گذشته همراه با ابنیه دیگر از جمله عمارت مفخم، دروازه ورودی حوض خانه، باغ فواره و کلاه فرنگی، در دارالحکومه مفخم قرار داشته است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان شمالی، البته عمارت کلاه فرنگی بر اثر زلزله شدیدی که در بجنورد رخ داده، تخریب شده و هم اکنون تنها آیینه خانه و عمارت مفخم به جای مانده است. بنای آیینه خانه که محل کنونی اداره میراث فرهنگی و موزه مردم شناسی بجنورد است، در سال ۱۳۷۶خریداری و پس از مرمت در مهر ۱۳۷۹ بهره برداری و به شماره ۳۱۱۶۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بانی این اثر یارمحمدخان سهام الدوله بجنوردی معروف به سردار مفخم و معمار آن به احتمال زیاد ممتحن الملک شقاقی بوده که پس از تحصیل در مدرسه دارالفنون به دستور ناصرالدین شاه جهت گذراندن تحصیلات عالیه در رشته معماری به فرانسه، اعزام و پس از رجعت به کار احداث کاخهای بزرگان گمارده شد. آنچه اطلاق نام آیینه خانه را بر این بنا موجب گشته، وجود تالاری با تزئینات آیینه کاری در طبقه فوقانی است که به عنوان فضای اداری و دیوانی جهت ملاقاتهای رسمی سردار مفخم (حاکم بجنورد) و برپایی مراسم تشریفات نظامی و رایزنی در باب مسائل سیاسی و اجتماعی با سران ایل شادلو و دیگر رجال مطرح قاجار مورد استفاده قرار گرفته است. از نکات قابل توجه این تالار، وجود تصاویر ۱۳۴تن از شخصیتهای برجسته عصر صفوی تا دوره قاجار و همچنین سران حکومتی کشورهای همجوار است که شاخصترین آنها شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمد خان، فتحعلی شاه و کریم خان زند است که در قسمت گیلویی (زیر سقف) نصب شده و خود مروری است بر تاریخچه فعالیتهای سیاسی انجام شده در این بنا. در تزیین تالار از ۱۷طرح مختلف استفاده شده است. در ساخت نمای آیینه خانه از کاشی در سه تکنیک هفت رنگ، معقلی و اسلیمی استفاده شده است، نقوش اسلیمی نیز نگارههایی برگرفته از مظاهر طبیعت هستند. ساختمان دارای سه درب ورودی در اضلاع شمالی (ورودی اصلی)، غربی و شرقی است که هر سه به راهرویی در طبقه اول منتهی میشوند. در یک طرف این راهرو حجرههایی قرار دارد و در سوی دیگر چهار اتاق. در دو انتهای راهرو پلکانهایی تعبیه شده که به طبقه فوقانی، جایی که تالار آیینه در آن واقع شده، ختم میشود. طبقه دوم نیز شامل چهار اتاق و تالار آیینه است. دربهای این طبقه از جنس چوب صندل بوده که با استخوان تزئین شدهاند، سقفها مشبک چوبیاند که این خود از شاخصههای معماری عصر قاجار محسوب میشود. سقف بنا دو پوششه بوده که شیروانی آن قبلاً از جنس سفال و هم اکنون از ورق گالوانیزه است. در نمای شمالی (اصلی) عمارت، چهار نیم ستون به قطر تقریبی ۱۱۰ سانتیمتر و ارتفاع ۱۰ متر مشاهده می شود. دو نیم ستون دارای یک تاج نیم دایرهای هستند که شکل گلدسته را تداعی میکنند و دو نیم ستون دیگر فاقد تاج هستند. این نیم ستونها با کاشیهای فیروزهای و لاجوردی و نیز کاشیهای سیاه، سفید و زرد مزین شدهاند. نیم ستونها با خط معقلی بسیار زیبایی آراسته شدهاند که کلمه محمد به طور منظم در این نیم ستونها از پایین به بالا ۱۲ مرتبه تکرار شده است. در قسمت فوقانی نمای اصلی یک تاج نیم دایرهای وجود دارد که نسبت به دو تاج نیم دایرهای روی منارهها بسیار بزرگتر است. در حاشیه تاج اصلی یک ردیف کاشی با نقش گل لاله به رنگ قرمز و آبی به صورت سر بالا و واژگون نصب شده است. در قسمت داخلی این نیم دایره یکسری نقوش اسلیمی بسیار زیبا مشاهده میشود. در بخش میانی این نیم دایره، یک دایره با زمینه لاجوردی وجود دارد که نقش جدال بین شیر و اژدها در آن دیده میشود. در فرهنگ باستانی ایران زمین جدال بین شیر و اژدها سمبلی از جدال بین خیر و شر بوده است. در این تصویر در حالی که اژدها (سمبل شر )شیر را در برگرفته، شیر (سمبل خیر) با فشردن گلوی اژدها، شیر را به آستانه نابودی میکشاند. در کنار جدال بین خیر و شر، دو تفنگدار در حالیکه به زمین زانو زدهاند، محل جدال بین شیر و اژدها را نشانه رفتهاند. این سربازان نیز خود میتوانند نمادی از خیر و شر که با هم در جنگند، باشند. در زیر این قسمت طاقی وجود دارد که درب ورودی را در میان گرفته است. کاشیهای این قسمت به رنگ زرد فیروزهای و لاجوردی است. این عمارت تنها نمادی از روح خلاق هنرمند ایرانی است و تنها دست توانای هنرمند ایرانی با استعانت از هنر معماری، نقاشی، کاشیکاری و آیینه کاری قادر به خلق چنین ترکیب بدیعی است. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]