واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ربات های خبری و دهکده کوچک رسانه ای- سیفعلی موسی زاده * بررسی فضای رسانه ای دراستان اردبیل وبسیاری ازاستان های دیگر، نتیجه ای آزار دهنده ترسیم می کند که بیانگر یکنواختی و شبیه بودن مطالب رسانه هاست و گویی دراین دهکده کوچک رسانه ای، ربات های خبری محصولات کاملا شبیه به هم تولید می کنند.
انگار در دهکده کوچک رسانه ای، اجزای رکن چهارم دموکراسی چنان برنامه ریزی شده اند که عین هم و کاملا شبیه به هم کار کنند و محصول نهایی آنها نیز از تفاوت، تمایز و تنوع تهی باشد.
خبرگزاری ها، مطبوعات و پایگاه های خبری بسیاری در این دهکده کوچک رسانه ای به فعالیت مشغولند، اما در این دهکده از اجزای انسانی گرفته تا محصولات رسانه ای کاملا یکنواخت و شبیه به هم هستند.
چنین می نماید که در این دهکده همه انسان ها دردها، حرف ها، علایق و سلیقه های مشابه و عین هم داشته و شبیه سازی شده اند.
سلول های تشکیل دهنده جامعه که متشکل از انسان و طبیعت است تفاوت های بسیاری با هم دارند، علایق، خواست ها، تفکرات و مشکلات و دغدغه های انسان ها بسیار متفاوت از هم است اما رسانه در این جامعه نتوانسته متفاوت و متنوع و نمایانگر تفاوت های جامعه باشد.
پنداری اجزای فعال در رسانه دراین دهکده ربات وار از یک مرکز فرماندهی مستقل فرمان می گیرند و به یک شکل و در یک مسیر خاص در حرکت هستند.
این ربات ها در این حالت از درک جزیی ترین نیازها و خواست های مخاطبان خود عاجز هستند و منتظرند تا شاگرد اول این کلاس؛ خبری، تحلیلی، مطلبی بنویسد و مابقی شروع به رونویسی از آن کنند.
امروز در بسیاری از استان ها از جمله استان اردبیل از رسانه به جز یک کار تکراری و شبیه هم نمی توان انتظار کارکرد متفاوتی داشت. از صبح که خبرزایی با طلوع خورشید آغاز می شود، تولید محصولات رسانه ای مشابه و همانند و در بسیاری مواقع عین هم نیز شروع می شود.
رادیو، خبرگزاری، پایگاه خبری ، پایگاه اطلاع رسانی ضبط وار عین هم می نویسند و عین هم مطالب را بازنشر می کنند. نه تفاوتی در ماهیت و محتوا است و نه حتی چندان تفاوتی در شکل محصول.
اینجا همه همدیگر را تکرار می کنند، تنها برچسب تولیدات همدیگر را تغییر می دهند و با نام خود عرضه می کنند. اینجا خبری صبح از منبعی منتشر می شود و شب هنگام همان خبر و با ذکر "در جلسه ای که چند دقیقه پیش برگزار شد" تکرار می شود. اینجا حاکمان رسانه ای صبح ها و عصرها را به هم پیوند می دهند و از ناممکن ممکن می سازند.اینجا متنی از منبع خاصی منتشر می شود و همان متن بدون کوچکترین تغییری به نام ده ها نفر دیگر نشر می شود و کلیک می خورد.
در این دهکده رسانه ای در پایان یک روز پر تلاش، نمای کلی که برای مخاطبان ایجاد و خلق می شود عبارت است از یک سری تولیدات غیر حرفه ای، شبیه به هم و کپی پیست هایی که نه با زیرکی که در کمال سادگی در آن تلاش شده که خود و مخاطبان را فریب دهد.
مخاطب دهکده رسانه ای درپایان روز، خود را مغموم حس می کند، او می پندارد و نیک و حق می پندارد که بامطالعه این همه سایت و پایگاه، خبرگزاری، نشریه و حتی دیدن اخبار تلویزیون وقت خود را تلف کرده است،زیرا همه آنها تنها همدیگر را تکرار کرده اند و داشته های متفاوت نداشته اند و این قصه روزها،هفته ها، ماه ها و حتی شاید سال ها نیز تکرار و تکرار می شود.
ظریفی می گفت که ما بسیار شیفته این هستیم که شبیه هم باشیم و همدیگر را تکرار کنیم، ما دوست داریم مثل هم فکر کنیم، مثل هم رفتار کنیم و آنقدر دراین امر لجوج هستیم که بالاخره نوآوری، خلاقیت و در نهایت همدیگر را خراب می کنیم.
دهکده کوچک رسانه ای در استان اردبیل و شاید دیگر استان های ایران پهناوربشدت از مقوله ای به نام حرفه ای و اخلاق گرایی تهی است، در این دهکده گروه فرهیختگان به هیچ وجه به خواست و مزاج و مرام مخاطب اهمیتی نمی دهند که اگر اینگونه بود کمی تلاش وکمی وقت می گذاشتند که متفاوت از هم بوده و بدون تکرار همدیگر تولید محصول کنند.
دراین دهکده تعالی و حرفه ای گری در این است که مثل هم و از روی هم بنویسم، دیگران را به نام خود تکرار کنیم و به مخاطب بگوییم که حق تو غیر از این نیست، تو نیز محکوم به تکرار هستی و ذهن و مغز تو نباید جایگاه غیر از مکررات ما باشد.
اما در جهان راستین رسانه، اوج حرفه ای گری این است که متفاوت از هم بنویسیم و تولیدات خاص و انحصاری خود را داشته باشیم، تولیداتی که دیگران به انحصاری بودن آن احترام بگذارند و اگر تولید فاخری بود و دیگران نیز خواستند آن را بازنشر نمایند دست کم در بازنشر آن به منبع اشاره کنند و آن را به نام و برند خود منتسب نکنند.
دنیای امروزی علیرغم برداشته شدن مرزهای جغرافیایی و نزدیک شدن به هم بسیار متفاوت است بوده و نیازهای متفاوتی نیز می طلبد، رسانه در این دنیای در حال تغییر سریع نیاز به متفاوت شدن دارد.
در دهکده رسانه ای کوچک استان ها نیز این نیاز بجد احساس می شود، خبرنگاران، نویسندگان و رونامه نگاران ما نباید شبیه هم و تکرار هم باشند ، آنها باید متفاوت از هم و مکمل همدیگر باشند .
در پازل رسانه ای استان اردبیل مثل هم بودن خروجی زبیا و کامل ندارد، در این پازل متفاوت بودن و مکمل بودن،نمای تمام و کمالی از چهره استان ارایه می دهد.
در دهکده رسانه ای ما نیاز است که هر خبرنگاری، هر نشریه ای، هر پایگاه و خبرگزاری گوشه ای از نیازها و دغدغه های استان و کشور را با زبان متفاوت خود انعکاس دهد تا این تفاوت و تکثر در نهایت و در یک نمای کلی به وحدتی از واقعیت ها منتهی شود.
در کار حرفه ای خبر و خبر رسانی نیاز اساسی نه کپی برداری که تولید متفاوت است، در این محیط مجازی و مکتوب به خبرنگارانی که ربات وار تنها کپی و پیست می کنند نیازی نیست ، آنچه دهکده رسانه ای ما به آن نیازمند است رسانه خلاق و تولید گر فکر و اندیشه و بیش از همه اینها خبرنگار اخلاق گرا و توانمند است.
* رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اردبیل
6016/1352
11/12/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]