محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1854539257
شجونی: نمی شود به بازرگان لفظ خیانت چسباند |اخبار ایران و جهان
واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: شجونی: نمی شود به بازرگان لفظ خیانت چسباند
کد خبر: ۴۷۰۳۸۶
تاریخ انتشار: ۰۷ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۳:۱۷ - 27 January 2015
«انس زیادی با مهندس بازرگان داشتم»، «احترام زیادی برای ایشان قائل بودم و هستم»، «بازرگان را مرد مبارزی می دانستم و می دانم»، «نمی شود به بازرگان با آن ریش سفید و یک عمر مبارزه، لفظ خیانت را چسباند»، «بازرگان مذهبی بود و نماز و قرآنش قطع نمی شد» و... این جملات را نه یکی از همفکران مهندس مهدی بازرگان، بلکه حجت الاسلام جعفر شجونی می گوید که بسیاری او را منتقد سرسخت ملی گراها در دوران مبارزات انقلابی می دانند.
او سال ها بعد از آن روزهای مبارزه، در دفتر ثبت ازدواجش برایمان از خاطرات دوران زندان، منبر رفتن هایی که بازرگان پای ثابت آن بود و دوران نمایندگی مجلس اول گفت. این عضو جامعه روحانیت مبارز، با وجود مشی سیاسی اش با احترام از مهندس بازرگان یاد می کند و درباره دبیرکل نهضت آزادی ایران به «تاریخ ایرانی» می گوید: بازرگان مرد مبارزی بود که نباید تهمت خائن یا آمریکایی بودن به او زد.
***
سابقه آشنایی شما با مهندس بازرگان به چه زمانی باز می گردد؟
سال دقیقش را نمی دانم ولی آنقدر خاطرم هست که قبل از زندان و مبارزات انقلابی، آیت الله طالقانی از من برای منبر رفتن در مسجد هدایت دعوت کرده بودند. آنجا من ساعت 10 شب منبر می رفتم، آن زمان هم ما جوان و انقلابی و به قول معروف داغ بودیم. در آن سخنرانی ها درباره اینکه ثروت عمومی مملکت را به دست فقرا نمی رسانند حرف می زدم. آنجا متوجه شدم که عده ای از دانشگاه پای منبر می آیند از جمله آن ها مهندس بازرگان بود که جلو می نشستند، افرادی دیگری هم می آمدند که بعدا فهمیدم دکتر سحابی و عباس شیبانی، محمد بسته نگار داماد آیت الله طالقانی و... بودند. لذا آشنایی ما به این مقطع باز می گردد. بعد ها این آشنایی بیشتر شد، به هر حال این افراد اهل مبارزه و اعلامیه بودند، در دانشگاه آن ها را طرد یا جابجا می کردند. ما هم در جلسات محاکمه ای که در پادگان عشرت آباد برگزار شد و این افراد به زندان محکوم شدند، شرکت کردیم. از سال 43-42 که در جریان مبارزات انقلابی دستگیر شدم، با این افراد در زندان هم بند بودم. مدت ها با آیت الله طالقانی، دکتر سحابی و مهندس بازرگان هم بند بودم. اتفاقا خیلی با مهندس بازرگان مانوس بودم. بعد ها من معامله ای کردم، یک زمینی داشتم فروختم و خانه ای خریدم که یک طبقه آن متعلق به دکتر محققی، داماد مهندس بازرگان بود. خود بازرگان هم آنجا رفت وآمد داشت. این شرایط انس ما را بیشتر کرد. در مجلس اول شورای اسلامی هم من نماینده کرج بودم و ایشان به عنوان نماینده تهران حضور داشت.
رابطه شما با ایشان قبل از انقلاب چطور بود؟ در این انسی که می گویید با هم داشتید نگاهتان به مهندس بازرگان چطور بود؟ بخصوص که شما از جمله افرادی هستید که انتقادات زیادی به فعالان ملی گرا داشتید.
