واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: «سیاست» در فقه و فلسفه(قسمت اول)بررسی مقایسهای اندیشه سیاسی صدّرالمتألهین شیرازی و شیخ محمدحسن نجفی (صاحب جواهر)
بسم الله الرحمن الرحیممقدمهاندیشه سیاسی همواره از دانش های مورد نیاز جوامع و نظام های سیاسی بوده است که در بالندگی و شکوفایی حکومت ها تأثیر مستقیمی داشته است؛ از این رو پرداختن به آراء اندیشمندانی که در حوزه تمدن اسلام به سیاست پرداخته و اندیشه ورزی نموده اند امری مهم و ضروری است و ما را در کارآمدی حکومت دینی و خروج از بن بست های سیاسی و اجتماعی یاری می دهد.این مقاله به بررسی مقایسه ای دو تن از اندیشمندان بزرگ اسلامی - صدرالمتألهین شیرازی و شیخ محمد حسن نجفی صاحب جواهر- که هر یک در قلمروا اندیشه سیاسی دارای نظرات مهمی هستند می پردازد.محور اصلی بحث در اینجا حول دو کتاب ارزشمند اندیشه سیاسی صدر المتألهین نوشته دکتر نجف لک زایی، و اندیشه سیاسی صاحب جواهر نوشته سید سجاد ایزدهی، از مجموعه آثار سیاسی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم می باشد. در بررسی مقایسه ای اندیشه سیاسی صدرالمتألهین شیرازی و صاحب جواهر نکات افتراق و اشتراکی دیده می شود که در محورهای ذیل ارائه می گردد.1. منظر اندیشه ایصدرالمتألهین شیرازی به عنوان یک حکیم و فیلسوف اسلامی که دغدغه فلسفه و معارف جهانبینی را دارد از مسیر فلسفه و حکمت وارد عرصه اندیشه ورزی در حوزه سیاست می شود از این رو اندیشه او را باید در ذیل مجموعه مباحث فلسفه سیاسی عنوان نمود که وظیفه اصلی و عمده آن بررسی عقلانی ارکان و پایه های سیاست و حکومت است. بنابراین صدرالمتألهین شیرازی با نگاهی عقلانی برآمده از حکمت متعالیه به سیاست می پردازد که آن را باید "حکمت متعالیه سیاسی" نامید.(1)شیخ محمد حسن نجفی صاحب جواهر به عنوان فقیهی عالی مقام و مجتهدی ژرف نگر از رهگذر فقه به مباحث سیاسی می پردازد. از نظر صاحب جواهر فقه «علم به احکام فرعی شرعی اسلام از روی مبانی و ادله تفصیلی آنها است» از این رو فقه را بستر اندیشه سیاسی می داند. بنابراین مباحث سیاسی صاحب جواهر در ذیل فقه سیاسی مطرح می گردد.(2)2. قلمرو اندیشهبنابر آنچه در مورد منظر اندیشه ای این دو اندیشمند فرزانه گذاشت نکته دیگری مطرح می گردد:صدرالمتألهین در حکمت سیاسی خویش وظیفه تبیین عقلانی اصول و پایه های سیاست را به عهده دارد و مباحث کلی و اصلی سیاست و حکومت را مطرح نموده اند و در ادامه مباحث خویش با اثبات ضرورت شریعت الهی برای هدایت بشر و اثبات ولایت سیاسی انبیا و امامان معصوم و در نهایت با اثبات ولایت سیاسی مجتهدان در عصر غیبت وظیفه خویش را به اتمام رسانده و بررسی جزئیات سیاسی و حکومتی را به شریعت و فقیهان مجتهد می سپارد. از این رو اثبات ولایت مجتهدان نهایت و نتیجه اندیشه سیاسی ملاصدرا می باشد.(3)صاحب جواهر به عنوان فقیه مجتهد وظیفه تبیین و استخراج جزئیات سیاسی و حکومتی را از منابع شریعت بعهده دارد از این رو صاحب جواهر با بحث از ولایت سیاسی فقیهان مرحله اول را در فقه سیاسی بنا نموده و با حاکم دانستن این اصل در سراسر فقه به جزئیات زمامداری و نحوه اداره حکومت و ... پرداخته است.(4) منابع:1. لک زایی، نجف، اندیشه سیاسی صدرالمتألهین، قم، بوستان کتاب،چاپ اول، 1381، ص61.2. ایزدهی، سید سجاد، اندیشه سیاسی صاحب جواهر، قم، بوستان کتاب،چاپ دوم، 1385، ص24.3. لک زایی، 121.4. ایزدهی، ص29.نویسنده: سید مهدی موسوی، گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]