محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829971815
یک اشتباه تصحیحی که سبب شد یک عالم شافعی، امامی معرفی شود!
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
یک اشتباه تصحیحی که سبب شد یک عالم شافعی، امامی معرفی شود! وبلاگ > جعفریان، رسول - یک یادداشت کوتاه یا به عبارتی مقاله کوتاه است. کاش مجلاتی داشتیم که مقالات دو سه صفحه ای می زدند. حالا وبلاگ جای مناسبی است اما بارها اشاره کرده ام که این قبیل یادداشت شاید به درد بسیاری از عزیزان نخورد. از این بابت شرمنده ام.
گاهی در تصحیح متون، خلط های عجیبی رخ می دهد که خود سبب خطاهای دیگر شده و صدها سال مردم را به اشتباه می اندازد. امشب در جستجوی نام «یزدن بن دقماج ترکی» (م 568) از امرای ترک دوره مستنجد (خلافت 555 ـ 566) و مستضی ( خلافت 566 ـ 575) بودم. وی شیعه امامی بود اما موقعیت نظامی بالایی در دستگاه عباسیان داشت. امور حله نیز با وی بود. ذهبی در باره وی نوشته است: « من كبار أمراء الدّولة، و كان شيعيّا غاليا، متعصّبا. فانتشر بسببه الرّفض، و تأذّى أهل السّنّة إلى أن هلك في ذي الحجّة». (تاریخ الاسلام: 39/ 327). ابن کثیر نوشته است وقتی مرد، اهل سنت، اظهار شعف کردند و همین سبب فتنه میان شیعیان و سنیان شد: « و حين مات فرح أهل السّنّة بموته فرحا شديدا، و أظهروا الشكر للَّه، فلا تجد أحدا منهم إلا يحمد اللَّه، فغضب الشيعة من ذلك، و نشأت بينهم فتنة بسبب ذلك» (البدایه و النهایه: 12/ 272).
ذهبی و دیگران حکایتی هم نقل کرده اند که نقش انگشتری او نام دوازده امام بود و بر این باور بود که اگر کسی تشنه باشد و این انگشتری را در دهانش بگذارد، از او رفع عطش می شود (تاریخ الاسلام: 39/ 257).
اما اتفاق عبارتی که در اینجا رخ داده این است که در متن البدایه و النهایه، به نقل از ابوشامه، نام وی «الحسن بن الصافی بن برذن الترکی ملک الرافضة و النحاة» است! : «قال أبو شامة: و في هذه السنة توفى ملك الرافضة و النحاة الحسن بن ضافى بن بزدن التركي كان من أكابر أمراء بغداد المتحكمين في الدولة، و لكنه كان رافضيا خبيثا متعصبا للروافض...».
مشکل این است که ترکیب اسم حسن بن صافی با یزدن ترکی که به اشتباه «بزدن» [درست آن یزدن] و «ضافی» [درست آن صافی] هم آمده، به خصوص ترکیب «ملک الرافضة و النحاة» مشکل را بیشتر کرده است.
مصحح تاریخ اسلام ذهبی که شرح حال الحسن بن صافی را در همین کتاب دیده و تصحیح کرده، متوجه این خلط شده و در پاورقی، ذیل شرح حال یزدن الترکی، آن را گوشزد کرده است. او نوشته است که باید نام «حسن بن صافی» از «یزدن ترکی» جدا می شد.
این نکته درستی است. اما اشکال سر این «ملک الرافضه»است. علی القاعده کلمه «الرافضه» مربوط به شرح حال یزدن الترکی است که به شرح حال حسن بن صافی افزوده شده و در واقع، عبارتی که در وصف صافی بوده «ملک النحاة» است که در منابع دیگر از جمله ذهبی (تاریخ الاسلام : 39/ 315) به آن تصریح شده است. (أبو نزار، الملقّب بملك النّحاة البغداديّ، النّحويّ.). در این خلط، کلمه «الرافضه» از شرح حال یزدن» به شرح حال حسن بن صافی وارد شده است.
این اشتباه در نسخه های قدیمی البدایه و النهایه به نقل از تاریخ ابوشامه، بوده و برای همین در کشف الظنون (2/ 1170هم تعبیر «ملک الرافضة و النحاة» شده است.
اشکالی که بعدها ایجاد کرده این است که برخی از شرح حال نویسان شیعه حسن بن صافی را به خاطر همین تعبیر «ملک الرافضه» شیعه و امامی مذهب معرفی کرده اند. چنان که در تکمله امل الامل (2/ 354) از سید حسن صدر چنین آمده است:
395- الحسن بن صافي بن نزار بن أبي الحسن أبو نزار، المعروف بملك النحاة الإمامي الشيعي تولّد ببغداد و نشأ بها، قرأ النحو على الفصيحي الإمامي حتى برع فيه، فلقّب بملك النحاة. قيل أنه كان يقول: و هل سيبويه إلّا من رعيّتي و حاشيتي، و لو عاش ابن جنّي لم يسعه إلّا حمل غاشيتي. ترجمه ابن خلّكان و ذكر أنه درس بالجامع ببغداد، ثم سافر إلى خراسان و كرمان و غزنة، و استوطن دمشق الشام إلى أن توفّي بها سنة 463 (ثلاث و ستين و أربعمائة). و قد و هم صاحب كشف الظنون في تاريخ وفاة ملك النحاة، قال في حرف العين: عمدة في النحو لأبي نزار ملك الرافضة و النحاة حسن ابن صافي بردون التركي المتوفّى سنة 798 (ثمان و تسعين و سبعمائة). او وی را «ملک النحاة الامامی الشیعی» آورده و وصفی از شرح حال وی و تحصیلات او و سفرهای او آورده است.
دنباله همین خطا، یعنی این که حسن بن صافی نحوی را امامی مذهب دانسته، نام وی را در تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام (ص 135) هم آورده است. این مسأله به مع موسوعات رجال الشیعه: 2/ 373 نیز وارد شده است. (توضیحات آنجا واقعا عجیب و بافتنی است.)
شیخ آقابزرگ از این که در کشف الظنون این تعبیر آمده و البته فقط در یک مورد او را رافضی خوانده، شگفت زده شده است. وی تأکید می کند که در تمام شرح حال هایی که برای حسن بن صافی نوشته شده، وی شافعی دانسته شده است. آنگاه نوشته است که این عبارت منشأ آن شده است که سید حسن صدر در کتاب تأسیس الشیعه او را امامی به حساب آورد. آقابزرگ ذیل مدخل دیوان ها هم از دیوان ملک الرافضه یاد کرده و نوشته است که شرح آن را ذیل دیوان ابی نزار آورده است. (9/ 1099).
شیخ آقابزرگ که متوجه نص البدایه و النهایه و خطای اولیه ای که در آن واقع شده نبوده، و امامی دانستن حسن بن صافی را بر عهده کشف الظنون دانسته است: « فالعهدة في ذلك على صاحب كشف الظنون» (ذریعه: 6 / 233).
حاصل سخن آن که اطلاعات مربوط به یزدن بن دقماج ترکی که شیعه امامی و از فرماندهان و امیران دستگاه خلافت عباسی بوده، با حسن بن صافی شافعی که ملک النحاة و چهره ای برجسته در علم نحو بوده در هم آمیخته و سبب شده است که مورد اخیر به عنوان یک شیعه امامی معرفی شود. منشأ اشتباه هم چیزی نیست جز همان عبارت اشتباهی که در البدایه و النهایه آمده و مصحح درنیافته که خطاست.
دوشنبه 29 دی 1393 - 21:40:16
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]
-
گوناگون
پربازدیدترینها