من خیلی با عزت و احترام با ایشان برخورد می کردم، ایشان را مرد مبارزی می دانستم و می دانم. در خانه صدر حاج سید جوادی من 10 شب منبر می رفتم، ایشان حضور داشت. شب های سه شنبه در منزل احمد علی بابایی که عضو نهضت آزادی بود منبر می رفتم ایشان هم می آمد، دکتر شریعتی هم بود. بعد از پیروزی انقلاب این جلسه ادامه داشت، حتی مسعود رجوی هم می آمد. در مجلس اول هم که با هم بودیم و کم کم با خلق و خوی عملی همدیگر آشنا شدیم. منتهی نهضت آزادی منشعب شده از جبهه ملی بود، در جبهه ملی هم افرادی مثل مصدق، مکی، بقایی و چند نفر دیگر بودند، بعد ها یک چاشنی مذهبی هم به آن ها اضافه شد و اسمش شد نهضت آزادی که آقای طالقانی هم رهبر دینی آن ها بود. این ها مبارزه می کردند، آن هم مبارزه قانونی ولی چون به 7،8 سال زندان محکوم شدند، کسانی که بعد از آن ها روی کار آمدند خودشان را عضو نهضت آزادی می دانستند اما فاز نظامی داشتند که همان مجاهدین خلق بودند. البته آن مجاهدین اصلی با این مسعود رجوی خونخوار خیلی فرق داشتند. در کل جبهه ملی، نهضت آزادی و مجاهدین از شکم هم زاییده شدند.
در مجلس اول کم کم برخورد ما با نهضت آزادی بد شد، دلایلی هم داشت؛ مثلا ما می گفتیم مجلس شورای «اسلامی» باشد، آقای بازرگان با این کلمه اسلامی مخالفت کرد و حتی از مجلس بیرون رفت. من رفتم بیرون مجلس نزد مهندس بازرگان و گفتم آقا حیف است، بعید است از شما، گفت نه آقا ما که اسلامی نشدیم که اسم مجلس را اسلامی بگذاریم، گفتم نشدیم ولی ما به فال نیک می گیریم، یک نام خوب می گذاریم که بعد دنبال همان اسم هم برویم، مثلا نوشته مسافرخانه حقیقت، چلوکبابی صداقت، این ها اول باید صداقت داشته باشند بعد نامگذاری شوند؟ یک اسمی می گذارند بعد هم انشاءالله دنبال آن صداقت و حقیقت می روند، من هر چه می گفتم به من «نه» می گفت. تا اینکه من گفتم آقا! مرحوم پدر شما حاج عباسعلی اسم تو را گذاشت مهدی، تو از اول مهدی بودی یا نه اسمت را مهدی گذاشت که دنبال مهدی بروی؟ جوابی نداشت به من بدهد، گفت: «آقای شجونی هستی دیگه کاری نمی شود کرد.» (خنده)
من به ایشان احترام می گذاشتم ولی این حرف ها را هم می زدم. یا زمانی که شهید بهشتی لایحه قصاص را به مجلس آورد نهضت آزادی ها ترش کردند، گفتند این ها می خواهند جامعه ما یک دست و یک پا و یک گوش و کور باشد. در حالی که این قصاص مربوط به قرآن است ربطی به آقای بهشتی نداشت. بعضی از آن ها که هنوز هم زنده هستند نزد من آمدند و از بهشتی بدگویی کردند، گفتند این سید محمد حسینی را می شناسی، گفتم سید محمد حسینی کیه؟ گفتند همین بهشتی که می گویند، گفتم آقا شما برای لایحه قصاص ترش کردید؟ اینکه از جیب بهشتی در نیامده بلکه از قرآن آمده. همان قرآن هم البته می گوید اگر عفو کنی بهتر است. نمی شود گفت تئوری اسلام آمده که جامعه ما یک گوش و یک چشم و یک دست شود. گفتم این ها هوچی گری است.
آقای شجونی! به عقب تر برگردیم و شرح واقعه ای را از زبان شما بشنویم که می گویید با بازرگان مانوس بودید...
بله ما مانوس بودیم و من هنوز به ایشان ارادت دارم، منتهی این ها به همین اندازه بودند که نشان دادند ولی ما بیش از این اندازه توقع داشتیم. یا توقع ما بی جا بود یا آن ها در همین حد بودند.
شما مهندس بازرگان را فردی مذهبی می دانید؟
بله هر روز صبح قرآن می خواند، نمازش ترک نمی شد، حتی در زندان. ایشان، دکتر سحابی و دیگر اعضای نهضت آزادی همه اهل نماز و قرآن بودند. یک صندلی در زندان داشتیم که شب های چهارشنبه در زندان گاهی سحابی منبر می رفت گاهی شیبانی، گاهی من سخنرانی می کردم، زمانی هم آیت الله طالقانی و مهندس بازرگان برای ما صحبت می کردند. حرف های مهندس بازرگان خیلی خوب و عالی بود. بعد از آنکه ساواک قوی شد به ما اجازه نماز جماعت در زندان نداد و جلسات چهارشنبه هم تعطیل شد.
