واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سلاحهاي از رده خارج را چند برابر قيمت به شاه ميفروختيم
خريد سلاحهاي بدون كاربرد براي ايران، ايجاد كار براي هزاران مستشار نظامي امريكايي و فروش اين تسليحات با قيمتي بالاتر از قيمت واقعي، تنها دلايلي نبود كه نشان ميداد سود طرفهاي خارجي براي تجهيز ارتش، بيشتر از سود طرف ايراني است.
خريد سلاحهاي بدون كاربرد براي ايران، ايجاد كار براي هزاران مستشار نظامي امريكايي و فروش اين تسليحات با قيمتي بالاتر از قيمت واقعي، تنها دلايلي نبود كه نشان ميداد سود طرفهاي خارجي براي تجهيز ارتش، بيشتر از سود طرف ايراني است.
نقل قولي است از ژنرال آيزنهاور از فرماندهان ارتش امريكا كه در رابطه با علاقه شاه به تجهيز ارتش ميگويد: «او گمان ميكند كه به تسليحات نظامي بيشتري براي نمايش نياز دارد.»
تلاش براي القاي اين نكته كه ارتش ايران پنجمين ارتش قدرتمند جهان است، يكي از موضوعاتي بود كه شاه با تخصيص بخش عمدهاي از بودجه سالانه، پيگيري ميكرد. وي بودجه سالانه ارتش را از 293ميليون دلار در سال 42، به 1/8 ميليارد دلار در سال 52 و پس از چهار برابر شدن قيمت نفت در سال 55، اين بودجه را به 7/3ميليارد رساند.
افزايش سرسامآور بودجه نظامي باعث رشد قابل توجه كمپانيهاي بزرگ اسلحهسازي از جمله لاكهيد، پينگ و مك دانل داگلاس شد، آنها با كمك نمايندگان خود در ايران به تغذيه جنگافزارها در ايران ميپرداختند. اما اتكاي تمامعيار ايران براي خريد سلاح از دو كشور انگلستان و امريكا تنها يك معامله پاك با سود طرفين نبود.
خريد سلاحهاي بدونكاربرد براي ايران، ايجاد كار براي هزاران مستشار نظامي امريكايي و فروش اين تسليحات با قيمتي بالاتر از قيمت واقعي، تنها دلايلي نبود كه نشانميداد سود طرفهاي خارجي براي تجهيز ارتش، بيشتر از سود طرفايراني است.
احمد آرامش وزير كار دولت احمد قوام و وزير مشاور و مديرعامل سازمان برنامه در دولت جعفر شريف امامي، نكات جالب ديگري از قراردادهاي نظامي ايران با امريكا را ميگويد: «همه ساله دولت امريكا ليست سلاحهاي غير قابل مصرف خود را به طور محرمانه به دست سرلشكر امريكايي كه رياست مستشاران نظامي امريكا در ايران را برعهده دارد، ميدهد و او نيز اين ليست را به دست جناب آريامهر ميدهند و شاه نيز عين آن را به وزير جنگ تسليم ميكند.
وي با بيان اينكه معلوم نيست قيمتهاي درج شده براي اين جنگافزارها را چه كسي تعيين ميكند، ادامه داد: «نه مناقصهاي(براي فروش تسليحات) در كار است و نه رقابتي. خود امريكاييها با آريامهر كنار ميآيند و آنچه را كه بايستي با دارايي ملت بيپناه و خاموش كنند، ميكنند.»
البته اين تنها نكته تاريك خريد و فروش جنگافزارها در دوران پهلوي نبود، سرهنگ ديويد آرتو راندال در مقطع زماني مي 1971 و اكتبر 1972 با دريافت مبلغ 25هزار پوند رشوه از دو مقام عاليرتبه كمپاني راكال(RACAL)، موجبات ترغيب دولت ايران براي خريد تجهيزات راديويي تانكهاي چيفتن به مبلغ 4 ميليون پوند از انگليس را فراهم ميكند، صرفنظر از راندال، ديگر مقامات اين شركت نيز متهم به دريافت رشوه هستند از جمله جفري اليورت و لبورن، مديرعامل كمپاني راكال.
از طرفي براي درباريان نيز واضح بود بسياري از توصيههايي كه براي خريد سلاح از جانب امريكا و انگليس ميشود به دليل روابط نزديك و محرمانهاي است كه آنها با كارخانههاي اسلحهسازي دارند. تأخيرها، افزايش قيمت و غير مؤثر بودن بسياري از جنگافزارها باعث شد بودجه نفت عملاً دالاني براي درآمدزايي كشورهاي خارجي و انتقال ابزارآلاتجنگي اسقاطي خود به ايران باشد.
اين موضوع تا جايي پيشرفت كه افتضاح پنهان كردن كاستيهاي يك سيستم رادار كه توسط كاخ سفيد به ايران فروخته شد، باعث حيرت ارتشبد طوفانيان شود. وي كه خود مسئول خريد سلاح براي شاه بود اين نوع فروش نامنصفانه را «بدرفتاري» امريكا خواند.
براي مثالي ديگر، در قسمتي از نامهاي كه «هندين» معاون شركت ويكرز به سرشاپور ريپورتر نيز درباره فروش تجهيزات اسقاطي و از رده خارجي كه شركت ويكرز انگلستان فرستاد، آمده است: «پيشنهاد اين است كه قرار داد شركت امتياس ويكرز براي فروش 175دستگاه خودرو خارج از رده زرهي بايد طبق طرح اصلي با پرداخت وجه نقد از سوي وزارت جنگ ايران به شركت ويكرز پرداخت شود.»
مسعود رضائي، پژوهشگر تاريخ معاصر در مورد تأكيد بر تجهيز بيش از حد نياز ارتش توسط شاه و اختصاص بخش عمدهاي از بودجه كشور به اين بخش به تسنيم ميگويد: جرج بال يكي از معاونان وزارت امور خارجه امريكا در زمان نيكسون، در گفتوگويي كه با راديو بيبيسي در اواخر سال 1367 به مناسبت دهمين سالگرد انقلاب در ايران انجام داده است، درباره دكترين نيكسون تعبيري شنيدني دارد «بعد از آنكه در سال 1972 نيكسون و كيسينجر به او اختيار تام و آزادي تام دادند، ميزان خريد اسلحه شاه از امريكا طي هفت سال 20 برابر بود. در واقع كاري كه ما كرديم به اين شباهت داشت كه كليد بزرگترين انبار مشروب دنيا را به دست يك آدم معتاد به الكل داده باشند.»
تلاش براي تجهيز ارتش با تجهيزات از رده خارج شده كه باعث رشد روزافزون كمپاني اسلحهسازي كشورهاي امريكايي و انگليسي شد، حتي نااميدي اسدالله اعلم را نيز در پي داشت، وي در يكي از خاطرات خود مورخ 51/5/14 ميگويد: «آن همه بودجه نظامي و اين نيروي دريايي شاهنشاهي، دو كشتي موشكانداز بايد هشت موشك شليك ميكرد. فقط يك موشك شليك شد كه آن هم به هدف نخورد، ديگر موشكها نيز آتش نشد، آن هم در حضور فرمانده ناوگان!»
موضوعات گفته شده، مصداقهاي محدودي است از ارتشي كه قرار بود پنجمين ارتش قدرتمند جهان معرفي شود.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۷:۴۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]