واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز: وقتی شکسپیر از یک سامورائی مینویسد
«مکبث» را یکی از مهمترین تراژدیهای «شکسپیر» میدانند در جشنوارهی تئاتر فجر امسال روایتی نو از این شاهکار ادبی را در تالار «حافظ» مشاهده کردیم.
به گزارش نامه نیوز، «حسین نوشیر» کارگردان و نمایشنامهنویس جوان نمایش «مکبث» است که امسال در جشنواره بینالمللی تئاتر فجر حضور داشت و در جذب مخاطب موفق بود؛ در گفتوگویی، نکاتی را دربارهی اجرایش مطرح کرد.
در ادامه این گفتوگو را با این کارگردان میخوانیم:
تغییراتی که در داستان شکسپیر دادید، توجه مرا به خود جلب کرد، کمی درباره بخشهای مربوط به رابطه «لیدی مکبث» با «دانکن»، کشته نشدن «دانکن» و کشته شدن زن و فرزند مکداف توضیح دهید
من «مکبث» را آدمی کاملا شرقی و فردی که از همه چیز آگاه است، میدانم. اگر کتاب «راه و رسم سامورائی» هاگاکوره را خوانده باشید، متوجه میشوید که مکبث کاملا منش و کردار سامورائی دارد. من بر این اساس و با این آگاهی، وارد نگارش اثر شدم. اما در داستان شیطنتی کردم و این سوال را مطرح کردم که آیا با کشته نشدن «دانکن»، احتمال پیش رفتن داستان وجود دارد؟ کشته شدنش او مهمترین اتفاق نمایش است و همه چیز را تغییر میدهد، اما ما به این نتیجه رسیدیم اگر او حذف شود، داستان به همان شکل اثر شکسپیر ادامه پیدا میکند و تنها زاویه دید پشت داستان عوض میشود. تعبیر مرگ را الزاما نمیخواستیم در کشتن ببینیم. من متن را تغییر ندادم اما آن را به زبان خودم نوشتم. در این نمایش، مرگ دیگر تعریف کشتن نمیدهد، معنی حذف میدهد. حذف میتواند در خاطره هم اتفاق بیفتد.
درباره تغییر جنسیت «مکبث» و «لیدی مکبث» و رابطه او با «دانکن» باید بگویم پیش از آمدن «دانکن» به خانه آنها، «مکبث» میگوید که همینجا مرا از مردانگیام خالی کنید و «لیدی مکبث» دیالوگی دارد: همینجا مرا از زنانگیام خالی کنید. برداشت من این بود که انگار خود «لیدی مبکث» میخواهد قتل را انجام دهد. همانجاست که او دارد به یک مرد تبدیل میشود. رابطه «دانکن» و «لیدی مکبث» یکی از پیچیدهترین روابط در دنیای درام است؛ در بعضی متون آمده که «دانکن» پدر «لیدی مکبث» است. در متن شکسپیر از پدر و مادر همه حرفی به میان آمده، به جز «لیدی مکبث». من هم از این رمز و راز اثر شکسپیر استفاده کردم و نگاه خودم را در داستان جای دادم.
شروع و پایان اجرای شما یکسان بود و این باعث شد برخی تماشاگران پیش از به اتمام رسیدن آن، سالن را ترک کنند. علت این نوع روایت چه بود؟
ما در اجرای دوم، پایان را تغییر دادیم. واکنش تماشاگر ایرانی برایم جالب بود. اتفاقا آنها که پیش از اتمام اجرا بلند شدند، در حاشیه سالن ایستادند و به ما خسته نباشید میگفتند، برایم جالبتر بودند. اجرای دوم را در جایی که «مالکوم» میگوید که میخواهد برگردد و جادوگرها میآیند، به پایان رساندیم اما در اجرای اول تماشاگر شاهد یک لوپ بود و اثر در همان نقطه آغازین به پایان رسید.
شما در «مکبث» هم در کسوت کارگردان ظاهر شدید، هم بازیگر و گهگاه بین این دو سیال بودید. کمی درباره شخصیتی که نقشش را بازی میکردید، در داستان شکسپیر بگویید.
نام نقش من «هکات» بود. یک سال روی این شخصیت کار کردم، در متن شکسپیر اشاره کوتاهی به او شده اما رابطهاش در اجرای «مکبث» همیشه مجهول مانده است. «هکات» ایزدبانوی خشم و خشونت و تاریکی است. او یک شخصیت زن در شمایلهای مختلف است. زنی با صورت سهوجهی که بهگونهای ایزدبانوی سه جادوگر داستان است. داستان نمایش به سرحدی میرسد که «هکات» خود وارد عمل میشود. او قاعده بازی را رعایت نمیکند، خود قاعده میسازد. «هکات» بازیساز اجرای «مکبث» است. قدرتهایی که او دارد شباهت دارد به قدرتهای کارگردان. کارگردان چون در نمایش حضور دارد، میتواند رفتارهای متفاوتی از خودشان دهد. در این اثر، در لحظه تصمیم گرفته میشد و رفتاری هماهنگی با بازیگر روبرو صورت میگرفت.
آیا کارتان اجرای عمومی خواهد داشت؟
ما سه سال منتظر تالار «مولوی» بودیم. مدیران مختلف آمدند و رفتند. آقای اسدی گفت که شهریور اجرا خواهیم داشت. چند ماه، هر روز از ساعت 8 صبح تا 12 شب کار کردیم، اما سالن را بستند، اجرایمان سه ماه به تعویق افتاد. مدیر جدید آمد و گفت ما حتما در نوبت اول یا دوم خواهیم بود. دکتر دلخواه قول دادند پشت ما باشند، ایشان هم رفتند جای دیگر کارشان را اجرا کردند. مدیران مختلف به ما گفتند ما نوبت اول اجرا هستیم، اما هیچکدام کاغذی به ما ندادند.
اجرای جشنوارهای خود را چطور دیدید؟
ما شنبه شب دو اجرایمان را در جشنواره داشتیم. در هر دو نوبت، سالن حافظ آنقدر شلوغ بود که من تا به حال ندیده بودم. در سانس اول 280 و در نوبت دوم 360 نفر تماشاچی برای دیدن کار ما آمدند که این در مقایسه با میانگین تعداد مخاطب، جمعیت خیلی زیادی است و من خیلی ممنونم از همه تماشاگران که آمدند و ما را دیدند. تجربه خیلی جذابی بود.
منبع: ایسنا
۰۸ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۱:۴۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]