گاهی هم ما را در زندان پیش زندانیان عادی قاچاقچی می بردند تا تنبیه کنند، یا در حیاط زندان با هم فوتبال و والیبال بازی می کردیم. همین زندانیان عادی دور و بر ما قدم می زدند. گاهی هم که توپ زیر پای آن ها می رفت می گفتیم آقا یک شوت بزن. (خنده) آن وقت ها ما زندانی ها خیلی آقایی می کردیم. پول می دادیم به اَمربر برایمان ماهی سفید و گوشت و سبزی بخرد، ولی بعد ها که کمونی شد ما ها که اهل سیگار نبودیم باید پول می دادیم که مارکسیست ها سیگار بکشند. در زندان چیزی جز خوبی از مهندس بازرگان و دیگر اعضای نهضت آزادی ندیدم.
آن زمان که در زندان بودید مباحثه ای بین طیف شما و آقای بازرگان درباره نوع حکومت هم می شد؟ اینکه در آینده چه نظامی روی کار بیاید؟
بله اعلامیه های امام خمینی را می خواندیم یا دیگرانی که اعلامیه می دادند. مذهبی ها می خواستند ریشه نظام پهلوی را بکنند اما این آقایان می گفتند دموکراسی. می گفتند شاه بماند سلطنت کند نه حکومت. یک بار بازرگان به من گفت از نظر تو یک مرجع تقلید عاقل چه کسی است؟ گفتم خودت بگو، گفت: شریعتمداری. آن زمان با شریعتمداری هم ارتباط داشت، حتی به قم می رفت و در آن دارالتبلیغ شریعتمداری به طلاب درس می داد.
آقای بادامچیان می گوید بازرگان اصلا به مرجعیت اعتقاد نداشت و معتقد به اسلام روشنفکرانه بود.
و الا خودش این را به من گفت. آقای بازرگان سال 42 در زندان گفت یک مرجع تقلید عاقل شریعتمداری است. البته خود مهندس بازرگان به من و شهید محلاتی و مروارید و اعتمادزاده می گفت من شما را به عنوان روحانی نمی شناسم، شما عالم دینی هستید. این شذوذات را داشت. اهل نماز و عبادت و قرآن بود ولی این تفکرات را داشت. اتفاقا ایشان با من خیلی مانوس بود، خیلی رفیق بودیم، زندگی خوبی در زندان داشتیم. گاهی من را عمدا به جان آیت الله طالقانی می انداخت که بخندیم، بچه که بودیم در فومن طالقانی ها می آمدند تعزیه خوانی می کردند، با همان لهجه محلی شان. طالقانی ها به ظالِم می گفتند ظالُم، خود آقای طالقانی هم می گفت ظالُم. بازرگان من را تحریک می کرد می گفت شجونی جان یک مقداری تعزیه طالقانی ها را بخوان بخندیم، من پا می شدم و طبل می زدم و تعزیه خوانی راه می انداختم... (خنده) همه ما مخالف آن رژیم بودیم. گاهی تیمسارها که برای دیدن زندان می آمدند اگر با کفش روی فرش می آمدند بلند می شدم اعتراض می کردم که آقا ما اینجا نماز می خوانیم، از این عربده ها برای آن ها می کشیدم.
داشتید درباره نوع نگاه طیف خودتان و طیف مهندس بازرگان به نوع حکومت بعد از انقلاب می گفتید. آنجا نگاه ها آنقدر با هم تفاوت نداشت یا آنقدر بحث بین شما و آن ها جدی نبود؟
والله باور کنید دیکتاتور آنقدر دیکتاتور بود که ما به فکر حکومت آینده نبودیم، در فکر مبارزه با رژیم بودیم اما اینکه آینده کی بیاید رئیس جمهور شود، کی وزیر باشد و...
