واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: قلعه تاریخی باستانی "زیویه"، نامی بی نشان سنندج - ایرنا - قلعه باستانی"زیویه" در 55 کیلومتری جنوب شرقی سقز بر روی تپه ای نسبتا بلند بنا شده است قلعه ای که روزگاری شکوه تاریخ چند هزار ساله منطقه را ترجمه می کرد اکنون تنها بخش هایی از آن باقی مانده است و به نامی بی نشان در تاریخ فرهنگ کردستان تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، در صورتی که کاوشی دقیق در این تپه صورت گیرد قدمت سقز به شش تا هفت هزار سال قبل افزایش خواهد یافت، کاوشی که انجام ان نیازمند تامین اعتبار است اما آذر شب معاون میراث اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان می گوید کمبود اعتبار داریم به همین دلیل تاکنون نتوانسته ایم برای این تپه مهم، کاری انجام دهیم.
او زمان کاوش را موقعی مناسب می داند که تپه در حفاظت کامل باشد تا آسیبی نبیند.
رسول اشتودان مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان نیز با معاونش هم عقیده است و کمبود اعتبار را معضلی بزرگ بر سر راه این اثر بیان می کند اثری که در فهرست جهانی شدن قرار دارد، این جملات در حالی بیان خواهد شد که سالانه فقط یک اثر در یونسکو به ثبت جهانی خواهد رسید و اکنون 650 اثر با زیویه در نوبت هستند.
با این وجود اگر منتظر اختصاص اعتبار و حفاظت از آن باشیم زمان زیادی طول خواهد کشید و اگر به اعتبارات استانی هم چشم داشته باشیم آنقدر مشکلات زیاد و اعتبارات کم است که نتیجه ای نخواهیم گرفت.
در سال 92 در استان برای این قلعه اعتباری در نظر گرفته نشد در صورتی که اعتبار ملی آن 500 میلیون ریال بود که هزینه شد، با این حال تنها راه چاره برای این اثر که در فهرست ملی ثبت شده است جذب اعتبار ملی است و آنچنانکه برای ارومیه ستاد نجات تشکیل شد باید برای این اثر و آثاری از این دست نیز کارگروه ملی تشکیل شود.
و این سخن گفتن در مورد عظمت و اهمیت اثری است که در گذشته و به صورت غیر مجاز، اشیای زیادی در اثر حفاری از آن به دست آمده که بعضی از آنها زینت بخش موزه های داخلی و خارجی هستند.
از جمله اشیای به دست آمده قطعات عاج منقوش بوده که نقوش حیوانی و صحنه شکار اساطیر روی آنها حک شده و از ارزش ویژه ای برخوردار است از روی چند قطعه از آنها، نقش برجسته آبیدر سنندج طراحی، بزرگ نمایی و ساخته شده است، گردنبند طلا و سر عقاب طلایی دیگر نمونه های اشیای کشف شده تپه زیویه هستند که از ارزش زیادی برخوردارند.
این قلعه تاریخی و باستانی 3500 ساله که آثار آن مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است، یکی از شاهکارهای معماری بشریت در سده نهم تا ششم پیش از میلاد است و به دلیل عدم توجه مناسب در آستانه تخریب و نابودی قرار دارد.
زیویه هم از نظر معماری و هم از نظر آثار هنری یکی از شاخص ترین مکان های دوره تاریخی محسوب می شود و احتمالاً مربوط به اقوام مانایی است که محل حکومت آنها شمال غرب ایران بوده است.
برای نخستین بار از این بنای تاریخی در سالنامه های آشوری ذکری به میان آمده است و بیان شده که به دنبال شورش و طغیان اقوام مانایی (سده نهم تا ششم پیش از میلاد) از طریق قلعه این تپه، عملیات های جنگی صورت گرفته است.
اعتبار و شهرت جهانی زیویه به سال 1325 باز می گردد زمانی که در اثر عوامل جوی و ریزش برف و باران قسمتی از راس تپه تخریب و آثار و اشیا مدفون در تپه به صورت اتفاقی کشف شدند.
اولین عملیات باستان شناسی در این منطقه توسط رابرت رایسون آمریکایی در سال 1945 انجام گرفت،
در فاصله سال های 1323 تا 1325 یک یهودی به نام ایوب رب نوع به مدت 8 سال اقدام به کاوش در این تپه کرد که متاسفانه در طول این 8 سال صدمات جبران ناپذیری متوجه این اثر باستانی شد، بیش از 80 درصد تپه زیویه مورد اکتشاف قرار گرفت و هدف این گروه تنها پیدا کردن اشیاء و آثار تاریخی برای فروش و تجارت بود.
در سال 1354 نصرالله معتمدی کاووش و بررسی اشیاء کشف شده در تپه باستانی زیویه را آغاز کرد و فعالیت وی در دو فاصله زمانی تا سال 1373 ادامه یافت، در دور دوم فعالیت های باستان شناسی معتمدی که شش سال به طول انجامید آثار بسیار ارزشمندی در آن کشف شد.
فعالیت های باستان شناسی در تپه باستانی زیویه از سال 1378 و توسط سیمین لک پور ادامه پیدا کرد و وی نیز حدود 11 فصل در این منطقه فعالیت های باستان شناسی و کاووش خود را ادامه داد، در این مدت راه پله های سنگی، فضاهای جانبی و تالار ستون دار که از شاخص ترین بخش های آن است نیز کشف شد.
تالار ستون دار تپه باستانی زیویه دارای 16 ستون در دو ردیف 8 عددی است که پایه ستون ها سنگ و خود ستون ها نیز از خشت بوده اند که متاسفانه هم اکنون از ستون ها هیچگونه اثری باقی نمانده است.
فعالیت های باستان شناسی و محافظتی این اثر باستانی در سال 82 متوقف و پس از وقفه ای 4 ساله دوباره از اواخر سال 86 از سر گرفته شد که اکنون هم متوقف است.
بی تردید سخن بسیار و عمل کم است، آیا دولت تدبیر و امید که برای نجات ارومیه و زریوار برنامه دارد، اقدامات مهمی هم برای این اثر جهانی هم در دستور کار قرار خواهد داد؟
حال که دولت برای اشتغال و ارتقای سطح معیشت و درآمد مردم و کشور بسیار تلاش می کند قطعا مرمت، احیا و نگهداری از آثار تاریخی را هم در برنامه دارد.
سقز در 190 کیلومتری شمال غربی سنندج واقع شده است.ک/4
7249/6108
گزارش از ابراهیم محمد حسینی
09/12/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]