واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: روحانیت و رهبری جنبش های اسلامی
هر سازمانی یقیناً نیاز مند رهبر ومدیر است و بدون مدیریت متمرکز آنگونه که باید همگرایی و حرکت به سوی اهداف محقق نمیشود، سازمان بسیج نیز از این امر مستثنی نیست و نیازمند رهبر است. رهبر فردی است که ایدئولوژی و آرمان برآمده از بسیج عمومی را عرضه میکند، سامان دهی می کند، انگیزش ایجاد می کند و به جنبش جهت و دوام می بخشد. رهبران اهداف جنبش را روشن، شیوه و راهبرد را انتخاب و وضعیت موجود را تحلیل می کنند تا جنبش بهتر به پیروزی برسد. بدون رهبر، هر بسیج و جنبشی به شورش می انجامد. بنابراین به طور خلاصه رهبران دو کار ویژه و اصلی دارند(1)1- تعیین اهداف جنبش و ایجاد انگیزه و شور؛2- ایجاد یگانگی و سازماندهی؛بنابر این دو کارویژه، ممکن است که سازمان بسیج دارای دو رهبر ایدئولوژیک ورهبر اجرایی باشد: رهبر ایدئولوژیک وظیفه تعیین راهبردها، ایجاد انگیزش و تعیین اهداف را دارد. ماکس وبر از این نوع رهبری به «کاریزما» نام می برد.(2) رهبر اجرایی نیز وظیفه نظارت به امور عملی و سازماندهی جنبش، تعویض وظایف و مسئولیتها، عضو پذیری و تامین بودجه جنبش را به عهده دارد.وبر رهبري را به سه نوع سنتي، كاريزما و عقلاني تقسيم كرده است:رهبري قانوني: سرشت عقلاني دارد، مباني آن بر اعتقاد به قانوني بودن مقرراتي است كه به شيوه عقلاني وضع گرديده اند و بر مشروعيت رهبراني است كه مطابق قانون تعيين شدهاند.رهبري سنتي: مبنايش اعتقاد بر قداست سنتهاي موجود و بر مشروعيت كساني است كه به موجب رسوم جاري به قدرت ميرسند.رهبري كاريزماتيك: مبنايش اعتقاد افراد به ارزشهاي مشخص يك فرد است كه از قداست و يا تجربياتش مايه ميگيرد. رهبری کاریزمایی دارای ویژگی هایی است که به لحاظ آن ویژگی ها موجب بسیج عمومی می شود. رهبر کاریزما مریدانی به گرد خود جمع می آورد و نظام و قدرت مستقر را به سئوال می کشد و معنای جدیدی از امور را عرضه می دارد. رهبر کاریزمائی درصدد ترغیب و تهییج عاطفی ذهن مردم است. قدرت بسيجكنندگي هر رهبر انقلابي ناشي از نفوذ ايشان بر قلبها و اذهان مردم است. وبر می نویسد:«رهبر کاریزمائی تنها رهبری نیست که به خاطر ویژگی های خارق العاده اش مورد ستایش بی حد بوده و آزادانه مورد اطاعت قرار گیرد، بلکه کسی است که چنین ویژگی هایی را در فراگرد دعوت مردم برای پیوستن به جنبش جهت تغییر و رهبری این جنبش آشکار می کند.»(3)برخی از نویسندگان رهبران جنبش ها را به سه نوع :1- رهبر فکری، 2- رهبر کارایی، 3- رهبر سیاست گری و مدیر تقسیم کرده اند.(4)بنابراین یکی از عوامل مهم و مؤثر در ایجاد وحدت و ادامه فعالیت، رهبری و نقش آن در تشکیلات است. عنصر رهبری پایه وحدت گروه های مردمی است. به اعتقاد امام خمینی(ره) روحانیت به پشتوانه ایدئولوژی اسلام تا کنون توانسته است نقش رهبری بسیج عمومی و وحدت بخشی مردم را داشته باشد.«و حالا فهمیدند که این قدرت اسلام بود که این سد بزرگ را شکست و این قدرت روحانیون بود که در همه جا مردم را بسیج کرد. هر جا رفتید آخوند آن شهر مردم را بسیج کرد و همه را با هم متحد کردند و همه در منبر و محراب مردم را جمع کردند و جوش دادند به هم تا این سد را شکست.»(5)به طور یقین، چنانکه در اندیشه و عمل سیاسی امام(ره) تحقق پیدا کرده است، ولایت فقیه به عنوان، رأس روحانیت و نائب بر حق امامان معصوم(ع) از بهترین جایگاه در بسیج عمومی و وحدت بخشی جامعه، برخوردار می باشد. لذا امام خمینی رمز بقای نظام سیاسی جمهوری اسلامی را در پایبندی به فرامین ولی فقیه دانسته است.منابع1. بروس کوئن، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلامعباس توسلی، ص409.2. حسین حسینی، رهبری و انقلاب، ص24.3. به نقل از: بشیریه، انقلاب و بسیج سیاسی ، ص58.4. پیشین، ص92.5. صحیفه امام، ج8، ص297. نویسنده سید مهدی موسوی گروه حوزه علمیه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 339]