نه منظورم نوع حکومت است؟ اینکه ایشان با حکومت اسلامی مخالف بودند؟
بگذارید من اصل مطلب را برای شما بگویم. تابستان سال 57 من در منزلم حمام بودم که سرنیزه را داخل حمام کردند که شجونی بیا بیرون. حالا ماجرا چه بود؟ دستگیری به مهمانی ای که ظهر همان روز به درخواست شهید بهشتی در منزل من برگزار شده بود برمی گشت. دکتر بهشتی به من زنگ زد گفت آقای شجونی شما امروز سه تا مبل تهیه کن، بازرگان، صدر حاج سید جوادی و سحابی را هم دعوت کن. خدا می داند هنوزم به خاطر دارم که این سه نفر آن بالا نشسته بودند همه ما یعنی شهید مطهری، شهید بهشتی، موسوی اردبیلی، مهدوی کنی، محلاتی، شاه آبادی و... پایین نشسته بودیم. آن روز قرار بود به رهبری امام اعلامیه ای علیه رژیم بنویسیم. صحبت این بود که اعلامیه را تند بنویسیم یا سست که یک مرتبه آقای بازرگان گفت من با این کار ها موافق نیستم، من طور دیگر فکر می کنم، گفتم آقا چطور فکر می کنی؟ گفت «یکی به نوفل لوشاتو برود و به آن آقایی که به درخت سیب تکیه داده بگوید تو تا کجا می خواهی پیش بروی، ما رژیم را با گوشت و استخوانمان لمس می کنیم. آن آقا در پاریس نشسته و می گوید شاه برود، مگر شاه می رود؟ شاه اگر برود باید آمریکا برود، مگر آمریکا می رود؟ شاه بماند سلطنت کند نه حکومت.» خدا شاهد است که امانتدار خوبی هستم، این عین جملات ایشان است.
تمام آقایان سکوت کرده بودند، من چون صاحبخانه بودم و باید ناهار می دادم و زبانم دراز تر بود، به ستون خانه خودم اشاره کردم و گفتم آقای مهندس این ستون خانه ما درخت سیب، امام هم اینجا تکیه داده، من می توانم بروم بگویم تو تا کجا می خواهی پیش بروی، مگر شاه می رود؟ خب به من نمی گوید آقا چه ربطی به تو دارد، فضولی موقوف. گفت نه آقا این حرف ها درست نیست، نمی شود شاه و آمریکا را بیرون کرد. همان جا فکر من به سمت جبهه ملی و مصدق در ملی شدن صنعت نفت رفت. آنجا هم دیدم که این ها می خواستند نفت را ملی کنند، کاری با شاه نداشتند. ابدا! من فهمیدم که این آقای بازرگان برای ما نردبان هست اما نردبان 20 پله ای، اما امام برای ما نردبان 10 میلیون پله ای است و ما باید به سمت رهبری امام غش کنیم. این سرفصل های تاریخی ما را به طرز تفکر مبارزاتی بعضی ها هدایت می کند، بعضی ها در همین حد هستند و فرا تر از این نیستند. امام می گوید شاه برود چون چند بار در این مملکت انقلاب شد ولی باز هم شاه ماند، امام می گفت ریشه فساد در همین رژیم و شاه است و باید برود، ولی این افراد این را نمی گفتند. آن ها در همین حد برای ما محترم هستند و دعوایی هم با آن ها نداشتیم. ببینید امام اصلا اهل ریاست نبود، اهل دنیا و مقام نبود، برای همین هم رها کرد، رفت قم.
از جلسه بازرگان با امام در نوفل لوشاتو اطلاع دارید؟
امام، بازرگان را وقتی پذیرفت که به شروطی که گذاشته بود عمل کرد ولی اینکه آن شرط ها چه بود به خاطرم ندارم. دیگرانی هم که به دیدار امام می آمدند، امام شرط می کرد آن ها می پذیرفتند.
زمانی که در پاریس بودید و قبل از انقلاب، نظر امام به مهندس بازرگان چطور بود؟
امام در یک سخنرانی گفتند والله من به بنی صدر رای ندادم، بازرگان و منتظری هم همین طور. امام به این افراد اعتقاد نداشت اما به جو جامعه احترام می گذاشت. امام به ایران آمد دید چه کسی مرد روشنفکر، دانشگاهی، مبارز و مجاهد است؟ مهندس بازرگان، پس نخست وزیر شود. چه کسی در قم مدرس والاتبار بود؟ آقای منتظری. خب پس قائم مقام شود. همان زمان با اینکه امام پیر بودند ولی حال و حوصله شان زیاد بود، می گفتند این ها تاب نمی آورند و می روند. حتی شیخ حسن صانعی به من گفت یک بار بنی صدر با شلوار تنگ نزد امام آمد و بعد از اینکه رفت گفتم امام این مرد با این قیافه باید رئیس جمهور شما باشد؟ امام گفت این ها با یک ضربه کوچک می روند. امام عقیده ای به این افراد نداشت ولی ناچار بود. مملکت بازرگان را می خواست، پس نخست وزیر شد.
برخی می گویند انتخاب بازرگان به عنوان نخست وزیر به امام تحمیل شد؟
من نمی گویم تحمیل، معتقدم امام به جو جامعه و افکار مردم احترام می گذاشت اما عقیده ای به این افراد نداشتند. به آن ها رای هم نداد. این چیزی بود که خود امام بعد ها گفتند. آن زمان شاخص مبارزات سیاسی - انقلابی در دانشگاه ها بازرگان بود، فضای جامعه او را به عنوان نخست وزیر می پذیرفت. زمانی که امام به خاطر بیماری قلبی به بیمارستان قلب تهران منتقل شد، بعد از بهبود اطرافیانشان تمایل داشتند ایشان در تهران بمانند، اعتقاد اطرافیان امام این بود که اگر دولت موقت را رها کنیم به سمت آمریکا می رود.
واقعا اینگونه بود؟
بله اینگونه هم بود، دکتر یزدی و دیگرانی مثل او این مشی را داشتند. لذا اطرافیان امام دوست داشتند امام در تهران بماند. خاطره ای را برایتان نقل کنم، آقای حسن صانعی به من زنگ زد، گفت شجونی به دادمان برس (عین عبارت) گفتم یعنی چی؟ گفت امام اولتیماتوم داده گفته اگر ظرف 3 روز دو تا اتاق فقیرانه برای من پیدا نکنید من باز هم به قم بر می گردم. حدود 20 تا خانه از بازاری ها، اداری ها و رفقا در نظر داشتم، رفتم احمدآقا و خوئینی ها و محلاتی را سوار ماشین کردم و تا ظهر نزدیک به 10 تا خانه را نشانشان دادم، احمد آقا به یکی می گفت طاغوتیه، آن یکی را می گفت یاقوتیه، آن یکی را می گفت امنیت ندارد، دیگری را می گفت کنار رودخانه است و... خلاصه تا سر ظهر که خسته شدیم گفتم برای ناهار منزل ما برویم، گفتند منزل شما دور است، قرار شد ناهار را به منزل سید مهدی امام جمارانی برویم تا بعدازظهر برویم بقیه خانه ها را ببینیم. آن زمان هم جماران کوچه پس کوچه های پر از آشغال و آسفالت نشده بود. موقع ناهار خوردن با خودم فکر کردم که اگر بعدازظهر هم خانه ها را نشان این ها بدهم فرقی نمی کند آن خانه ها هم مثل همین خانه هایی بودند که دیدیم. به شهید شاه آبادی گفتم آقا بیایید امام را به همین جماران بیاوریم، گفت خب کدام خانه برای خانم امام باشد. تصمیم گرفتیم خانه خود سید مهدی امام جمارانی که تازه ساخته بود و بهتر بود را به خانم امام بدهیم، دو اتاق این طرف حیاط که نقلی و کوچک بود هم یکی دفتر امام و دیگری اتاق امام باشد.
گفتند فکر خوبی است اما این کوچه پس کوچه ها همه خراب است، همان جا به توسلی شهردار تهران زنگ زدم گفت من سه روزه همۀ آنجا را آسفالت می کنم، به مخابرات زنگ زدیم گفتند ما سه روزه سیم کشی تلفن را انجام می دهیم. با ماشین رفتیم خانم امام را به آن خانه آوردیم، ایشان گفتند خوب است مشکلی ندارم. بعد هم رفتیم امام را آوردیم. ایشان که دو تا اتاق را دیدند لبخند رضایت زدند. خدا گواه است آن زمان عقل ما نمی رسید که این خانه ای که برای امام تهیه کردیم دیوار حیاطش به آن حسینیه جماران وصل است و می شود بالکن زد تا مردم برای دیدار امام به آنجا بیایند. همه حواس ما درگیر سلامتی و قلب امام بود. به بحث قبلی برگردم، شما می دانید که مرحوم بازرگان وقتی دانشجویان خط امام سفارت آمریکا را گرفتند ایشان به نشانه اعتراض استعفا کرد.
البته بازرگان پیش از آن بارها استعفا داده بود اما این بار استعفایش پذیرفته شد؟
من آدم با انصافی هستم و بی خود چیزی را تکذیب نمی کنم ولی به قول بوعلی سینا هر چه شنیدی آن را بزن زیر گنبد ممکن، ممکن است این موضوع هم بوده باشد ولی شاید هم دیگران درست کرده باشند. به هر حال امام استعفای ایشان را پذیرفت.
نظر انقلابیونی چون شما نسبت به عملکرد بازرگان نخست وزیر چگونه بود؟
انقلابیون عملکرد چند ماهه دولت موقت را قبول نداشتند. حتی اطرافیان مهندس بازرگان مثل محمد شانه چی که خیلی هم به آخوند ها فحش می داد یک روز دیدم در حال فحش دادن به دولت موقت است، می گفت باز آخوند ها شرف دارند به این ها... گفتم شانه چی تو که مخالف آخوندها بودی، گفت نه آقا من پیغام آقای طالقانی را بردم دولت موقت، آن ها اعتنا نکردند.
برخی هم مثل محسن رضایی می گویند انتخاب بازرگان کلاهی بود که امام سر آمریکایی ها گذاشت. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
امام وقتی به جو جامعه احترام می گذارند ممکن است چنین نعمتی هم نصیبشان شود که آمریکایی ها بگویند بازرگان از خودمان است و خوب شد نخست وزیر شد.
شما بازرگان را آمریکایی می دانید؟
نه آمریکایی نبود ولی ضعف داشت. وقتی ما می خواستیم بگوییم مجلس شورای اسلامی با آن مخالفت می کند یا با لایحه قصاص آنگونه برخورد می کند، به معنای آمریکایی بودن نیست ولی من می گویم حد این افراد همین اندازه بود و ضعفی بود که آمریکایی ها به آن امیدوار باشند. نردبان این افراد کوتاه بود، من تهمت نمی زنم بگویم آمریکایی بود ولی با آن سخنش در منزل ما که شاه بماند سلطنت کند نه حکومت، مشی خود را نشان داد. کدام شاه بوده که حکومت نکند، سلاطین همیشه حکومت کردند. وقتی فدائیان اسلام را قرار بود تیرباران کنند شاه صبح زود به آبعلی می رود که در تهران نباشد که مبادا پیغام آیت الله بروجردی یا دیگری برایش بیاید و حکم لغو شود. الان که خاطرات آن زمان را می خوانیم می فهمیم تمام جزئیات زیر نظر شاه بوده و حکومت می کرده است.
نظرتان درباره برخی افراد که بازرگان را خائن می دانستند چیست؟
من نمی گویم خائن بود. من از خدا و معاد می ترسم. نمی شود به بازرگان با آن ریش سفید و یک عمر مبارزه، لفظ خیانت را چسباند، ممکن است آدم های داغ مثل مرحوم خلخالی این حرف ها را بزنند کمااینکه زدند اما من این را نمی گویم. من می گویم حد این افراد همین اندازه بود و همین اندازه هم آدم خوبی بود. اهل قرآن و نماز و مسجد بودند ولی قد و قامت مبارزاتی شان همین اندازه بود. آقای صادق قطب زاده واقعا خیانتکارانه برخورد کرد و دنبال کودتا بود. خانه ای را در جماران تعبیه کرد تا موشک از آنجا بالا برود و در منزل امام فرود بیاید، این ها خیانت است.
البته همسر بازرگان در مصاحبه ای گفته برخی افراد مثل آقای خلخالی از تهمت هایی که زدند ابراز ندامت کردند.
ممکن است. ببینید هر کس هر حرفی بزند نوشته می شود و فردا باید جواب این ها را بدهد. من هیچگاه لفظ خیانت را برای ایشان به کار نمی برم. مثلا همین مهندس سحابی، ایشان تعقلشان در همین حد بود، نه اینکه بگوییم ایشان آمریکایی بود، خائن بود، جاسوس بود، پول می گرفت و... این ها افرادی بودند که اهل قرآن و نماز و مسجد بودند.
مهم ترین نقدی که به طیف مهندس بازرگان داشتید چه بود؟
همین فکر کوتاهی که داشتند، انقلابیونی بودند که می گفتند شاه بماند سلطنت کند نه حکومت. مصدق هم همینطور بود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[مشاهده در: www.tabnak.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]
-
سیاسی
پربازدیدترینها